(Israel Palestine on Swedish TV 1958-1989)
του Göran Hugo Olsson
(κριτική: Δημήτρης Μπάμπας)

Μια επισκόπηση δημοσιογραφικής κάλυψης ενός ακόμα φλέγοντος ζητήματος, το ντοκιμαντέρ αυτό αποκαλύπτει μέσα από το εύρος του χρονικού διαστήματος που καλύπτει, τις πολλαπλές και πολλές φορές αντικρουόμενες οπτικές στο λεγόμενο “παλαιστινιακό ” ζήτημα.
Με αφετηρία 10 χρόνια μετά την ίδρυση του ισραηλινού κράτους, το ντοκιμαντέρ με πρώτη ύλη υλικό αρχείου, διατρέχει μια τριακονταετία συγκρούσεων, αντιπαραθέσεων και κάποιες φορές συγκλίσεων, γύρω από την κυριαρχία στην Παλαιστίνη. Το υλικό αρχείου είναι η δημοσιογραφική κάλυψη της Σουηδικής τηλεόρασης: τηλεοπτικά ρεπορτάζ που προβάλλονται στο πλαίσιο των ειδήσεων, συζητήσεις και αντιπαραθέσεις, συνεντεύξεις με σημαντικά (… αλλά και όχι και τόσο)  πρόσωπα- πρωταγωνιστές, σκηνές από ντοκιμαντέρ.
Ακολουθώντας τους δρόμους που άνοιξε στο προηγούμενο ντοκιαντέρ του The Black Power Mixtape 1967–1975, ο σκηνοθέτης δημιουργεί μια εντυπωσιακή στο εύρος της παρουσίαση του ζητήματος. Ό,τι συνιστά την αφηγηματική γραμμή είναι γεγονότα εν πολλοίς γνωστά σε όσους παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τα τεκταινόμενα: ο πρώτος Αραβοϊσραηλινός πόλεμος του 1948, ο πόλεμος των Έξι Ημερών, ο πόλεμος του Γιομ Κιππούρ του 1973, η συμφωνία στο Καμπ Ντέιβιντ,  ο πόλεμος του Λιβάνου το 1982, η αποτρόπαιη σφαγή στα στρατόπεδο προσφύγων Σάμπρα και Σατίλα, και τέλος ως μια υπέρβαση του χρονικού ορίου του τίτλου, το 1993 η συμφωνία του Όσλο. Οι στιγμές της σύγκρουσης και της ανθρώπινης τραγωδίας, αλλά και οι στιγμές της ελπίδας...
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι μπορεί να προσεγγιστεί το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ: Ο πρώτος και ασφαλώς ο πιο δημοφιλής  είναι να λειτουργήσει σαν μια ιστορική επισκόπηση του προβλήματος, από μια σκοπιά ουδέτερη -ένα αποκαλυπτικό στην κάταληξή του ιστορικό ντοκουμέντο.  Μπορεί, ωστόσο, κάποιος να το προσεγγίσει και σαν υπόδειγμα δημοσιογραφικής κάλυψης από ένα παρατηρητή, μια χώρα που βρίσκεται πολύ μακριά από τη σκηνή της σύγκρουσης: μια δημοσιογραφία ισορροπημένη που δίνει φωνή και στην εξουσία, αλλά και στον ανώνυμο θύμα των συγκρούσεων ή τον φανατικό μαχητή. Μια δημοσιογραφική οπτική νηφάλια, ψύχραιμη  και διαυγή ως προς τους ηθικούς της κώδικες -κάτι εξαιρετικά σπάνιο σήμερα.
Τέλος, μια τρίτη προσέγγιση είναι να σταθεί κάποιος στις μικρές (… και όχι και τόσο) λεπτομέρειες των εικόνων: το πάθος των πρώτων πρωτοπόρων του κράτους του Ισραήλ που καταφθάνουν κουβαλώντας το βάρος του ολοκαυτώματος στη γη της Παλαιστίνης, το καθαρό βλέμμα και το λόγο μιας παλαιστίνιας -μαχήτριας (που χωρίς να φορά μαντήλα -βρισκόμαστε στην μακρινή δεκαετία του 70), τις αποτρόπαιες εικόνες της σφαγής στρατόπεδα  Σάμπρα και Σατίλα, την εξαθλίωση των Εβραίων προσφύγων που καταφθάνουν διωγμένοι στο Ισραήλ, μια ομάδα Παλαιστίνιων δημοσιογράφων που προσπαθούν σ’ ένα  μικρό τυπογραφείο στη Δυτική όχθη να υπερβούν τη λογοκρισία.
Η φρίκη του πολέμου, η θλίψη, αλλά και μια έκκληση για ειρήνη και κατανόηση είναι ό,τι μένει ως επίγευση στο τέλος του ντοκιμαντέρ…

Φεστιβάλ Βενετίας 2024 / Εκτός συναγωνισμού