Elem Klikov
Ο σκηνοθέτης της Αλλαγής

Η Κινηματογραφική Λέσχη, παρουσιάζει ένα τρίπτυχο αφιέρωμα σ’ έναν σπουδαίο Σοβιετικό δημιουργό, τον Έλεμ Κλίμοφ (1933-2003) που ξεκίνησε στα δύσκολα χρόνια 1960-1970, και αντιμετώπισε τεράστια εμπόδια στην καριέρα του.
Τα πρώτα του φιλμ, σάτιρες του συστήματος, επικρίθηκαν, ο ίδιος απομονώθηκε και περιορίστηκε σε ταινίες για σπόρ. Το 1975, κατόρθωσε να γυρίσει ένα φιλόδοξο, δραματικό έπος για τον Ρασπουτιν και την αποσύνθεση του τσαρικής άρχουσας τάξης, με τίτλο «Αγωνία». Η ταινία «ενόχλησε» και παρέμεινε στο ράφι ως το 1981, όταν απελευθερώθηκε και θριάμβευσε στο Φεστιβάλ Μόσχας. Την ίδια χρονιά γύρισε τον Αποχαιρετισμό (που το είχε προετοιμάσει η σύζυγος του Λαρίσα Σεπίτικο (αδικο σκοτωμένη σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα) για την κατασκευή ενός τεράστιου φράγματος και την «βύθιση» ενός χωριού. Το έργο θεωρήθηκε αντιδραστικό και δεσμεύτηκε ως το 1985, όταν άρχιζε πια η μεγάλη αλλαγή στην Σοβιετική Ένωση. Η καλλιτεχνική απήχηση υπήρξε μεγάλη, όπως και η εκτίμηση στην συνέπεια και την σοβαρότητα του Κλίμοφ, που εκλέχθηκε το (1986) γραμματέας της τεράστιας Ένωσης Σοβιετικών Κινηματογραφιστών, ως πρόσωπο σύμβολο της Νέας εποχής. Την ίδια εποχή γύρισε και το μεγάλο πολεμικό έπος Έλα να δεις» που βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Μόσχας. Προβλήθηκε πάλι πρόσφατα, με ιδιαίτερη επιτυχία στους ελληνικούς κινηματογράφους.
Το τρίπτυχο αφιέρωμα στην Κινηματογραφική Λέσχη περιλαμβάνει τις ταινίες «Αγωνία», «Αποχαιρετισμός» και «Έλα να δεις».

ΑΓΩΝΙΑ/ Agoniya
Δραματικό Έπος, Σοβιετική Ένωση , 1975
Σκηνοθεσία: Έλεμ Κλίμοφ
Παίζουν: Αλεξέι Πετρένκο, Αλίσα Φράιντλιχ, Ανατόλι Ρομάσιν, Βέλτα Λιν, Α Ρομάντσοφ
Διάρκεια:117’
Υπόθεση:1916. Ο λαός δυστυχεί από τον πόλεμο, η αυτοκρατορική αυλή ζει με πολυτέλεια και διαφθορά . Ο τσάρος Νικόλαος μοιάζει «πετρωμένος» την ώρα που απαιτείται εγρήγορση και δράση. Η απόσταση από τον λαό, γίνεται μεγαλύτερη , όσο αυξάνεται η επιρροή στην αυλή του μοναχού Ρασπούτιν. Ο Ρασπούτιν, παρά την χωριάτικη προέλευση του, κατορθώνει να σαγηνεύει πολλούς αυλικούς με πρώτη την αυτοκράτειρα. Η ισχύς του επεκτείνεται και στο πολιτικό πεδίο, η αυτοκρατορία ανησυχεί. Όταν ο Ρασπούτιν πείθει τον τσάρο να πραγματοποιήσει μια μεγάλη επίθεση κατά των Γερμανών, που αποτυγχάνει παταγωδώς, η αντίδραση οργανώνεται…
Η Αγωνία γυρίστηκε το 1975 αλλά δεσμεύτηκε από την διεύθυνση της Σοβιετικής Κινηματογραφίας και παρουσιάστηκε στο κοινό έξι χρόνια αργότερα. Ίσως οι λογοκριτές είχαν «δει» αναλογίες ανάμεσα στην αποσύνθεση της τσαρικής εποχής και σ’ εκείνη της περιόδου Μπρέζνιεφ. Ο Κλίμοφ είναι αναμφισβήτητα σκηνοθέτης μεγάλης πνοής. Το φιλμ, είναι ισχυρό, με έντονες δραματικές αντιθέσεις. Η μυθοπλασία ενισχύεται από επίκαιρα της εποχής , που τονίζουν την ενεργό παρουσία των μαζών του λαού στην ιστορική διαδικασία. Οι ηθοποιοί είναι εξαιρετικοί, ειδικά ο μνημειώδης Ρασπούτιν του Α. Πετρένκο.

Ο ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ/ Proshchanie
Σοβιετική Ένωση , 1981
Σκηνοθεσία: Έλεμ Κλίμοφ
Παίζουν: Στεφανία Στανιούτα, Λεβ Ντούροβ, Αλεξέι Πετρένκο, Λεονίντ Κριούκ
Διάρκεια: 104’
Υπόθεση: Από την ομίχλη ξεπροβάλλουν άντρες με στολές και από τα σκάφη τους βγαίνουν σ’ ένα νησί. Η αποστολή τους είναι να γκρεμίσουν ένα χωριό, την Ματιόρα που θα πνιγεί στα νερά, μετά την κατασκευή ενός γιγαντιαίου φράγματος. Οι κάτοικοι του χωριού, οφείλουν να το εγκαταλείψουν.
Η άφιξη τους προκαλεί την εχθρότητα πολλών χωρικών , οι οποίοι δεν θέλουν να αφήσουν τα πατρογονικά τους σπίτια και τα χωράφια τους παρά τις διαταγές. Ανάμεσα τους η γιαγιά Ντάρια, που ενσαρκώνει το πνεύμα της αντίστασης. Αντίθετα, τα παιδιά ανεβαίνουν στα πλοιάρια για να πάνε στα καινούρια σπίτια τους και στο καινούργιο κτίριο του σχολείου τους. Φεύγουν φωνάζοντας «Αντίο Ματιόρα….»
Ο Κλίμοφ ξανάπιασε την ταινία που είχε αρχίσει να γυρίζει η σύζυγός του Λαρίσσα Σεπίτκο , η οποία σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Πραγματοποίησε σοβαρές αλλαγές στο σενάριο και δεν κράτησε τις ήδη κινηματογραφημένες σκηνές, δίνοντας την δική του σφραγίδα. Το τελικό φιλμ δυσαρέστησε τις αρχές, που το έκλεισαν στο «ντουλάπι» ως το 1985. Τότε άρχισε η περίοδος της γκλάσνοστ και ο Κλίμοφ ανέλαβε την γραμματεία της Ένωσης των Ρώσων κινηματογραφιστών.
Η ταινία χειρίζεται ένα κλασικό θέμα της σύγχρονης εποχής, με τα μεγάλα φράγματα να κατασκευάζονται σε πολλές χώρες. Το θέμα φέρνει συμβολικά στο προσκήνιο την σύγκρουση του «νέου» και του «παλιού», της παράδοσης που ανθίσταται στον τεχνολογικό νεωτερισμό, στην οικονομική ανάπτυξη. (ίδιο θέμα ακριβώς και στο φιλμ «Λάσπη στ’ αστέρια» του Καζάν). Ο Κλίμοβ προτείνει ένα διαυγή και οδυνηρό διαλογισμό πάνω στην καταστροφή του αλλοτινού πλούτου για την γενικότερη πρόοδο. Με αργό και μεγαλόπρεπο ρυθμό, ψάλλει την ελεγεία της «αρχαίας» ζωής, όπως ιδίως την εκφράζει η γιαγιά Ντάρια. Ο Ρωσικός μυστικισμός εμποτίζει τις πανέμορφες εικόνες της φύσης, που δεν θέλει, δεν μπορεί να πεθάνει. Ο θερμός ουμανισμός του τον στρέφει τελικά προς το μέλλον.

ΕΛΑ ΝΑ ΔΕΙΣ / Idi i smotri
Σοβιετική Ένωση ,1984)
Σκηνοθέτης: Έλεμ Κλίμοφ
Παίζουν: Αλεξέι Κραβτσένκο, Όλγα Μιρόνοβα, Λιουμπομίρας Λαουσεβίτσιους, Βίκτορ Λόρεντζ, Βλάντας Μπαγκντόνας
Διάρκεια:146'
Η Λευκορωσία, βρίσκεται υπό γερμανική κατοχή.Ο έφηβος Φλιόρα, εγκαταλείπει την οικογένεια του και το χωριό του, για να καταταγεί στους αντάρτες της περιοχής , που αρχηγός τους είναι ο Κόσατς.Το στρατόπεδο τους βομβαρδίζεται και δέχεται την επίθεση του γερμανικού στρατού:Ο Φλιόρα διαφεύγει αμζί με την νεαρή Γκλάτσα. Φτάνει στο χωριό του, όπου οι Γερμανοί,έχουν εκτελέσει όλους τους χωρικούς.Καταφεύγει σ’ ένα νησί, μέσα στους βάλτους, όπου βρίσκει τους επιζώντες . Φεύγει σε αποστολή, για να βρουν τρόφιμα.Τον περιθάλπουν σε ένα άλλο χωριό, όταν ξαφνικά εισβάλλει ένα απόσπασμα των ΕςΕς ,συνοδευμένοι από Ρώσους συνεργάτες τους.Συγκεντρώνουν τους κατοίκους μέσα στην εκκλησία και της βάζουν φωτιά.
Το μεγάλο αντιπολεμικό έπος του Κλίμοφ, που παρουσιάστηκε πρόσφατα στους ελληνικούς κινηματογράφους και χαιρετίστηκε ως μείζων πολιτιστικό γεγονός, προβάλλεται για πρώτη φορά στην τηλεόραση.628 χωριάτης Λευκορωσίας πυρπολήθηκαν από τον Γερμανικό στρατό στην διετία 1941-1942,πληρώνοντας έναν απίστευτο φόρο αίματος και καταστροφής.Ο Κλίμοφ, δουλεύει σε υψηλά τραγική κλίμακα, με μεγαλειώδεις και αφόρητα σκληρές σκηνές των σφαγών. Το παιδί είναι ενας διαχρονικός μάρτυρας που μας καλεί να δούμε και να συνειδητοποιήσουμε την τραγωδία, ενώ οι εικόνες και οι ρυθμοί πετούν σε υψηλούς λυρικούς τόνους.

(πηγή δελτίο τύπου )

Agoniya

Proshchanie

Agoniya