Είναι το πρώτο πλάνο της ταινίας: Μία
γυναίκα μισόγυμνη κοιμάται και από πάνω της στο
κρεβάτι σκυμμένος βρίσκεται ένας άνδρας με την
πλάτη γυμνή προς το φακό. Τα πλάνα που ακολουθούν
μοιάζουν να μην έχουν κάποια σχέση μ' αυτή τη
πρώτη εικόνα. Θα χρειαστεί να περάσει
τουλάχιστον μιάμιση ώρα γα να δούμε ξανά αυτό το
στιγμιότυπο, αυτή τη φορά ενταγμένο στο
αφηγηματικό του πλαίσιο. Και είναι αυτή την
δεύτερη φορά που κατανοούμε πλήρως τόσο την
συναισθηματική του σημασία όσο και την βαρύτητα
του στην δραματική πλοκή της ταινίας. Αναφερόμαστε στην ταινία 21 Grams, την δεύτερη ενός από τους πιο ταλαντούχους νέους σκηνοθέτες, του Alejandro Gonzalez Inarritu. Μια αμερικάνικη ταινία μοναδική αφού σ' αυτή, παρόλη την παρουσία γνωστών χολιγουντιανών ηθοποιών (Benicio Del Toro, Sean Penn, Naomi Watts), δεν συναντάμε τίποτε χολιγουντιανό. Ο λόγος, όπως εξάλλου το υπαινίχθηκε και η αρχή αυτού του κειμένου, είναι καταρχάς η αφηγηματική στρατηγική που εφαρμόζει ο σκηνοθέτης, ο τρόπος δηλαδή που αφηγείται την ιστορία, οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί για να θέτει ερωτήματα στον θεατή και να προκαλεί τις απαντήσεις.
Στην βάση της ιδιόμορφης αφηγηματικής ανάπτυξης που χαρακτηρίζει την ταινία υπάρχει η συνεχής και εξαντλητική χρήση των Flash Forward, δηλαδή στιγμιότυπων ή μικρών σκηνών που έπονται χρονικά από ότι συνήθως συμβαίνει εκείνη την στιγμή στην αφήγηση. Η αφηγηματική αυτή στρατηγική είναι τόσο ακραία στην χρήση της από το σκηνοθέτη ώστε στο πρώτο ημίωρο της ταινίας κρατά τον θεατή σε απόλυτη σύγχυση: Θραύσματα από το μέλλον διαπλέκονται με την αχνή αφηγηματική ανέλιξη (την οποία όμως ο θεατής αδυνατεί να αναγνωρίσει). Ο θεατής βρίσκεται μπροστά σε μια σειρά ασύνδετων εικόνων, κυριολεκτικά "ατάκτως ερριμένων" από την οποία αναγνωρίζει τρία πρόσωπα: ένα θρησκόληπτο πρώην κατάδικο, μια νεαρή γυναίκα και ένα σαραντάρη καθηγητή πανεπιστημίου σοβαρά άρρωστο.
Είναι ένα τραυματικό γεγονός που θα
βοηθήσει τον θεατή να κατανοήσει τι ακριβώς
συμβαίνει και ποία είναι η βαθύτερη λογική της
ταινίας: ένα τραγικό δυστύχημα έχει σαν θύμα τον
σύζυγο και τις δύο κόρες της νεαρής γυναίκας. Τα
τρία κεντρικά πρόσωπα, απόλυτα μοιραία στις
επιλογές ζωής, βαδίζουν δρόμους
προκαθορισμένους από τις επιταγές της μοίρας και
δεν κάνουν απολύτως τίποτα για να ξεφύγουν πέρα
απ' αυτούς. Είναι το πένθος και η ενοχή, η
αβάσταχτη θλίψη και η οργή για τα αναπόφευκτο,
είναι το απροσδόκητο (ή το προσδόκιμο) του
θανάτου, είναι το βάρος της μοίρας που συντρίβει
ζωές και καθορίζει τα πρόσωπα: αυτά βρίσκονται
στον θεματικό πυρήνα της ταινίας. Είναι τέλος η
απόλυτη υποταγή τους στην μοίρα που συνιστά τη
τραγωδία της ύπαρξής τους. Καθώς ο αφηγηματικός χρόνος της ταινίας κυλά, τα Flash Forward σταδιακά ελαττώνονται, αφού η πρώτη ύλη (δηλαδή όσα έπονται) σιγά σιγά ελαττώνεται. Όχι όμως και τα αναπάντητα ερωτήματα που έχει ο θεατής -αυτά θα απαντηθούν στην τελευταία δραματική σκηνή της ταινίας: μια πράξη εκδίκησης και κάθαρσης που θα αποτύχει παταγωδώς.
Ορισμένες παρατηρήσεις είναι απαραίτητες σχετικά με την αφηγηματική δομή της ταινίας και τις επιπτώσεις που αυτή έχει στον θεατή. Κεντρικό στοιχείο της παρακολούθησης μιας ταινίας είναι η "πρώτη φορά", δηλαδή ένας παρθένος θεατής που αγνοεί πλήρως της υπόθεσης της ταινίας. [Κάτι ομολογουμένως εξαιρετικά δύσκολο στο σημερινό τοπίο όπου τα media συνήθως πληροφορούν εκ των προτέρων τα πάντα μιας ταινίας και τα μυθιστορήματα πάνω στα οποία βασίστηκαν οι ταινίες βρίσκονται στα ράφια των βιβλιοπωλείων]. Σ' αυτήν την πρώτη φορά που ο θεατής βλέπει την ταινία δημιουργούνται ερωτήματα μετά οποία ο σκηνοθέτης κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή: η περιέργεια, το τι θα γίνει μετά είναι πάντα εξαιρετικά δυνατά ως κίνητρα για να μείνει ο θεατής καθηλωμένος στην θέση του.
Αυτή η περιέργεια κρατά τον θεατή και
στις δύο ώρες που διαρκεί η ταινία. Όμως εδώ
υπάρχει κάτι ριζικά διαφορετικό και πρωτόγνωρο
στην ιστορία του αφηγηματικού κινηματογράφου.
Καθώς κυλά ο χρόνος της ταινίας και αφού ο θεατής
έχει βομβαρδιστεί στην κυριολεξία από ένα πλήθος
σκηνών -στιγμιότυπων έχει διαρκώς την αίσθηση
του deja vu (του ήδη ιδωμένου). Για κάθε νέα σκηνή που
βλέπει έχει ήδη δει στιγμιότυπα, "εν είδει"
"προσεχώς", την βλέπει για δεύτερη φορά. Την
πρώτη φορά (ή μάλλον τις πρώτες φορές) την είδε
αποσπασματικά και ξεκομμένη από την αφηγηματική
της θέση, από το προηγούμενο και το επόμενο της,
και τότε εστιάστηκε όχι στο τι συμβαίνει αλλά
στην δραματική ουσία του στιγμιότυπου, στο
συναισθηματικό βάρος της σκηνής, στην απόγνωση
των προσώπων, στην απέλπιδα προσπάθεια τους να
ξεφύγουν από τον ιστό της μοίρας. Τώρα την
δεύτερη (ή τρίτη, ή τέταρτη) φορά που βλέπει το
ίδιο στιγμιότυπο (ίσως από άλλη οπτική γωνία)
μπορεί να το τοποθετήσει μέσα σε μια χρονική
ακολουθία, μπορεί να αντλήσει απ' αυτό
πληροφορίες: τώρα μπορεί να σχηματίσει την
τελική εικόνα. Επιπλέον ο θεατής της ταινίας έχει μια περίεργη (και μάλλον πρωτόγνωρη) αίσθηση οικειότητας τόσο μετά πρόσωπα όσο και μετά γεγονότα, αφού τώρα απουσία ζει η αίσθηση του νέου που συνοδεύει κάθε παρακολούθηση ταινίας. Είναι σαν να βλέπει ο θεατής της ταινίας όχι για πρώτη φορά αλλά για δεύτερη (ή τρίτη) και έτσι του δίνεται η ευκαιρία να αφοσιωθεί όχι τόσο στην υπόθεση αλλά στα συναισθήματα, όχι στα χρώματα αλλά στις αποχρώσεις μιας ταινίας. Έτσι η ταινία διαποτίζει σιγά -σιγά τον θεατή -δεν τον καταλαμβάνει εξ' απροόπτου αλλά του υποβάλει την σκοτεινή σαγήνη, τον βυθίζει στον ερεβώδη κόσμο της.
Εδώ η απόγνωση παρουσιάζεται γυμνή από κάθε αφηγηματικό περιτύλιγμα. Καθώς παρακάμπτονται όλα τα αφηγηματικά φράγματα που έχουν ορθωθεί εμφανίζεται μπροστά μας η απελπισία της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτό που κάνει ο σκηνοθέτης σ' αυτή την ταινία είναι εξαιρετικά σπάνιο και τολμηρό: αξιοποιώντας όλη την εμπειρία του θεατή από την άσκησή του από τις διαφημίσεις (όπου εκεί το στιγμιότυπο και το αποσπασματικό λατρεύονται) εισάγει τον θεατή στο σκοτεινό και ερεβώδες τοπίο μιας ανθρώπινης τραγωδίας.