Η ταινία του Etre et Avoir έκανε 1.700.000 εισιτήρια στην Γαλλία: Ένα απο τα πιο πετυχημένα (και όχι μόνο) εισπρακτικά ντοκιμαντέρ.
Ο Nicholas Philibert θεωρείται, όχι άδικα, ως ένας από τους σημαντικότερους και πιο πετυχημένους σκηνοθέτες ντοκιμαντέρ στην Ευρώπη.
Το έργο του κινείται μεταξύ δύο πόλων: στοχασμοί πάνω στην κατάσταση του ανθρώπου και οι κρυφές και αθέατες όψεις χώρων-ιδρυμάτων όπως τα μουσεία ή τα άσυλα. Οι ταινίες ανεξάρτητα από το θέμα έχουν έντονο το στοιχείο της αφήγησης, ενώ όπως σημειώνει ένας κριτικός ο Nicholas Philiber προκαλεί στον θεατή "την εντύπωση μιας τρυφερής ειλικρίνειας στον τρόπο που κοιτά αυτά που μας προτείνει".
Ο Nicholas Philibert γεννήθηκε το 1951 στο Nancy της Γαλλίας. Σπούδασε Φιλοσοφία στην Grenoble, όμως σύντομα στράφηκε στον χώρο του κινηματογράφου. Στο έργο του μπορούμε να αναγνωρίσουμε έντονες τις επιρροές απο τις σπουδές του, κυρίως στο ανθρωπιστικό βλέμμα με το οποίο προσεγγίζει τα θέματά του. Η είσοδός του στο χώρο του σινεμά έγινε με την ιδιότητα του βοηθού σκηνοθέτη στο πλευρό δημιουργών του ευρωπαϊκού σινεμά όπως ο Rene Allio, ο Claude Goretta και ο Allain Tanner.
Η πρώτη του σκηνοθετική εργασία ήταν συνεργασία με τον Gerard Mordillat και αποτέλεσμά της ήταν το Voix de son maitre. Γυρίστηκε το 1978 και επικεντρωνόταν στην παρουσία 12 διευθυντών μεγάλων βιομηχανιών και επιχειρήσεων της Γαλλίας. Την επόμενη δεκαετία ο Philibert δοκιμάστηκε σε μια σειρά από ντοκιμαντέρ-πορτραίτα. Έγραψε δύο βιβλία το Ces patrons eclaires qui craignent la lumiere (με την συνεργασία Gerard Mordillat, Ed. Albatros, 1980), και το Helene Vernet, 39 rue Chaptal, Levallois-Perret (με την συενργασία Suzel Galliard, Ed. Ramsay, 1983).
Επανεμφανίστηκε δυναμικά το 1990 με τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του. Το La Ville Louvre είναι μια περιπλάνηση στο μουσείο του Λούβρου, του μεγαλύτερου μουσείου του κόσμου. Κατά τη διάρκεια των ριζικών ανακαινίσεων που έγιναν στο μουσείο, άνοιξαν για πρώτη φορά οι πόρτες του σε ένα κινηματογραφικό συνεργείο. Αποκαλύπτοντας μια ολόκληρη πόλη που ζει και κινείται στους διαδρόμους του μουσείου, όταν αυτό είναι κλειστό, ο Philibert ακολουθεί τους ανθρώπινους χαρακτήρες που το διαμορφώνουν καθημερινά και χτίζει πάνω τους την αφήγηση. Βλέπουμε ανθρώπους να μετακινούν πίνακες και να αλλάζουν τη διαρρύθμιση των αιθουσών. Χιλιόμετρα υπόγειων διαδρόμων και στοών διασταυρώνονται. Λίγο λίγο, ο μυστικός, ενίοτε κωμικός, καθημερινός, υπέροχος και συναρπαστικός κόσμος ενός από τα πιο φημισμένα μουσεία του κόσμου μάς αποκαλύπτεται: Πρόκειται αληθινά για μια πόλη μέσα σε μια πόλη. Η ταινία βραβεύτηκε με το Prix Europa, ως το καλύτερο ευρωπαϊκό ντοκιμαντέρ του 1990.
Η ικανότητα του Philibert να πλησιάζει τον άνθρωπο με ειλικρίνεια, τρυφερότητα, ευθύτητα και ευαισθησία εμφανίζεται στην επόμενή του ταινία La Pays des Sourds, (1992) μια περιήγηση στον κόσμο μέσα από τα μάτια αυτών που γεννήθηκαν χωρίς την αίσθηση της ακοής. Πώς είναι ο κόσμος για εκείνους που γεννήθηκαν μέσα στη σιωπή; Το ντοκιμαντέρ αυτό, αφοπλιστικό μέσα στην απλότητά του, αποτελεί ένα στοχασμό πάνω στη γλώσσα και στην επικοινωνία μεταξύ αυτών που μπορούν και ακούσουν και αυτούς που δεν μπορούν.
Το 1995 ο Nicholas Philibert επιστρέφει πάλι στο χώρο των μουσείων, χωρίς να παραλείπει να εστιάζει πάντα στον ανθρώπο. Το Un Animal, Deux Animaux εξερευνά τη ζωολογική πτέρυγα του μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Γαλλίας, και φέρνει στο φως τους ασυνήθιστους θησαυρούς της. Η πτέρυγα ζωολογίας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Γαλλίας είχε μείνει κλειστή για το κοινό για πάνω από 25 χρόνια, αφήνοντας χιλιάδες ταριχευμένα ζώα ξεχασμένα μέσα στις σκιές. Γυρισμένο κατά τη διάρκεια των ανακαινίσεων της πτέρυγας αυτής, η ταινία καταγράφει τη μεταμόρφωση του χώρου.
Ο τρόπος που ο άνθρωπος λειτουργεί, επικοινωνεί, ζει και συναναστρέφεται στα θεσμικά πλαίσια ενός ιδρύματος αποτελεί κοινό άξονα που διασχίζει ολόκληρο το έργο του. Ετσι, οι δύο τελευταίες ταινίες προσεγγίζουν μ' ένα τρόπο άμεσο αντίστοιχους χώρους. Από το ψυχιατρικό άσυλο του Le Moindre des Choses μέχρι το μονοτάξιο σχολείο του Etre et Avoir, ο Νicolas Philibert κινείται ανάμεσα στους διαδρόμους των ιδρυμάτων και στους ανθρώπους που τους δίνουν ζωή με αμεσότητα και ευαισθησία.
Το Le Moindre des Choses διαδραματίζεται το καλοκαίρι του 1995, όταν οι ασθενείς και το νοσηλευτικό προσωπικό της ψυχιατρικής κλινικής La Borde μαζεύτηκαν για να ανεβάσουν μια θεατρική παράσταση, την Operetta του Πολωνού Witold Gombrowicz. Ο σκηνοθέτης δηλώνει γι' αυτήν την ταινία: «Με ενδιέφεραν άνθρωποι, οι οποίοι κάποια δεδομένη στιγμή και μέσα σε ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο θεωρήθηκαν τρελοί. [...] Πίσω από αυτήν την ταμπέλα υπάρχουν άνθρωποι που δεν απέχουν και τόσο από μας, και που μας αμφισβητούν, μας παρατηρούν».
Το Etre et Avoir είναι γυρισμένο μέσα και γύρω από ένα μονοτάξιο σχολείο στην περιοχή Οβέρν της Γαλλίας. Η ταινία καταγράφει τις έντονες συναισθηματικά στιγμές από τη ζωή ενός αφοσιωμένου δάσκαλου και των μαθητών του. Μέσα απο τα επεισόδια απο την ζωή του σχολείου αναδεικνύεται η δύναμη ενός ανθρώπου που κάνει τη δουλειά του με πάθος, ένταση και αυταπάρνηση. Με δεκατρείς μαθητές στην τάξη του, ο κύριος Λοπέζ ενθαρρύνει την ήσυχη και εσωστρεφή Ναταλί να απελευθερωθεί, βοηθάει τον μικρό Ζοζό στην ορθογραφία και στην αριθμητική, και κατεβαίνει τις χιονισμένες πλευρές πάνω στο έλκηθρό του με τον ίδιο ενθουσιασμό που κατεβαίνουν και οι μαθητές του. Η ταινία αποκαλύπτει ότι η διδασκαλία είναι πράγματι λειτούργημα, ενώ παράλληλα μας παρουσιάζει ένα μοναδικό μαθησιακό περιβάλλον και έναν εμπνευσμένο τρόπο διδασκαλίας.
Λιτές και εξαιρετικά συγκινητικές, οι ταινίες του Philibert βραβεύτηκαν όχι μόνο σε φεστιβάλ και εκδηλώσεις αλλά και στο δυσκολότερο χώρο από όλους: το Etre et Avoir θεωρείται ως το πιο επιτυχημένο ντοκιμαντέρ στην ιστορία του Γαλλικού σινεμά...

(Πηγή: δελτίο τύπου του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ 2003)