Είναι στο τέλος της ταινίας Bright Future και τα δύο κεντρικά πρόσωπα της δραματικής πλοκής έκπληκτοι παρατηρούν ένα κοπάδι από μέδουσες να κατευθύνονται προς την θάλασσα. Βέβαιοι ότι μέσα στο κυκεώνα και το χάος της αστικής ζωής αυτά τα ευαίσθητα και φαινομενικά αδύναμα όντα θα είχαν αφανισθεί, δεν κρύβουν τα αισθήματα θαυμασμού τους όχι μόνο για την επιβίωση τους αλλά και για την ίδια την παρουσία τους: σ’ αυτή την κατά τα άλλα σκοτεινή ταινία η λαμπρότητά τους είναι τόσο εμφανής και ανεπιτήδευτη.
Την ίδια έκπληξη οφείλει να εκφράσει κάθε συνεπής παρατηρητής του ιαπωνικού σινεμά για τον Kiyoshi Kurosawa. Ξεκινώντας την καριέρα του ίσως την πιο ακατάλληλη στιγμή για ένα σκηνοθέτη δημιουργό, την δεκαετία του 90, ο Kiyoshi Kurosawa -θαυμαστής του Sam Fuller, του Jean Luc Godard, του John Cassavetes αλλά και του Abbas Kiarostami- μετήλθε μεθόδων επιβίωσης ανάλογων μιας μέδουσας: έπλευσε σύμφωνα με το ρεύμα –και γύρισε ταινίες pinku, θρίλερ, τρόμου, γκανγκστερικές, όλων των κινηματογραφικών ειδών και όχι μόνο στην αρχή της καριέρας του- αλλά διατηρώντας ακέραια την υπόσταση του, και το «δηλητηριώδες» του βλέμματος του.
Ηγετική μορφή μέσα στο χώρο του Nihon Eiga New Wave (Ιαπωνικού νέου κύματος) ο Kiyoshi Kurosawa ανήκει στο χώρο Νέου –Νέου Κύματος στο ρεύμα των διανοουμένων (“New New Wave Intellectual Stream”) μαζί με τους άλλους μαθητές του μέντορά του, καθηγητή και θεωρητικού του σινεμά, Shigehiko Hasumi, τους Hirokazu Kore-eda (Nobody Knows, Maborosi), Shinji Aoyama (Eureka), και Makoto Shinozaki (Not Forgotten). Η γραμμή που χάραξε δεν είναι πολύ μακριά από περιθωριακούς μοναχικούς όπως ο Takashi Miike ή την “explosion team” των Sogo Ishi και Shinya Tsukamoto (). Και διατηρεί σχέσεις εκλεκτικής συγγένειας στον χώρο του ιαπωνικού σινεμά μόνο μ’ ένα παλαιότερό του σκηνοθέτη, τον Seijun Suzuki. Σίγουρα την τακτική του «Λάθρα βιώσας» μέσα στις δομές μιας ανελέητης κινηματογραφικής βιομηχανίας, τη διδάχτηκε από τους σκηνοθέτες των B-movie του κλασικού Χόλιγουντ. Και το ανατρεπτικό αντισυμβατικό βλέμμα, τους περίπλοκους στην ψυχολογία χαρακτήρες και μαζί μ’ ένα στοχασμό πάνω στις δυνατότητες της κινηματογραφικής φόρμας, από την δεκαετία του 70.
Το σκηνοθετικό του ύφος υπονομεύει τα αφηγηματικά κλισέ και τις κοινοτοπίες στην δραματική πλοκή κάθε κινηματογραφικού είδους με το οποίο ασχολήθηκε: τα μακρινά πλάνα, το διφορούμενο, η κρυπτική και ελλειπτική αφήγηση, μια αίσθηση αποστασιοποίησης, η υποκριτική χωρίς εντάσεις και δραματικές κορυφώσεις, η μουσική ως χρωματικός τόνος, το εκτός πεδίου και η περίτεχνη χρήση του ήχου (είτε για να προεκτείνει το χώρο του κινηματογραφικού κάδρου, είτε για την υποβολή του τρόμου, είτε για την δημιουργία της ατμόσφαιρας), η απουσία έντονων χρωματικών αντιθέσεων, τέλος η δραματουργική εκμετάλλευση  στον ύψιστο βαθμό κάθε αδιόρατης κίνησης, κάθε αμυδρού ήχου. Η απουσία κορυφώσεων ή υψηλών δραματικών εντάσεων και η απόσταση από την δράση δημιουργεί μια αφήγηση που υποβάλλει και υπνωτίζει τον θεατή: ο κόσμος της ταινίας είναι το σύμπαν ενός ονείρου ή μάλλον καλύτερα ενός εφιάλτη (Kairo).
Πίσω από κάθε μυθοπλασία, ανεξαρτήτως του κινηματογραφικού είδους στο οποίο ανήκει, υπάρχει πάντα ένα σαφές και καθαρό κοινωνικό περίγραμμα: η προσποιητή «ευγένεια» και η καταπίεση της ελεύθερης βούλησης (Cure), οι νέες τεχνολογίες και η υπερ- επικοινωνία (Kairo), ο άγριος και ανελέητος κοινωνικός ανταγωνισμός και η οικολογική κατάρρευση (Charisma), η διάλυση της οικογένειας (License To Live), η απληστία και το τέλμα της οικογενειακής ζωής (Séance) και τέλος η αναζήτηση της ταυτότητας, η επώδυνη ενηλικίωση και η νεανική οργή (Bright Future). Απορύθμιση και χάος στην φύση, την οικογένεια, τις σχέσεις, την κοινωνία: βρισκόμαστε λίγο πριν την ολοκληρωτική καταστροφή, σ’ ένα περιβάλλον όπου καμιά σταθερά δεν υπάρχει.
Υπνοβάτες στους ίδιους τους εφιάλτες, οι ήρωες του Kiyoshi Kurosawa εσωτερικεύουν αυτήν την αστάθεια. Κατατρύχονται από μια εσωτερική ανησυχία: η απόγνωση, η θλίψη, η μελαγχολία, η μοναξιά έχουν αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια τους. Τα ήρεμα νερά της ψυχής συνταράσσονται πάντα από θύελλες και καταιγίδες, τα βάσανα είναι αφόρητα και ο τρόμος ποτέ δεν είναι ακαριαίος: αντηχεί αιώνια έως τις εσχατιές της ύπαρξης. Ανεξαρτήτως κινηματογραφικού είδους, τα πρόσωπα αυτά σφραγίζονται από μια δυαδικότητα: από την μια πλευρά η κατ’ ανάγκη υποταγή στα κοινωνικά ειωθότα και από την άλλη η άγρια πλευρά, το έρεβος της ανθρώπινης ψυχής. Είναι άτομα, που έχοντας ζήσει κάποτε μια γαλήνια ζωή, σιγά-σιγά θα διολισθήσουν στην άλλη πλευρά, στο ημίφως, εκεί όπου το ένστικτο και οι απωθημένες επιθυμίες ζητούν επιτακτικά πλήρωση. Το σινεμά του Kiyoshi Kurosawa είναι ένα εσχατολογικό σινεμά, με τον ίδιο τρόπο όπως το σινεμά του Bela Tarr: όχι μόνο περιγράφει το κοινωνικό τοπίο λίγο πριν το τέλος, αλλά και τον άνθρωπο λίγο πριν την ουσιαστική εξαφάνιση του, την μεταλλαγή του σε κάτι άλλο. 
Οι ήρωες του Kiyoshi Kurosawa -είτε συνήθως νεαροί είτε μεγαλύτεροι σε ηλικία- αποζητούν πάντα την απελευθέρωση από την δυαδικότητα, την δραπέτευση από τον εγκλεισμό, την γαλήνη, την ηρεμία μετά την θύελλα. Συχνά συνθλίβονται. Οι επιζώντες, ακόμα και όταν το επιτύχουν, φέρουν πάντα πάνω και μέσα τους τα σημεία της καταστροφής. Η εικόνα λοιπόν της μέδουσας που μοιάζει να φωτίζεται από ένα εσωτερικό φως -η λάμψη της ψυχής;- είναι μια εμβληματική εικόνα για το σινεμά του Kiyoshi Kurosawa- η εξαίρεση στον κανόνα: μια σπάνια και μοναδική στιγμή όπου η επιβίωση έχει συντελεστεί, όπου μετά τη θύελλα υπάρχει η γαλήνη.

Δημήτρης Μπάμπας

(δημοσιεύτηκε στον κατάλογο του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης)


Βιογραφικό σημείωμα του Kiyoshi Kurosawa
Ο Kiyoshi Kurosawa γεννήθηκε το 1955 στο Kobe της Ιαπωνίας. Είναι συνώνυμος του γνωστού σκηνοθέτη Akira Kurosawa και δεν συνδέεται μαζί του με καμιά συγγενική σχέση.
Σπούδασε Κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο Rikkyo.
Όταν ήταν φοιτητής ξεκίνησε να γυρίζει ερασιτεχνικά ταινίες 8mm.
Το 1980 βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Pia για την ταινία του Vertigo College και τότε αποφάσισε να ασχοληθεί επαγγελματικά με την σκηνοθεσία. Εργάστηκε αρχικά ως βοηθός στον χώρο του εμπορικού σινεμά στο πλευρό του Shinji Somai.
Το 1992 κέρδισε μια υποτροφία από το Ινστιτούτο Sundance για τη συγγραφή του σεναρίου της ταινίας Charisma.
Άρχισε να γίνεται γνωστός στην Δύση με την ταινία Cure το 1997.
Το 2001 στις Κάννες τού απονέμεται το βραβείο της FIPRESCI (Διεθνής Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου) για την ταινία του Kairo: «Για την πρωτοτυπία του βλέμματος πάνω στον «εικονικό» κίνδυνο του κόσμου των υπολογιστών».
Έχει επίσης βραβευθεί με το Emerging Masters Showcase Award στο Seattle International Film Festival 2001. Παράλληλα με την σκηνοθεσία διδάσκει σε κινηματογραφική σχολή.

Φιλμογραφία

1974
Rokkou βουβό, 10’, Super 8
1975
Violent Teacher: Great Massacre in Broad Daylight (Boryoku Kyoshi: Hakuchu Daisatsuriku) 20’, Super 8
1976
Traffic Signal Blinking (Shingo Chikachika) 13’, Super 8
A Record of an Uncertain Trip (Fukakutei Ryokouki) 25’, Super 8
1977
Set of Fangs (Shiroi Hada Ni Kuruu Kiba) 33’, Super 8
1978
School Days 45’, Super 8
1980
Vertigo College (Shigarami Gakuen) 63’, Super 8
1982
The Night Before Escape (Tousou Zenya) συν-σκηνοθεσία με/ Co-directed with Kunitoshi Manda, 8’, Super 8
1983
New Seven Distinctions (Shin Nanatsu No Kejime) 3’ μέρος από την σπονδυλωτή/ segment of Super-8 omnibus: "Clear Distinctions Among Mankind" ("Ningensei No Kejime")
The Kandagawa Wars (Kandagawa Inran Senso)
1985
The Excitement of the Do-Re-Mi-Fa Girl (Do-Re-Mi-Fa Musume No Chi Wa Sawaju)
1988
Dangerous Stories (Abunai Hanashi) 38’ μέρος στην σπονδυλωτή ταινία τρόμου/ segment of omnibus film: "They're Back" aka "They're Coming to Get You Tonight" ("Yatsura Wa Kon-Ya Mo Yatte Kita")
Girl! Girl! Girl! (Fuyuko No Omokage) 3’ τμήμα σε σπονδυλωτή/ segment of Super-8 omnibus
1989
Sweet Home
1990
Wordholic Prisoner (TV) (Modae Kurushimu Katsuji Chudokusha: Jigoku No Miso-Gura)
1992
The Guard from the Underground (Jigoku no Keibiin)
Whirlpool of Joy (TV) (Yorokobi no Uzumaki)
1993
Watanabe (Τηλεοπτική σειρά/ TV series) τέσσερα 24’ επεισόδια
1994
School Ghost Story Hanako-San (Τηλεοπτική σειρά/ TV series) (Gakkou no Kaidan Hanako-San). Δύο 24’ επεισόδια "Tale of the Abolished School" (97) "Spirit of Tree" (98)
Yakuza Taxi (βιντεοταινία/ Video-Cine)
Men of Rage (Jan2 Tokotachi no Gekijyou)
1995
Suit Yourself or Shoot Yourself 1 -- The Heist (Katte ni Shiyagare!) (βιντεοταινία/ Video-Cine)
Suit Yourself or Shoot Yourself 2 -- The Escape (βιντεοταινία/ Video-Cine)
Suit Yourself or Shoot Yourself 3 -- The Loot (βιντεοταινία/ Video-Cine)
Suit Yourself or Shoot Yourself 4 -- The Reversal (βιντεοταινία/ Video-Cine)
1996
Door 3 (Doa 3)
Suit Yourself or Shoot Yourself 5 -- The Nouveau Riche (βιντεοταινία/ Video-Cine)
Suit Yourself or Shoot Yourself 6 -- The Hero (βιντεοταινία/ Video-Cine)
1997 The Revenge -- A Visit from Fate aka Destiny Calling (βιντεοταινία/ Video-Cine)
The Revenge -- The Scar that Never Fades (βιντεοταινία/ Video-Cine)
Cure /Cure (Kyua)
1998
Serpent's Path (Hebi No Michi) (βιντεοταινία/ Video-Cine)
Eyes of the Spider aka Spider's Gaze (Kumo No Hitomi) (βιντεοταινία/ Video-Cine)
1999
Αναζητώντας νέα ζωή/ License to Live (Ningen Gokaku)
Χάρισμα/ Charisma (Karisuma)
Barren Illusion aka Vain Illusion (Oinaru Genei)
2000
Séance/ Séance (TV) (Korei: Ushirowo Miruna)
2001 Kairo / Pulse (Kaïro)
School Ghost Story Hanako-San Revisited (Τηλεοπτική σειρά/ TV series) (Gakkon no Kaidan Hanako-San) επεισόδιο "Mononoke Spring Special"
2003
Doppelgänger
2003
Jellyfish/Bright Future (Akarui Mirai)
2004
Ghost Cop (on production)

Σημείωση
1. Video-Cine i.e., straight to video after brief theatrical release.
2. Αναφέρονται ελληνικός τίτλος (όταν υπάρχει), διεθνής ή τίτλος στα αγγλικά και μέσα σε παρένθεση φωνητική απόδοση με λατινικούς χαρακτήρες του πρωτότυπου ιαπωνικού τίτλου.
 
Βραβεία του Kiyoshi Kurosawa

Cannes Film Festival 2001
Βραβείο FIPRESCI
Un Certain Regard για το Kaïro (2000) (TV)
«Για την πρωτοτυπία του βλέμματος πάνω στον «εικονικό» κίνδυνο του κόσμου των υπολογιστών»
 
Catalonian International Film Festival 2001, Sitges, Spain
Βραβείο κριτικών- José Luis Guarner
Για το Kaïro (2001)
 
Fant-Asia Film Festival 2001
Βραβείο κριτικών για το Kôrei (2000) (TV)
 
Seattle International Film Festival 2001
Βραβείο Emerging Masters Showcase Award
 
Tokyo International Film Festival 1998
Asian Film Award- Ειδική μνεία
Για το License to Live (Ningen gokaku) (1998)