(Μια γλυκιά γυναίκα)
του Sergei Loznitsa
(το σχόλιο της Μαρίας Γαβαλά)

Στην ταινία «Krotkaya- Μια γλυκιά γυναίκα», 2017, του Sergei Loznitsa, η ηρωίδα, στην αρχή ακόμα της ιστορίας, σε μια πολύ όμορφη σκηνή έξω από ένα αγροτόσπιτο, σε κάποιο απομονωμένο χωριό της αχανούς Ρώσικης επαρχίας (στην πραγματικότητα, η ταινία είναι γυρισμένη στη Λιθουανία, με χρήματα της Δύσης), χαϊδεύει τον σκύλο της και τον ρωτά γιατί είναι τόσο θλιμμένος. Κι εκείνος της επιστρέφει την ερώτηση με το βλέμμα και την ουρά του, «εσύ γιατί είσαι τόσο θλιμμένη;» Αυτή, πράγματι, δεν είναι απλώς ταινία, είναι μια μεγαλοπρεπής τρόικα συλλογικής κοινωνικής (εθνικής) θλίψης. Μια ταινία-τρόικα που μας μεταφέρει στην άγρια πραγματικότητα της σύγχρονης Ρωσίας. Δεν θα περιγράψω τι ακριβώς συμβαίνει στην καθημερινότητα των πολιτών της χώρας, αυτών ειδικά που έχουν στιγματιστεί, για διάφορους λόγους, ως εχθροί του λαού. Η ταινία τρέχει, αυτόν τον καιρό, στην πλατφόρμα Cinobo, τα λέει από μόνη της όλα και, πράγματι, είναι μια από τις πλέον θλιμμένες και συγχρόνως σκληρές ταινίες, που μπορεί να δει κάποιος στην «οθόνη». Πιθανόν, θυμίζει σινεμά παλαιάς κοπής, ως προς την κατασκευή της, κάτι που της καταλογίζουν οι επίσημες κριτικές της Δύσης, μετά την προβολή της στις Κάννες. Ωστόσο, είναι μια ταινία που παίρνει τις σημαντικότερες επιγραμματικές, κοινές, καθημερινές, επισημάνσεις της, και τις επεξεργάζεται, σχολαστικά και επιδέξια, σε όλες τις λεπτομέρειες, μετατρέποντάς τες σε σφιχτή και μεστή σημασιών μυθοπλασία. Και μεταπηδώντας, από μια στεγνή ρεαλιστική κατάσταση σε ένα πανηγυριώτικο ονειρικό σόου, ενός παλιάς κοπής υπερθεάματος, σοβιετικού στυλ, ολοκληρώνει αυτό που θέλει να πει, ως ταινία, προβάλλοντας τα λόγια ενός σημερινού Ρώσου πολίτη, ενός προσώπου μες στο πλήθος των πολιτών που παρελαύνουν στην αφήγηση: «Πώς Όλοι Αυτοί έφεραν σε τέτοιο χάλι μια τόσο όμορφη χώρα;» Το δεύτερο, σοφό, λαϊκό τσιτάτο, από τα χείλια μιας κακόμοιρης γυναικούλας, η οποία τα ’χει εντελώς χαμένα, ψιθυρίζεται σαν μυστικό μέσα σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό της αχανούς Ρώσικης επαρχίας πάντα: «Ποτέ μη σε πάρει ο ύπνος μέσα σε σταθμό, κινδυνεύεις να βρεθείς αλλού». Ολόκληρη η κινηματογραφική ιστορία του Λευκορώσου και Ουκρανού κινηματογραφιστή είναι μια απέραντη σκηνή όπου οι πολίτες μιας χώρας, εντελώς εξαντλημένοι, λόγω γραφειοκρατίας, κρατικής καταστολής και κοινωνικής διαφθοράς, στα όρια της αποσύνθεσης, παραδίδονται σε ένα βύθος που μοιάζει με «πάγωμα» οποιασδήποτε ζωτικής ενέργειας, έναν λήθαργο μέσα σε σταθμούς και σε μεταφορικά μέσα, λεωφορεία, τρένα, ταξί.
«Μια γλυκιά γυναίκα-Кроткая, Krotkaya)», 2017, του Sergei Loznitsa. Ελεύθερη μεταφορά της νουβέλας του Ντοστογιέφσκι. Θα μπορούσαμε να το μεταφράσουμε και ως «μια ήπια» ή «μια αθόρυβη» ή «μια πειθήνια» ή ακόμα και «μια ανέκφραστη» γυναίκα. Ωστόσο πολύ θυμωμένη, πολύ πεισμωμένη, εντελώς ανυποχώρητη, και φυσικά χαμένη από χέρι. Είναι ελεύθερη διασκευή ενός από τα μεγαλύτερα σε έκταση διηγήματα του Ντοστογιέφσκι, το ίδιο στο οποίο βασίστηκε κι ο Ρομπέρ Μπρεσόν για να φτιάξει τη δική του– εκ διαμέτρου διαφορετική– “Une femme douce”, 1969, με την Ντομινίκ Σαντά. Ο Sergueï Volodimirovich Loznitsa (γεννημένος το 1964), Λευκορώσος που μεγάλωσε και σπούδασε στο Κίεβο της Ουκρανίας, μας είναι γνωστός κυρίως μέσα από ντοκιμαντέρ όπως το «Maïdan», 2014 – μια ταινία για την Ουκρανική κρίση (2013-2014) – ή το «The Kiev Trial», 2021. Παραγωγικός δημιουργός, με πολλές αξιόλογες ταινίες στο ντοσιέ του.

(πρώτη δημοσίευση στο Facebook)