του Μισέλ Δημόπουλου

Με αφορμή τον πρόσφατο θάνατο του Μισέλ Πικολί, πολλοί Έλληνες φίλοι του FB ανέφεραν τις ταινίες του που οι ίδιοι ξεχώρισαν. Κυρίως τις ταινίες του Μπουνιουέλ, την «Περιφρόνηση» του Γκοντάρ, το «Χαφιέ» του Μελβίλ, καμιά δυο ταινίες του Ολιβέιρα ή του Κλοντ Σοτέ και το «Φαγοπότι» του Φερέρι. Όμως κανείς μου φαίνεται δεν μνημόνευσε το δωρικό αριστούργημα του Μάρκο Φερέρι «Ο Ντίλινγκερ πέθανε» / Dillinger è morto (1969), σίγουρα μια κορυφαία στιγμή του μοντέρνου κινηματογράφου, όπου ο Πικολί πραγματοποιεί ένα συγκλονιστικό “one man show”, όντας αντιμέτωπος μόνο με τον εαυτό του. Και δεν αναφέρθηκε για τον απλούστατο λόγο που η ταινία αυτή δεν κυκλοφόρησε ποτέ στη διανομή στη χώρα μας, προφανώς ούτε επί χούντας, ούτε όμως και μετά. Ίσως να προβλήθηκε σε κάποιο φεστιβάλ, δεν είμαι σίγουρος.

[Ευκαιρία να πούμε λοιπόν δυο λόγια γι αυτόν τον Ιταλό δημιουργό, τον ιδιαίτερα προκλητικό και ριζοσπάστη και εχθρό κάθε πολιτικής ή ηθικής ορθότητας, ο οποίος σε αντίθεση με τους Παζολίνι, Φασμπίντερ ή Γκοντάρ με τους οποίους συνδεόταν θεματικά και πνευματικά δεν απολαμβάνει σήμερα την ίδια σινεφιλική υστεροφημία. Λες και μετά το θάνατό του (1997) μπήκε σε ένα καθαρτήριο απ’ όπου δεν έχει καταφέρει ακόμα να αναδειχθεί το ανατρεπτικό του καλλιτεχνικό ανάστημα ή μήπως και η εποχή δεν ευνοεί κάτι τέτοιο. Κι’ όμως, από τις περίπου 30 ταινίες που γύρισε για το σινεμά, πολλές βραβεύτηκαν στα μεγαλύτερα φεστιβάλ της Ευρώπης, ενώ άλλες τόσες σόκαραν με την ασέβειά τους, το αλλόκοτο και ανησυχητικό κλίμα που αποπνέουν και την μοναδική ελευθερία με την οποία ο Φερέρι διαχειριζόταν τις πιο παράξενες μυθοπλασίες του. Με αποκορύφωμα φυσικά το μεγάλο σκάνδαλο που προκάλεσε το «Μεγάλο φαγοπότι», το 1973, στο Φεστιβάλ των Κανών, σκάνδαλο που συνοδεύτηκε από μια τεράστια εισπρακτική επιτυχία.
Η καριέρα του Φερέρι γνώρισε πολλές φάσεις, από τις πρώτες ταινίες του γυρισμένες στην Ισπανία στο τέλος της δεκαετίας του ’50 - ρεαλιστικές κωμωδίες με έντονο το μαύρο χιούμορ, - μέχρι τις σκωπτικές και απελπισμένες καταγγελίες – στο πνεύμα του Μάη’68 - της αστικής δυτικής κοινωνίας και της καταναλωτικής μανίας της με απώτερο θεματικό στόχο την αποσύνθεση της παραδοσιακής οικογένειας και κυρίως την αποδόμηση του αρσενικού (δεκαετίες ’70 και ’80)...]

Στο «Ντίλινγκερ» ο αξιότιμος μηχανικός Πικολί γυρίζει σπίτι του ένα βράδυ μετά τη δουλειά του και ενώ η γυναίκα του είναι κρεβατωμένη με ημικρανία, μαγειρεύει μόνος του μια συνταγή γκουρμέ, βρίσκει ένα παλιό περίστροφο μέσα σ’ ένα ντουλάπι, το καθαρίζει, το λαδώνει, το βάφει κόκκινο με λευκές βούλες, παίζει ένα ερωτικό παιχνίδι με την υπηρεσία του, σκοτώνει τη γυναίκα του και στο τέλος σαλπάρει μ’ ένα σκάφος για τη Ταΐτή.
Το «Ο Ντίλινγκερ πέθανε», όπως και η προηγούμενη ταινία το «Χαρέμι»(1967) καθώς και η επόμενη του «Ο άνθρωπος με τα μπαλόνια» (1969) είναι 3 ταινίες που ανήκουν σε μια μεταβατική σειρά απλών όσο και παράξενων ιστοριών όπου οι ήρωες, ιδεοληπτικοί όσο δε γίνεται, οδηγούνται συνήθως, καθώς παλιμπαιδίζουν με απρόβλεπτα φετίχ και οριακά σεξουαλικά παιχνίδια, στην αυτοκαταστροφή, στην τρέλα, στον θάνατο ή σε απέλπιδες και σαρκαστικές προσπάθειες φαντασιωτικής διαφυγής.
Ο Μισέλ Πικολί γύρισε 7 ταινίες με τον Μάρκο Φερέρι, εκτιμούσε ιδιαίτερα το παράλογο και ανατρεπτικό χιούμορ του: «Η πρώτη ταινία που έκανα μαζί του ήταν το «Ντίλινγκερ» και είναι μια από τις καλύτερες όπου έχω παίξει. Ο Φερέρι μου έδωσε να διαβάσω δέκα σελίδες σενάριο και μου είπε: Θέλω να κάνω την ταινία μαζί σας. Και στη διάρκεια του γυρίσματος, τίποτα. Καμιά διεύθυνση ηθοποιών. Μια κρυφή διεύθυνση στη πραγματικότητα. Τα σενάρια του είχαν μεγάλη ακρίβεια. Υπήρχαν μέσα πράγματα τόσο αλλόκοτα και συγχρόνως τόσο ήρεμα και φυσικά. Οι ταινίες του είναι τρέλες. Τρέλες χωρίς εξήγηση. Είναι επικίνδυνος ο Φερέρι, δεν είναι καθωσπρέπει. Το ότι δεν δείχνονται πια οι ταινίες του, δεν είναι περίεργο.» (Λε Μοντ 2011).

(Πρώτη δημοσίευση ανάρτηση στο facebook)