του Andrew Sarris
(…) Μετά τον Ρεναί, ο Αντονιόνι/ Antonioni είναι ο πιο αφαιρετικός σκηνοθέτης στον κόσμο σήμερα. Ο σκηνοθέτης βλέπει τον κόσμο σαν μια σκακιέρα που πάνω της οι βασιλιάδες και οι βασίλισσες, οι αξιωματικοί και οι τρελοί του ορθόδοξου παιχνιδιού, έχουν αντικατασταθεί από πιόνια που οι κινήσεις τους είναι απελπιστικά μπερδεμένες εξαιτίας, της εφαρμογής άχρηστων κανόνων. Η πρώτη του ταινία, Χρονικό μιας Αγάπης/ Cronaca di un amore (1950), εντοπίζεται σε δύο εραστές που χωρίζουν από τους ξαφνικούς θανάτους ενός φίλου κι ενός συζύγου, θανάτους ηθελημένους αλλά όχι πραγματοποιημένους απ’ το ζευγάρι. Τον Αντονιόνι τον απασχολούσε από τότε ακόμη η σκιά της ενοχής που πλανιέται πάνω απ’ τις ανθρώπινες σχέσεις πολύ πριν φτάσει η αστυνομία. Κανένας σκηνοθέτης στην ιστορία δεν έχει εμπνευστεί τόσο από τις ηθικές συνέπειες των αυτοκτονιών και των μοιραίων ατυχημάτων. Ο Χίτσκοκ κι ο Μπουνουέλ έχουν παράγει σκοτεινό χιούμορ απ’ αυτό το ηθικολογικό πρόβλημα που δονεί απ’ τα θεμέλια τον Αντονιόνι.
Οπωσδήποτε οι ταινίες του Αντονιόνι πριν την Περιπέτεια/ L'Avventura (1960) -Χρονικό μιας Αγάπης, Η Κυρία χωρίς Καμέλιες/ La signora senza camelie (1953), Οι Φίλες/ Le Amiche (1955), I Vinti (1952), Η Κραυγή/ Il Grido (1957)- αφορούσαν επίσης θέματα που αναδύονται από τους ταξικούς διαχωρισμούς και τις οικονομικές διαβαθμίσεις. (Το κλειδί στη σχέση ανάμεσα στους άντρες και στις γυναίκες ορίζεται από κάποιο ήρωα στις Φίλες: «Κάθε γυναίκα που ζει μ’ ένα άντρα κατώτερο της είναι δυστυχισμένη»). Η Περιπέτεια και Η Νύχτα/ La Notte (1961) φτάνουν σε ρυθμό τρέλας ξεκινώντας απ’ την ιδέα πως το πέρασμα του χρόνου εξανεμίζει τα ανθρώπινα συναισθήματα και η ξέχωρη οπτική τους στηρίζεται στην υπόθεση ότι οι φόρμες σχετικά με το διάστημα δημιουργούν ψυχολογικούς φραγμούς. Η μοναδική αισθητική που έφτασε ο Αντονιόνι τον οδήγησε να εγκαταλείψει τις μέσες ή κατώτατες τάξεις, όπου οι ζωές καθορίζονται από την αναγκαιότητα και να προσανατολιστεί στον οκνηρό πλούσιο, που’ χε το χρόνο να βασανίζει ο ένας τον άλλο…
(Showbill, Ιανουάριος 1961, Confessions of a Cultist: On the cinema 1955/1969, ελληνική μετάφραση δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Τσόντα τ. 10, Οκτώβριος ’82- Ιανουάριος ’83. μετάφραση: Αφροδίτη Κοτζιά).
