Ο Έριχ Όσβαλντ Στροχάιμ ή Έριχ φον Στροχάιμ / Erich von Stroheim (το «φον» το προσέθεσε ο ίδιος αργότερα), γεννήθηκε το 1885 στην Βιέννη από γονείς εβραϊκής καταγωγής, που προέρχονταν από τη μεσοαστική τάξη. Την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα μετακομίζει στις Ηνωμένες Πολιτείες και εγκαθίσταται στο Χόλυγουντ. Στην αρχή δούλεψε κοντά στον Γκρίφιθ ως βοηθός του στην Μισαλλοδοξία (Intolerance, 1916) και η φυσιογνωμία του έκανε τον τελευταίο να του εμπιστευτεί στο Ένα λουλούδι μέσα στα ερείπια (Hearts of the World, 1918) τον πρώτο ρόλο ενός σαδιστή και αποκτηνωμένου Γερμανού αξιωματικού. Λίγο αργότερα καθιερώθηκε ως ηθοποιός, στο ρόλο του σκληρού και κυνικού άνδρα.
Γρήγορα πέρασε και στη σκηνοθεσία, με ταινίες όπως: Τυφλοί σύζυγοι (1919), Το πασπαρτού του διαβόλου (1920), Τρέλες γυναικών (1922). Το έργο της ζωής του όμως ήταν η Απληστία (1924 η πρώτη προβολή και 1925 η τελική) ή Τα Αρπαχτικά, όπως μεταφράστηκε στα ελληνικά (κατά μετάφραση του γαλλικού τίτλου). Ο παραγωγός Ίρβιν Θάλμπεργκ και η MGM απαίτησαν περικοπές και τότε ο Στροχάιμ παραιτήθηκε και ανατέθηκε σ’ άλλον η τελική εκδοχή της ταινίας, διάρκειας περίπου 2,5 ωρών. Όταν ο Στροχάιμ είδε την ταινία, στην πρώτη επίσημη προβολή της στις 26/1/1925, απογοητεύτηκε οικτρά. Αργότερα, έγραψε: «Όταν είδα την ταινία για πρώτη φορά, ήταν σαν να έβλεπα ένα πτώμα σε φέρετρο..» Ενώ δηλώνει για την τραυματική του εμπειρία: «Ακόμη κι αν σας μιλούσα ακατάπαυστα για τρεις εβδομάδες, δεν θα μπορούσα να περιγράψω ούτε για λίγο τον πόνο ψυχής που ένιωσα όταν αντίκρισα τον ακρωτηριασμό του πιο ειλικρινούς μου έργου»
Έπειτα από διαφωνία του με τον παραγωγό, ο Στροχάιμ απείχε για δύο χρόνια από οποιαδήποτε κινηματογραφική δουλειά. Τελικά, επέστρεψε στη σκηνοθεσία το 1926, με την Εύθυμη Χήρα, ταινία της οποίας η επιτυχία τού εξασφάλισε τη δυνατότητα να επιστρέψει στις ακριβές παραγωγές και συγκεκριμένα στο Γαμήλιο εμβατήριο (1927).
Σχετικά με την χολιγουντιανή του εμπειρία ο Erich von Stroheim δηλώνει: «Αν ζεις στη Γαλλία […] και έχεις σκηνοθετήσει μία εξαιρετική ταινία πενήντα χρόνια πριν και τίποτα άλλο από τότε, ακόμα αναγνωρίζεσαι […] και σε αποκαλούν «μαιτρ». Δεν ξεχνούν. Στο Χόλυγουντ είσαι τόσο καλός όσο είναι η τελευταία σου ταινία. Αν δεν έχεις κάνει τίποτα τους τελευταίους τρεις μήνες, σε ξεχνούν…»
Η προτελευταία ταινία στην οποία ενεπλάκη ως σκηνοθέτης (δεν τη σκηνοθέτησε τελικά εξ ολοκλήρου λόγω διαφωνιών) είναι η Queen Kelly του 1929. Λίγο αργότερα, και με την έναρξη του ομιλούντος κινηματογράφου, απογοητευμένος, στράφηκε αποκλειστικά στην υποκριτική, λαμβάνοντας μέρος κυρίως σε ευρωπαϊκές παραγωγές, αλλά και αμερικανικές. Οι πιο γνωστές ταινίες στις οποίες έλαβε μέρος είναι Η Μεγάλη Χίμαιρα (La Grande Illusion, 1937) του Ζαν Ρενουάρ και Στη Λεωφόρο της Δύσεως (Sunset Boulevard, 1950) του Μπίλυ Γουάιλντερ, για την οποία μάλιστα προτάθηκε για Όσκαρ Β΄ ανδρικού ρόλου. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στη Γαλλία μαζί με την τελευταία σύντροφό του, Denise Vernac.
Ο Μπάμπης Ακτσόγλου γράφει «Στις ταινίες του Στροχάιμ, οι ήρωες προκαλούν τους κοινωνικούς κώδικες ηθικής και συμπεριφοράς, αφήνονται να καταβροχθιστούν από τα πάθη τους και δείχνουν όλη τη χυδαιότητα των ταπεινών ενστίκτων τους. Όμως οι ήρωες αυτοί είναι πάντα τοποθετημένοι μέσα σ’ ένα συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο, που ενεργεί πάνω τους περισσότερο σαν φυσική κι όχι σαν κοινωνική δύναμη. Ο νατουραλισμός του Στροχάιμ καταδικάζει τον άνθρωπο στο αδιέξοδο των παθών του, χωρίς ωστόσο ο πεσσιμισμός αυτός να εμπεριέχει την παραμικρή μεταφυσική πρόθεση.»
Τα πάντα στον Στροχάιμ ξεκινούν από την παρατήρηση της ίδιας της ζωής: «Έχω την πρόθεση, λέει, να δείξω άνδρες και γυναίκες έτσι όπως είναι στην πραγματικότητα με τις αρετές και τα λάθη τους, τις ευγενικές και ιδεαλιστικές προθέσεις τους, αλλά και με το ζηλόφθονο, ταπεινό, βιτσιόζο και άρπαγο χαρακτήρα τους».
O André Bazin σημειώνει για τον Erich von Stroheim: «Έχει έναν απλό κανόνα για να σκηνοθετεί. Παίρνει μια κοντινή ματιά του κόσμου και στο τέλος τον αφήνει να κείτεται γυμνός μπροστά στα μάτια του θεατή, με όλη την ασχήμια και τη σκληρότητά του…».
Φιλμογραφία (ως σκηνοθέτης)
1933 Hello, Sister!
1929 Queen Kelly
1928 Γαμήλιο εμβατήριο
1928 Ο μήνας του μέλιτος
1925 Η Εύθυμη Χήρα
1924 Απληστία
1922 Τρέλες γυναικών
1920 Το πασπαρτού του διαβόλου
1919 Τυφλοί σύζυγοι
(πηγή δελτίο τύπου)
