της Alexandra Makarová
(κριτική: Καλλιόπη Πουτούρογλου)

Αύγουστος του 68. Από το ραδιόφωνο αναγγέλλεται η είδηση της σοβιετικής εισβολής στην Τσεχοσλοβακία και η έκκληση για αποφυγή αντίστασης από τους πολίτες. Σε ένα μακρινό πλάνο μια γυναίκα που προχωρά με δυσκολία διακρίνεται να περνά ένα ποτάμι.
Βιέννη 1981. Η Perla, δυσκολεύεται να πληρώσει τα μαθήματα πιάνου της έφηβης κόρης της, που από ό,τι φαίνεται έχει ταλέντο. Μάνα και κόρη έχουν αναπτύξει έναν παιγνιώδη κώδικα επικοινωνίας, μια ιδιαίτερα αυθεντική σχέση. Η ίδια, αυτοεξόριστη ζωγράφος από τη Σλοβακία, δυναμική και ανεξάρτητη, αν και φείδεται χρημάτων, δε δείχνει να υστερεί σε μαχητικότητα που συχνά αγγίζει- με μία έλλειψη λεπτότητας- την αυθάδεια και το προκλητικό θράσος. Μια ερωτική περιπέτεια με έναν εύπορο ώριμο άντρα θα εξελιχθεί σε σταθερή σχέση, εκτοξεύοντας τη ζωή της και την καλλιτεχνική της πορεία σε μία νέα τροχιά. Έως ότου ένα ξαφνικό τηλεφώνημα θα ανατρέψει τα πάντα, πυροδοτώντας μια σειρά γεγονότων που θα παγιδεύσουν την ηρωίδα μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, σε ένα ριψοκίνδυνο ταξίδι επιστροφής με ανυπολόγιστες γι αυτήν συνέπειες.  
Πορτρέτο μιας γυναίκας με φόντο την Ευρώπη του Ψυχρού Πολέμου, η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της Alexandra Makarová, παρακολουθεί σε χαμηλούς τόνους και αργούς- αλλά με υπόγεια ένταση- ρυθμούς τις προσωπικές και κοινωνικές δυναμικές ενός  διαρκώς μεταβαλλόμενου συναισθηματικού τοπίου. Την ταραχώδη διαδρομή μιας γυναίκας στιγματισμένης από το τραύμα της απώλειας, της εξορίας και της προσωπικής ενοχής που διεκδικεί το δικαίωμά της στην ελευθερία, την αυτοδιάθεση και τη συμφιλίωση με το παρελθόν. Ακολουθώντας ελλειπτική αλλά γραμμική αφήγηση η Makarová, η οποία εμπνεύστηκε την ιστορία από τη ζωή της μητέρας της, κινείται σε τρεις διαδοχικές εποχές, τοποθετώντας στο επίκεντρο μία ανύπαντρη μητέρα και καλλιτέχνιδα, μια φιγούρα αντισυμβατική και αμφιλεγόμενη, που επιλέγει να επιβιώσει με κάθε μέσο, αφήνοντας οριστικά πίσω της το παρελθόν. Όταν αυτό θα εισβάλει (δι-)εκδικητικά  στη ζωή της, η ίδια εξωθείται να ρισκάρει τα πάντα για να αναμετρηθεί στην πραγματικότητα με τον ίδιο της τον εαυτό.
Δίνοντας έμφαση στον μελετημένο σχεδιασμό των κάδρων, του ήχου αλλά και στη χρήση του χρώματος για τη δημιουργία μιας ηλεκτρισμένης σχεδόν νουάρ ατμόσφαιρας, η Makarová,  που  δεν αποκρύπτει και τις σλαβικές της καταβολές (ιστορικές και ανθρωπολογικές), υφαίνει την ιστορία της με ιδιαίτερη δεξιοτεχνία, χρησιμοποιώντας στον πυρήνα της το γνώριμο μοτίβο ενός ερωτικού τριγώνου και τον ισχυρό δεσμό μητέρας-κόρης, για να προχωρήσει στη συνέχεια σε κάτι πολυπλοκότερο και βαθύτερο. Έχοντας πάντα στο επίκεντρο την Perla, μια γυναίκα με διπλή ταυτότητα, που πληρώνει με βαρύ τίμημα την ελευθερία της, επαναστάτρια αλλά και ευάλωτη, η ιστορία εκτυλίσσεται αποτινάσσοντας από πάνω της οτιδήποτε το περιττό. Με λακωνικούς κοφτερούς διαλόγους σε δύο γλώσσες,  που προωθούν τη δράση σε σχέση πάντα με έναν συγκεκριμένο χώρο (χαρακτηριστική η διπλή σκηνή στον τηλεφωνικό θάλαμο) αλλά και εκφράζουν έντονα τον συναισθηματικό κόσμο των ηρώων, με αποκαλύψεις ή αποσιωπήσεις και σίγουρα με μία δόση μυστηρίου, οι βεβαιότητες του θεατή άλλοτε ενισχύονται κι άλλοτε κλονίζονται βίαια. Αν και η  γραφή  παραμένει κλασική και ευανάγνωστη ο κόσμος της ηρωίδας δεν επιδέχεται εύκολη ερμηνεία ούτε πρόχειρη κριτική. Αυτό είναι και το επίτευγμα της ταινίας.
Η σλοβακικής καταγωγής αυστριακή σκηνοθέτρια που θεωρεί ότι η ταινία της «ασκεί κριτική και στις πατριαρχικές δομές υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για φεμινιστική αντίδραση και κοινωνική δικαιοσύνη», αναφέρει σχετικά με την ταινία : «Η Perla είναι πρωτίστως μια βαθιά προσωπική ιστορία, ένα γράμμα αγάπης στην πατρίδα μου και στις αναμνήσεις των παιδικών μου χρόνων.  Είναι επίσης ένας φόρος τιμής στις γυναίκες της οικογένειάς μου που αψήφησαν τις προσδοκίες στα νιάτα τους, προχωρώντας με απερίσκεπτη δύναμη και τεράστιο θάρρος. Μερικές φορές αμφιλεγόμενες, ακόμη και βάναυσες, αλλά πάντα γεμάτες αγάπη για τα παιδιά τους. Ενώ πολλά μέρη της ιστορίας είναι αυτοβιογραφικά, άλλα είναι φανταστικά… Η Perla δεν είναι ένα ακριβές πορτρέτο της μητέρας μου, αλλά η δυναμική των σχέσεων της με τον εαυτό της, με τους άντρες και την κόρη της είναι πολύ παρόμοια. Eίναι ένας χαρακτήρας με πολύ βάθος και μυστήριο, αλλά είναι επίσης και διχαστική»

Φεστιβάλ Ρότερνταμ 2025