(μια συζήτηση στο Facebook)
Ο Spyros Gangas κοινοποίησε τη δημοσίευση του χρήστη Περιοδικό Σινεφίλια [Cinephilia.Gr].
23 Νοεμβρίου στις 8:36 μ.μ. ·
Σήμερα στην ΕΡΤ3 22:30 προβάλλεται η σημαντική ταινία "Ο Πατέρας" από το πρώιμο έργο του István Szabó. Ευχαριστώ το περιοδικό Σινεφιλία για τη φιλοξενία ενός παλαιότερου σημειώματος για την ταινία.
Vassilis Konstandopoulos
Μου διέφυγε, αν και είναι ταινία που εμείς δώσαμε στο κανάλι. Το έργο του Σάμπο πριν το 80, παραμένει παντελώς άγνωστο στην Ελλάδα, το φιλμ προβάλλεται σε πρώτη προβολή, ενώ προβλήθηκε πρώτη φορά σε αίθουσα, στο Cine CINE Magyar που παρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 2016. Το φιλμ προβάλλεται σε φουλ ρεστορασιόν. Ο Σάμπο, σε αυτή την πρώτη περίοδό του, ανέπτυξε ένα σινεμά, εμφανώς επηρεασμένο από τη Νουβέλ Βαγκ (και σχετικό με την εισαγωγή ελαφριών καμερών από τη δύση) σταθερά με αυστηρό μεν, ονειρικό δε ντεκουπάζ, που παραπέμπει στα εγγενή τραύματα της Μαγυάρικης κοινωνίας, από τον Δεύτερο παγκόσμιο, την 100ήμερη πολιορκία της Βουδαπέστης, την εξόντωση των Εβραίων από το καθεστώς Χόρτι, τα χρόνια μετά τον πόλεμο, τα γεγονότα του 56 κλπ. Σχεδόν εμμονικά, οι ήρωές του (ήγουν ο Άντρας Μπάλιντ Κόβατς, μόνιμη φιγούρα στις ταινίες του, τότε, ο δικός του Ζαν Πιερ Λεό), ζουν ένα ταλαντευόμενο παρόν, κατατρεχόμενοι (κι όχι πάντα φοβιστικά), από τι εικόνες και τις εμπειρίες του παρελθόντος, ενώ ζουν ή προσπαθούν να ζουν το παρόν, στα καλύτερά του. Η κάμερα του τεράστιου οπερατέρ Σάντορ Σάρα, είτε σε ανοιχτά, είτε σε κλειστοφοβικά πλάνα, με αποχρώσεις του γκρι, αναδεικνύει μια προσωπική κατάδυση στο νέφος του τι συνέβη και τι νομίζουμε ότι συνέβη, στην χαμένη παιδικότητα, στην σκληρή ενηλικίωση, στην αναπαράσταση του ίδιου του σινεμά (βλέπε φινάλε της ταινίας). Ο Σάμπο, διαθέτει την ευφυία να μην ξεχωρίζει αισθητικά τα φλας μπακ, ενοποιώντας το παρόντα και παρελθόντα χρόνο, ζώντες και τεθνεότες, εγγράφοντας ιστορίες ενηλικίωσης μιας βασανισμένης γενιάς κι ενός ταλαιπωρημένου έθνους, στον παρόν, στο "πύρινο έδαφος της πραγματικότητας". Η ταινία παίχτηκε και βραβεύτηκε στο Λοκάρνο και στη Μόσχα κι είναι αυτή που καθιέρωσε τον Σάμπο, μαζί με τον Γιάντσο, ως κυρίαρχους εκπροσώπους του νεώτερου Ουγγρικού Σινεμά.
Spyros Gangas
Ευχαριστώ Βασίλη για την τόσο εμπεριστατωμένη προσθήκη-σχόλιο. Ο αναστοχασμός για τον ίδιο τον κινηματογράφο ανήκει φυσικά στη Νουβέλ Βαγκ που τέμνει τότε το τρίγωνο Ουγγαρία, Πολωνία, Τσεχοσλοβακία. Παρόλο που πολλά έργα έχουν γυριστεί για το ζήτημα της μνήμης, νομίζω η φρεσκάδα του συγκεκριμένου είναι αξιοζήλευτη και ενδεχομένως να κρύβει -δίχως επιτηδευμένα κόλπα- τις σύνθετες διαστάσεις που κι εσύ αναδεικνύεις. Γενικά, ο Σάμπο και πριν την φημισμένη τριλογία-"Μπραντάουερ" έχει να επιδείξει σημαντικές ταινίες, όπως η πρώτη μεγάλου μήκους (τούτη δω είναι η δεύτερη αν δεν κάνω λάθος), καθώς και η "Εμπιστοσύνη" κλπ, αυτές βέβαια σε έγχρωμο πια.
Vassilis Konstandopoulos
Ναι, έτσι είναι, η δεύτερη ταινία του κι ακολούθησαν κάμποσες στο ίδιο μοτίβο, ως την Εμπιστοσύνη (πρώτη ταινία με ελληνική διανομή, καμιά άλλη δεν έχει ξαναπροβληθεί ως το CINE Magyar και σήμερα. Γενικώς (όπως συμβαίνει συχνά), ο Σάμπο έχει παρεξηγηθεί με την τριλογία του (κυρίως το Μεφίστο, ενώ ο Συνταγματάρχης Ρεντλ είναι πολύ πιο σύνθετος και καθόλου απλοϊκός), υπάρχει πολύ ψωμί (μην πώ και όλο το καρβέλι) πιο πριν.
Τάσος Γουδέλης
Δεν θα συμφωνήσω. Έχει πολλά στοιχεία από την νουβέλ βαγκ αλλά είναι αρκετά αφελής και σε κάποια σημεία της περίπου γελοία. .Π.χ οι σκηνές με τις συμπλοκές αδέξιες,όσο για τη σκηνή της πάλης του πατέρα με τον Γερμανό διώκτη στο κελάρι με τα μπουκάλια είναι για ..κλάματα.
Spyros Gangas
Αυτό που ονομάζεις 'γελοίο' Τάσο είναι εσκεμμένη χειρονομία στα γκαγκ της αμερικανικής κωμωδίας ("δηλωμένο" και με την αφίσα του Τσάπλιν) και όχι της αληθοφάνειας της περιπέτειας. Οφείλει να το κάνει αυτό ο Σάμπο εφόσον πρόκειται για την φαντασία του παιδιού η οποία εξιδανικεύει τις καταστάσεις (ειδικά αν πρόκειται για ηρωισμό) και αφαιρεί από τον ρεαλισμό που διακρίνει την ματιά των ενηλίκων. Οσο για την σκηνή με τα μπουκάλια, ας τη γύριζε Ελληνας σκηνοθέτης και θα ξεχείλιζε το μιντιακό σύμπαν από επαίνους. Αντί να επενδύσει ο Σάμπο στο κλισέ γρονθοκόπημα επιλέγει μια διαφορετική -και πρωτότυπη- λύση: τον θόρυβο από τη θραύση των μπουκαλιών και, έτσι, σε κλειστό χώρο, αποδίδει τα μέγιστα η σκηνή ως προς τη βία, δίχως τη χυδαία εκδοχή της που χαρακτηρίζει το σινεμά σε τέτοιες περιπτώσεις. Επίσης, ο ήχος στη συγκεκριμένη σκηνή είναι, νομίζω, λειτουργικά συνδεδεμένος και με την τάση των παιδιών να καταφεύγουν σε κρότους (εκρήξεων ή θραύσης) προκειμένου να αναπαραστήσουν την σύγκρουση και την πάλη. Εξαιρετική λοιπόν σε σύλληψη και απαιτητική σε εκτέλεση!
Vassilis Konstandopoulos
Αυτό που λέει κι ο Σπύρος. Όλες οι σκηνές φαντασίωσης του πατέρα είναι "αφελείς" σε αντίθεση με την ονειρική σκηνή του ενήλικου Μπάλιντ, που γίνεται σχεδόν γοτθική και "βαρειά". Κι όλες επίσης είναι θορυβώδεις (μοτοσικλέτα, γυαλιά.
* Ο Σπύρος Γάγγας/ Spyros Gangas διδάσκει κοινωνιολογία και σπουδές κινηματογράφου στο ACG (The American College of Greece). Παράλληλα, ασχολείται με την κριτική κινηματογράφου και είναι δημιουργός του κινηματογραφικού μπλογκ Vanguard Cinema.
* Ο Βασίλης Κωνσταντόπουλος / Vassilis Konstandopoulos δουλεύει στην εταιρεία Carousel Films - Διανομή Κινηματογραφικών Ταινιών.
* Ο Τάσος Γουδέλης είναι σκηνοθέτης, κριτικός και λογοτέχνης. Συνεργάζεται με τον ποιητή Κώστα Μαυρουδή στην έκδοση του λογοτεχνικού περιοδικού "Το Δέντρο".
* Το CINE Magyar είναι κινηματογραφικό αφιέρωμα στις κορυφαίες δημιουργίες του νεότερου Ουγγρικού σινεμά, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος.
