liappa1.jpg

"Η Φρίντα Λιάππα ήρθε στον κινηματογράφο από τους δρόμους της ποίησης και από τους δρόμους της πολιτικής. Αν σ' αυτά προσθέσουμε και την κινηματογραφοφιλία της, η οποία καλλιεργήθηκε και οργανώθηκε με τη θητεία της στην κινηματογραφική κριτική, έχουμε τους τρεις παράγοντες που καθόρισαν τη σκηνοθετική της πορεία", γράφει ο Μπάμπης Κολώνιας.
Η Φρίντα Λιάππα γεννήθηκε στη Μεσσήνη το 1948.  Σπουδάζει φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, ωστόσο φυλακίζεται και διαγράφεται από το πανεπιστήμιο λόγω της αντιδικτατορικής της δράσης. Το 1972, γυρίζει την πρώτη της ταινία μικρού μήκους, με τίτλο Μετά σαράντα μέρες, παραγωγή του περιοδικού «Σύγχρονος Κινηματογράφος». Το 1973 εγκαθίσταται στο Λονδίνο, όπου φοιτά στο London Film School. Επιστρέφοντας στην Αθήνα γίνεται μέλος της συντακτικής ομάδας του Σύγχρονου κινηματογράφου, ενώ αρθρογραφεί και σε άλλα κινηματογραφικά περιοδικά. Δημοσιεύει τις ποιητικές συλλογές: Λυρικός επίλογος της οδού Πατησίων (1980), Τα ήσυχα ποιήματα και τα κυνηγετικά σκυλιά (1981), 1964-1988 (1991) καθώς και τη συλλογή διηγημάτων Η μυστηριώδης ασθένεια (1985).
Σκηνοθετεί πολλά ντοκιμαντέρ για την τηλεόραση μεταξύ των οποίων και επεισόδια για την τηλεοπτική σειρά Παρασκήνιο. Η Φρίντα Λιάππα θα σκηνοθετήσει τρεις ταινίες μικρού μήκους και τρεις μεγάλου μήκους, οι οποίες θα αποσπάσουν πολλά βραβεία σε φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό καθώς και μια τηλεταινία.
Ο Μπάμπης Κολώνιας σημειώνει:  "Οι ήρωες των ταινιών της Λιάππα - κυρίως οι γυναικείοι χαρακτήρες - είναι γήινοι, υλικοί, με πλήρη βιογραφικά στοιχεία. Αλλά, με την προσέγγιση που τους επιφυλάσσει η σκηνοθέτης, με τον τρόπο που αποκαλύπτει τις ενδόμυχες επιθυμίες και τα κρυφά τους τραύματα, μας εμφανίζονται ως μορφές σχεδόν υπερβατικές. Ο χώρος, ρεαλιστικά ορισμένος, αποκτά συχνά, μέσα από τον τρόπο που κινηματογραφείται, διαστάσεις μεταφυσικές, απειλητικές, αποκαλυπτικές."
Η Φρίντα Λιάππα έφυγε πρόωρα από τη ζωή το 1994.
liappa3.jpg
ΑΠΕΤΑΞΑΜΗΝ
Η έφηβη Λουκία φιλοξενείται στο σπίτι της ξαδέλφης της Ηλέκτρας στη Αθήνα. Τα δύο κορίτσια είναι πολύ διαφορετικά. Ενώ η ξαδέλφη της είναι ανέμελη, η Λουκία προετοιμάζεται για τις πανελλήνιες εξετάσεις και ως εκ τούτου νιώθει ένταση και άγχος. Διαβάζει το σχολικό εγχειρίδιο της ιστορίας αλλά τα ιστορικά γεγονότα ξεπηδούν ανάμεσα από τις γραμμές πολυδιάστατα. Μέσα από το εφηβικό βλέμμα της Λουκίας η Λιάππα τέμνει εγκάρσια τις διαστάσεις του πραγματικού, του φανταστικού και του συμβολικού και με αυτό τον τρόπο προσκαλεί τον θεατή να αναλογιστεί τόσο την κινηματογραφική κατασκευή όσο και την κατασκευή της ιστορίας. Αυτό που επιτυγχάνει η σκηνοθέτης είναι να δημιουργήσει μια ταινία με ανοιχτό τέλος και έτσι να αφήσει χώρο για τις δικές μας ενδεχόμενες κατασκευές.
Ο  Λευτέρης Ξανθόπουλος γράφει για την ταινία: "Η Λιάππα παίζει με το σώμα της πρωταγωνίστριάς της (πού στο τέλος παραλαμβάνεται από το πραγματικό / φανταστικό), παίζει με τον κινηματογράφο και το κινηματογραφικό συνεργείο, παίζει με τον χώρο και τον χρόνο, παίζει με τους ρυθμούς της ταινίας, ναρκισσεύεται ανακαλύπτοντας τον εαυτό της, τις διαστάσεις της και τις εκφραστικές δυνατότητες του μέσου πού χρησιμοποιεί. Η Λιάππα δημιουργεί στην ταινία της το θέαμα για να το επιδείξει.
Μέσα από την τελετή κατασκευής αυτής της ταινίας η σκηνοθέτιδα καταθέτει ειδωλολατρικά μια δήλωση πίστης προς τον κινηματογράφο και τα είδωλα του, δηλώνει τις κινηματογραφικές της καταβολές και την κινηματογραφοφιλία της. Στους τίτλους της αρχής αφιερώνει θεαματικά της ταινία της (για να το δούμε εμείς) στο νεκρό Ροδόλφο Βαλεντίνο. Σε μια εφημερίδα πού μας αποκαλύπτει ο φακός διαβάζουμε την αναγγελία θανάτου του Χίτσκοκ. Οι κινηματογραφικές αναφορές της στους μάστορες του είδους (Πολάνσκι - Μπουνουέλ) είναι ο φόρος τιμής πού προσφέρει. Η ίδια η ταινία της, μ' έναν εντελώς γυναικείο τρόπο (όπως ένα κορίτσι κόβει την πλεξούδα του και την ακουμπάει στο βωμό), είναι η μοναδική της προσφορά - υστέρημα μαθητευόμενου προς δάσκαλο."
liappa2.jpg
ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΕΙΝΑΙ ΝΥΧΤΕΡΙΝΟΙ
Η Φρίντα Λιάππα έχει πει για αυτήν την ταινία: «Αφετηρία μου στάθηκε ένα μικρό θέμα σε μια εφημερίδα που διάβασα…για την διπλή αυτοκτονία δυο αδελφών στα τέλη της δεκαετίας του ’30. Τα πτώματα τους, που βρέθηκαν λίγο καιρό μετά, θάφτηκαν βιαστικά. Αυτό που με εντυπωσίασε σε αυτό το θέμα, ήταν η απίστευτη μοναξιά αυτών των γυναικών, όπως και η απόλυτη απομόνωση τους από το κοινωνικό περιβάλλον». Όπως οι αδελφές Παπέν -στις οποίες αναφέρεται η Λιάππα και στις όποιες ο διάσημος γάλλος ψυχαναλυτής Ζακ Λακάν έχει βασίσει τις θεωρίες του για την ψύχωση- έτσι και οι αδελφές στην ταινία έχουν μια παθολογική αγάπη η μία για την άλλη, σε σημείο απόλυτης ταύτισης. Με φόντο τον ελληνικό εξαστισμό των μεταπολιτευτικών χρόνων, οι αδελφές διαμένουν στην Αθήνα. Ο μόνος πραγματικός κρίκος με το παρελθόν αλλά και το κοινό αντικείμενο του πόθου τους είναι ο ξάδερφος τους, ο οποίος διαπρέπει στο Παρίσι ως ζωγράφος. Όταν εκείνος τις επισκέπτεται μια αλυσίδα γεγονότων διαρρηγνύει την μεταξύ τους ταύτιση με βίαιο τρόπο και τις οδηγεί στον απόλυτο διαχωρισμό. Η Λιάππα επιτυγχάνει να προσδώσει ρεαλισμό αλλά και ποιητικότητα στις ηρωίδες της και να κινηθεί με άνεση στα όρια του κόσμου της τυφλής επιθυμίας και της σκληρής πραγματικότητας.

ΕΝΑΣ ΗΣΥΧΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ           
Η παραληρηματική νύχτα μιας συγγραφέως που αρνείται να γράψει. Δραπετεύει από τον σύζυγο και την ψυχίατρό της και περιπλανιέται κάτω από την καταιγίδα, μέσα στην έρημη και παράξενη πόλη. Εσχατη επιθυμία της να ξαναβρεί ένα χαμένο κόσμο ενότητας.

ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΖΕΣΤΗΣ
Τελευταίες μέρες του καλοκαιριού. H θερμοκρασία είναι ασυνήθιστα υψηλή για την εποχή. Σε μια ακρογιαλιά ζει μόνη της η Ηλέκτρα. Εκεί έχει γεννηθεί, δεν ξέρει τίποτα για το παρελθόν της, περιμένει. 'Ενα μεσημέρι, καταφθάνει o Παύλος, τα πάντα του φαίνονται ταυτόχρονα ξένα και οικεία. Ένας άγνωστος ιός, αποτέλεσμα του καύσωνα, έχει καταστρέψει τη μνήμη του. Η ζέστη μεγαλώνει ακόμα πιο πολύ Ο έρωτας ανάμεσα στην Ηλέκτρα και τον Παύλο δείχνει αναπόφευκτος. Ύστερα πιάνει να φυσάει ο λίβας... Η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία της Φρίντας Λιάππα (προηγήθηκαν "Οι δρόμοι της αγάπης είναι νυχτερινοί" (1981) και "Ήταν ένας ήσυχος θάνατος" (1986)) παραμένει ανθρωποκεντρική. Προτιμάει ένα πάμφωτο, "καμένο" εξωτερικό τοπίο, για να αφηγηθεί τους τρομερούς εσωτερικούς κραδασμούς των ηρώων της. Το εύρημα του καύσωνα που, ακυρώνοντας τη μνήμη, ενεργεί σαν καταλύτης, για την τελική, αιματηρή έκρηξη, μας θυμίζει τις οθόνες των υπαίθριων κινηματογράφων, όπου πέρασαν τόσα και τόσα είδωλα, τόσες καταστροφές, τόσες ιστορίες και τόσα δράματα. Κι αν όλα έχουν ειπωθεί, απομένει η αίσθηση πως η ταινία μοιράζεται μαζί μας ό,τι πιο πολύτιμο διαθέτει: τις εικόνες της.

ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
Mικρού μήκους ταινίες:
1972 Σαράντα Μέρες Μετά
1977 Μια Ζωή σε Θυμάμαι να Φεύγεις
1980 Απεταξάμην

Mεγάλου μήκους ταινίες:
1981 Οι Δρόμοι της Αγάπης είναι Νυχτερινοί
1986 Ήταν ένας Ήσυχος Θάνατος
1991 Τα Χρόνια της Μεγάλης Ζέστης

Τηλεταινία:1983 Το Νερό της Βροχής

(πηγή δελτία τύπου, δημοσιεύματα στον τύπο)