Απ’ όλα τα κινηματογραφικά φεστιβάλ αυτό που κατέχει μια ιδιαίτερη θέση λόγω της ατμόσφαιράς του είναι αναμφισβήτητα το φεστιβάλ της Βενετίας. Ο λόγος θα πρέπει να αναζητηθεί στο ίδιο του πρόσωπο της πόλης. Η Βενετία σ’ όλη τη διάρκεια της ιστορικής της διαδρομής υπήρξε μια ξεχωριστή πόλη, κάτι διαφορετικό από όλες τις άλλες πόλεις του μεσαίωνα και των κατοπινών χρόνων στη δυτική Ευρώπη.
Αν κάποιος αναζητούσε τα ιδιαίτερα στοιχεία που συνιστούν την διαφορετικότητα της θα έπρεπε καταρχάς να σταθεί σε δύο. Το πρώτο είναι αναμφισβήτητα η σημασία που είχε το εμπόριο για τη ζωή της πόλης, όλους αυτούς τους αιώνες της ιστορικής της παρουσίας. Πέρα από μια πόλη κράτος που κυριάρχησε στο χώρο της ανατολικής Μεσογείου, η Βενετία υπήρξε ένα εμπορικό κέντρο, η πύλη για τα προϊόντα της Ανατολής, ο τόπος όπου η Δύση συναντούσε την Ανατολή. Η εξουσία που άσκησε, ο «ιμπεριαλισμός» της, οφείλεται ακριβώς σ’ αυτήν την εμπορική διάσταση της πόλης στην επιθυμία να έρθει σε επαφή και εμπορική συνδιαλλαγή με την εξωτική Ανατολή.
Το δεύτερο στοιχείο είναι απόρροια του πρώτου: λόγω του πλούτου που συσσωρεύτηκε από τις εμπορικές δραστηριότητες, μια ισχυρή αστική τάξη σχηματίστηκε που αναζήτησε τις ηδονές (πνευματικές ή άλλες). Έτσι οι καλές τέχνες της εποχής του μεσαίωνα (δηλαδή κυρίως η ζωγραφική και η γλυπτική) άνθισαν. Η Βενετία και οι κάτοικοι της διαμόρφωσαν ένα περιβάλλον προστατευτικό όπου η καλλιτεχνική έκφραση ανεμπόδιστα μπορούσε να αναπτυχθεί, όπου η υποστήριξη (οικονομική και άλλη) των τεχνών επέτρεπε την ανάδειξη του δημιουργού ως κεντρικής φιγούρας. Μια περιπλάνηση στην ίδια την πόλη ή μια περιήγηση στην ιστορία της ζωγραφικής προσφέρει πολλές μαρτυρίες για τη θέση που κατείχαν οι καλλιτέχνες μέσα στη ζωή της πόλης.
Παράλληλα η πόλη υπήρξε ένα καταφύγιο των κυνηγημένων της Ανατολής από τις αυταρχικές εξουσίες των σουλτάνων της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Διανοούμενοι και καλλιτέχνες του ελληνικού χώρου (όπως ο Ελ Γκρέκο) και όχι μόνο βρήκαν εδώ καταφύγιο, αλλά και υποστήριξη και προστασία.
Αυτά τα στοιχεία που σημάδεψαν το ιστορικό παρελθόν της πόλης κατά κάποιο τρόπο σημαδεύουν και το παρόν της και πιο συγκεκριμένα στο φεστιβάλ της. Εδώ είναι ένας τόπος όπου ασκείται το εμπόριο του κινηματογράφου, όπου θα γίνουν οι πρεμιέρες της φθινοπωρινής εσοδείας του Χόλιγουντ, όπου οι χολιγουντιανοί σταρ θα δώσουν το παρόν για να προωθήσουν τα προϊόντα τους. Ωστόσο δίπλα στα χολιγουντιανά μεγαθήρια συνυπάρχουν και μικρές ταινίες απ’ όλο τον κόσμο, «καλλιτεχνικές» ταινίες. Αυτό του είδους το σινεμά εδώ, περισσότερο από τις ογκώδεις Κάννες, βρίσκει ένα φιλόξενο χώρο για να εκτεθεί. Η πόλη και το φεστιβάλ της είναι μια πύλη εισόδου για το σινεμά της Ανατολής για να έρθει σ’ επαφή με το κοινό της Δύσης. Το περσινό αφιέρωμα στο ιαπωνικό και κινέζικο σινεμά και το φετινό στο ρωσικό ανήκουν μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο. Εδώ, σ’ αυτό το φεστιβάλ, βραβεύτηκαν για πρώτη φορά δημιουργοί όπως ο Μιζογκούτσι, ο Κουροσάουα, ο Χου Χσιαο- χσιεν, ο Τακέσι Κιτάνο.
Υπάρχει όμως κάτι ακόμα που κάνει το φεστιβάλ της Βενετίας (2006) άξιο αναφοράς και αυτό δεν είναι άλλο από την ίδια την τοπογραφία της πόλης. Περιτριγυρισμένη από τη λιμνοθάλασσα (laguna), αποκλεισμένη από τη στεριά, η Βενετία μοιάζει να μην προσφέρει στον επισκέπτη της απλότητα χώρου. Κάτι που συμβαίνει και με το ίδιο το φεστιβάλ που επίσης μοιάζει αποκλεισμένο στο νησί Lido, στην εξωτερική πλευρά της λιμνοθάλασσας. Αυτή η απομόνωση και η αποκοπή από τη στεριά, το περίκλειστο του χώρου, δημιουργούν και προκαλούν μια «εξ ανάγκης» οικειότητα. Εδώ οι θεατές έρχονται σε κάποιους είδους στενή οικειότητα με τις ταινίες, η εγγύτητα αυξάνει την ένταση της επικοινωνίας, μεγεθύνει την επαφή. Εδώ οι εικόνες των ταινιών είναι πολύ κοντά στους θεατές, εισβάλλουν μέσα τους.

Δημήτρης Μπάμπας

Τα βραβεία

Leone d'Oro
Sanxia haoren (Still Life) -Jia Zhang Ge

Leone d'Argento (σκηνοθεσίας)
Alain Resnais - Coeurs

Leone d'Argento rivelazione
Emanuele Crialese - Nuovomondo

Leone Speciale per l'innovazione del linguaggio cinematografico (Ειδικός Λέοντας)
Jean-Marie Straub e Daniele Huillet

Premio Speciale della Giuria (ειδικός βραβείο της επιτροπής)
Daratt - Mahamat-Saleh Haroun

Coppa Volpi (ανδρικού ρόλου)
Ben Affleck - Hollywoodland -Allen Coulter

Coppa Volpi (γυναικείου ρόλου)
Helen Mirren - The Queen -Stephen Frears

Premio Marcello Mastroianni (νέου ηθοποιού)
Isild Le Besco - L'Intouchable -Benoit Jacquot

Osella (τεχνικής επίτευξης)
Emmanuel Lubezki - Children of Men -Alfonso Cuaron

ORIZZONTI
Premio Orizzonti
Mabei shang de fating -Liu Jie
Premio Orizzonti Doc
When the Leeves Broke: A Requiem in Four Acts -Spike Lee

LEONE DEL FUTURO
Khadak -Peter Brosens e Jessica Woodworth

FIPRESCI Award
The Queen - Stephen Frears

Signis Award
Golden Door - Emanuele Crialese

Leoncino D’Oro (Agiscuola)
Euphoria - Ivan Vyrypaev

27th Segnalazione Cinema for Unicef
Golden Door - Emanuele Crialese

Critics’ Week Award
A Guide to Recognize Your Saints - Dito Montiel

Europa Cinema Label – Venice Days
DarkBlueAlmostBlack - Daniel Sanchez-Arevalo

FEDIC Award
Golden Door - Emanuele Crialese

Cinemavvenire Awards
Nuovomondo - Emanuele Crialese
I Don’t Want to Sleep Alone - Tsai Ming-Liang
Isvema Award
A Guide to Recognize Your Saints - Dito Montiel

Future Film Festival Digital Award 2006
INLAND EMPIRE - David Lynch
The Banquet - Feng Xiaogang

Pietro Bianchi Award
Marco Bellocchio

Arca CinemaGiovani Award
Black Book - Paul Verhoeven
The Re-education - Davide Alfonsi, Alessandro Fusto, Denis Malagnino
Offscreen - Christopher Boe

IOMA a Venezia Award
The Queen - Stephen Frears

Arcobaleno Latino Awards
Lettere dal Sahara

National Union of Italian Film Journalists
Nuovomondo - Emanuele Crialese

Fondation Mimmo Rotella Prize
La Stella che non c’e -Gianni Amelio

Wella Cinema Donna Award
Micaela Ramazzotti - Non prendere impegni stasera -Gianluca Maria Tavarelli