(Η ιστορία της Ναχίντ)
της Ida Panahandeh
Το οικογενειακό τοπίο υπήρξε πάντα ένας προνομιούχος τόπος για το ιρανικό σινεμά. Και το ίδιο συμβαίνει και στην ταινία αυτή της πρωτοεμφανιζόμενης Ida Panahandeh που εστιάζει σε περίπλοκες οικογενειακές σχέσεις.
Η ηρωίδα της ταινίας, η Nahid είναι μια νεαρή μητέρα, χωρισμένη (το ρόλο υποδύεται η Sareh Baya). Με τον 10χρονο γιο της ζει μια δύσκολη ζωή. Εργάζεται περιστασιακά σαν δακτυλογράφος, αδυνατώντας ωστόσο να να καλύψει πλήρως οικονομικά τις ανάγκες της. Παράλληλα, έχει να αντιμετωπίσει την πίεση από τον πρώην σύζυγό της, ένα ναρκομανή που εξακολουθεί να τη διεκδικεί. Όμως υπάρχει κάτι κάτι φωτεινό στη ζωή της: είναι ερωτευμένη μ' ένα χήρο, πατέρα επίσης ενός μικρού κοριτσιού. Όταν αποφασίζουν να νομιμοποιήσουν τη σχέση τους μέσα από το καθεστώς του “προσωρινού γάμου”, δηλαδή μιας νομικής μορφής νομιμοποίησης μιας εκτός γάμου σχέσης, η ηρωίδα γρήγορα θα βρεθεί αντιμέτωπη με τις συνέπειες (συναισθηματικές και άλλες) της επιλογής της αυτής.
Η σκηνοθέτις εστιάζοντας πάνω στο πρόσωπο αυτή της νεαρής γυναίκας δημιουργεί τους όρους και τις προϋποθέσεις για να αναπτύξει ένα οικογενειακό μελόδραμα, μια “γυναικεία” ταινία. Ένα ερωτικό τρίγωνο, η οικονομική ανέχεια, μια δύσκολη σχέση μητέρας -γιου, ένας βίαιος πρώην σύζυγος, αλλά κυρίως μια κοινωνία βουτηγμένη στην υποκρισία, στην οποία η ελευθερία στις σχέσεις καλύπτεται από νομικά μορφώματα του “προσωρινού γάμου”, μια μορφή υποκρισίας στο ισλαμικό οικογενειακό δίκαιο. Η δραματική πλοκή κλιμακώνεται σιγά-σιγά και στο κέντρο της υπάρχει πάντα η ηρωίδα, αδύναμη να διαχειριστεί την πραγματικότητά της: η αλήθεια που ποτέ δεν λέγεται ολόκληρη, τα ψέματα που συσσωρεύονται μέχρι τα πάντα να αποκαλυφθούν.
Η σκηνοθέτις σχεδιάζει την ηρωίδα ως μια γεμάτη αντιφάσεις, αδύναμη, αλλά αξιοπρεπή και επίμονη στις διεκδικήσεις της γυναίκα. Στην κορύφωση, λοιπόν, της δραματικής πλοκής την θέτει προ ενός διλήμματος: πρέπει να επιλέξει το ρόλο της ως μητέρας ή το ρόλο της ως μιας γυναίκας με επιθυμίες. Με φόντο μια επαρχιακή παραθαλάσσια ιρανική πόλη το χειμώνα, αυτή η ταινία είναι απολύτως μονοχρωματική: όλα είναι γκρίζα, κανένα χρώμα, καμία ακτίδα φωτός, καμία αληθινή λύση στο δίλημμα. Ό,τι υπάρχει ως διέξοδος σ' αυτό το ασφυκτικό κλίμα μικροαστισμού και συντηρητισμού που καταπνίγει την ηρωίδα είναι η θάλασσα, τα φουσκωμένα κύματα που σκάνε στην ακρογιαλιά. Η ζωή που συνεχίζεται...
Δημήτρης Μπάμπας