(Δεν έχετε δει τίποτα ακόμη)
του Alain Resnais
(το σχόλιο της Μαρίας Γαβαλά)

 Προτελευταία ταινία στη φιλμογραφία του Αλαίν Ρεναί και ένα από τα σημαντικότερα έργα των τελευταίων χρόνων (και όχι μόνον) της καριέρας του. Ένα σχεδόν δίωρο «καλλιτεχνικό επίτευγμα», με όλη τη σημασία των λέξεων, ένα αμάλγαμα ειδών και προσώπων, όπου το θέατρο, διασχίζοντας το ίδιο το θέατρο, εισέρχεται στην σκηνή του κινηματογράφου και, αντιστρόφως, ο κινηματογράφος διεισδύει, με ευφάνταστο αιφνιδιαστικό και ανορθόδοξο τρόπο, στη σκηνή του θεάτρου, σε ένα παιχνίδι δύσκολο να περιγραφεί με απλά λόγια, αν δεχτούμε ότι το απλό περικλείει το περίπλοκο, το όμοιο συγκοινωνεί με το ανόμοιο, το ανοίκειο μεταμφιέζεται σε οικείο, και τανάπαλιν, το τώρα εμπεριέχει το πριν και το μετά, η ημέρα σβήνει στην αγκαλιά της νύχτας κι ο έρωτας στην αγκαλιά του θανάτου… Για να ξαναγεννηθεί στο σανίδι μιας πρόχειρα στημένης θεατρικής σκηνής (άλλοτε στο σκηνικό μιας αποθήκης, άλλοτε στο σκηνικό του σαλονιού ενός μνημειακού πύργου, άλλοτε στην ονειρική αποβάθρα ενός σιδηροδρομικού σταθμού, άλλοτε στην πεζότητα ενός δωματίου φθηνού ξενοδοχείου), πάντοτε όμως εντός της δίνης ενός χορού εναλλαγής θαυμάτων. Με αφετηρία τον ελληνικό μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης, και το θεατρικό έργο «Ευρυδίκη» του Ζαν Ανούιγ (ας θυμηθούμε και το αριστουργηματικό «Τραγούδι της Ευρυδίκης» του Μάνου Χατζιδάκι, για την παράσταση του Καρόλου Κουν, «Πώς σε λένε;» «Ορφέα!» «Κι εμένα Ευρυδίκη!»), παιγμένο επί μεταλλασσόμενης σκηνής, από τρεις γενιές ηθοποιών (εικοσάρηδων, σαραντάρηδων, εξηντάρηδων), επιχειρείται ένα ταξίδι στον χρόνο, και στο παιχνίδι του έρωτα και του θανάτου, άλλοτε δραματικό, άλλοτε μελαγχολικό, άλλοτε σαρκαστικό, άλλοτε γελοίο ή χιουμοριστικό, για να καταλήξει σε μια πανέμορφη ποιητική ανατροπή, από τις ομορφότερες και πλέον αναπάντεχες που μας έχει προσφέρει ο κινηματογράφος. Ένα mise en abyme –η κάθε εικόνα/ιστορία, σε τέσσερις πράξεις, φέροντας και το είδωλό της ή, διαφορετικά, το αινιγματικό παιχνίδι μεταξύ πραγματικότητας και ψευδαίσθησης: όπως η απεικόνιση ενός ναού, αφιερωμένου σε έναν Άγιο, ο οποίος ναός φέρει στην πρόσοψή του τη μορφή του Αγίου που κρατά στα χέρια του το ομοίωμα του εν λόγω ναού). Ο Αλαίν Ρεναί, σε κάθε καλλιτεχνικό του σχέδιο, έβαζε με αυστηρότητα ένα στάνταρ πλαφόν: το πλησίαζε σε απόσταση αναπνοής ή το άγγιζε, και πολύ συχνά το ξεπερνούσε. Ποτέ δεν μας απογοήτευσε. Να πούμε, ακόμη, ότι όχι και λίγες φορές, ο τόπος «συνάντησής» του με έναν ακόμη πολύ μεγάλο δημιουργό, τον Ζακ Ριβέτ, που επίσης τον απασχόλησαν οι διασυνδέσεις πραγματικότητας, ποίησης, ονείρου, αναφορών, θεάτρου και κινηματογράφου, γίνεται και το σημείο εκπλήξεων, μαγείας και ευφορίας για κάθε βέρο κινηματογραφόφιλο. Στην ταινία παρελαύνει, με απόλυτη σύμπνοια και χάρη, ο πολυμελής θίασος των ταινιών του Ρεναί, με προεξάρχουσες μορφές τους ευνοούμενούς του Σαμπίν Αζεμά και Πιερ Αρντιτί, ακολουθούμενους από τους Λαμπέρ Ουιλσόν, Αν Κονσινί, Μισέλ Πικολί, Ματιέ Αμαλρίκ, Ιπολίτ Ζιραρντό, Ανί Ντυπερέ, Ντενί Πονταλιντές, Αντρέι Σεβερίν… Και ένας θίασος, άγνωστων νεαρών ηθοποιών, αυτών που παίρνουν τη σκυτάλη, διότι ο μύθος, το όνειρο και η μαγεία συνεχίζονται, όπως η ζωή και η τέχνη άλλωστε.
«Vous n'avez encore rien vu-Δεν έχετε δει τίποτα ακόμη», 2012, του Αλαίν Ρεναί. Στην πλατφόρμα Νetflix.

(Πρώτη δημοσίευση ανάρτηση στο facebook)