"Βρέθηκα στην κινηματογραφική βιομηχανία, όχι γιατί είχα κάποια συγκεκριμένη ιστορία να αφηγηθώ. Ουσιαστικά αυτό που μ' ενδιαφέρει είναι η φύση της ταινίας αφ' εαυτής"
Kiyoshi Kurosawa

"Μαύρος Πρίγκιπας του γιαπωνέζικου νέου κύματος", ο Kiyoshi Kurosawa είναι το πιο σημαίνων μέλος μιας ανήσυχης γενιάς Ιαπώνων σκηνοθετών που εμφανίσθηκαν στο προσκήνιο την δεκαετία του 90. Ενταγμένος-όπως και οι υπόλοιποι συνάδελφοί του- μέσα στις αφιλόξενες δομές της κινηματογραφικής βιομηχανίας, ο Kiyoshi Kurosawa κάλυψε την δημιουργικότητα του κάτω από τις συμβάσεις των κινηματογραφικών ειδών δημιουργώντας ένα έργο που αντανακλά μια εσωτερική ανησυχία: αυτή ενός ατόμου που ζει σε μια προηγμένη κοινωνία, που έρχεται αντιμέτωπος με την διαταραχή της φυσικής τάξης, που βιώνει τα αδιέξοδα μιας συζυγικής σχέσης ή την κατάρρευση της οικογένειας. Λιτός στην σκηνοθετική έκφραση, σκοτεινός και ερεβώδης στις εικόνες του, υποβλητικός και υπνωτικός στην αφήγηση, συμβατικός μόνο κατ' επίφαση, ανήσυχος στο κοινωνικό σχολιασμό του, εκφραστής μιας βαθιάς ανησυχίας υπαρξιακής τάξης, ο Kiyoshi Kurosawa δημιούργησε τα τελευταία χρόνια μια όλο και μεγαλύτερη φήμη ως ένας σύγχρονος δημιουργός οπτικά συναρπαστικών cult ταινιών.

Ο Kiyoshi Kurosawa γεννήθηκε το 19 Ιουλίου 1955 στο Kobe, μία παραθαλάσσια πόλη, η οποία μαζί με την Osaka και Kyoto συνιστούν το βιομηχανικό κέντρο της Δυτικής Ιαπωνίας. (Είναι συνώνυμος του Akira Kurosawa και δεν συνδέεται μαζί του με καμιά συγγενική σχέση). Σπούδασε Κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο Rikkyo και είχε ως καθηγητή τον σημαντικό Ιάπωνα κριτικό, θεωρητικό του κινηματογράφου και πρύτανη του Πανεπιστημίου του Τόκιο Shigehiko Hasumi. Ο Kiyoshi Kurosawa δηλώνει σχετικά "λόγω του καθηγητή μου Shigehiko Hasumi οι απόψεις μου για την κινηματογραφική ιστορία έχουν έντονα επηρεαστεί από τον Αμερικάνικο κινηματογράφο και τον Jean-Luc Godard. Θεωρούσε εξίσου σημαντική μια ταινία του Robert Aldrich μ' αυτή του Jean - Luc Godard".
Ο ίδιος ο Kiyoshi Kurosawa είναι θαυμαστής των B-movies και του αμερικάνικου κινηματογράφου της δεκαετίας του 70, και σκηνοθετών όπως ο Sam Peckinpah, Richard Fleischer, Don Siegel, Sam Fuller, John Cassavetes,αλλά και των Jean-Luc Gοdard, Jean -Marie Straub.
Θεωρεί ως τους πιο σημαντικούς σκηνοθέτες τον Abbas Kiarostami και τον Θόδωρο Αγγελόπουλο.

Κατά την διάρκεια των σπουδών του ο Kiyoshi Kurosawa ξεκίνησε να ασχολείται ερασιτεχνικά με το κινηματογράφο, γυρίζοντας ταινίες Super 8. Μια εμπειρία που σύμφωνα με δηλώσεις του αποδείχτηκε ανεκτίμητη γιατί έτσι γνώρισε την αληθινή φύση του κινηματογράφου. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι κατά την διάρκεια των σπουδών του άνηκε στον ίδιο κύκλο με τους μετέπειτα γνωστούς Ιάπωνες σκηνοθέτες Shinji Aoyama (Eureka), Makoto Shinozaki (Okaeri, Not Forgotten), Akihiko Shioto (Moonlight Whispers), ταινίες των οποίων έχουν προβληθεί στο παρελθόν στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Επίσης αυτήν την περίοδο ήταν δραστήριος κινηματογραφόφιλος συμμετέχοντας στην λειτουργία της κινηματογραφικής λέσχης του πανεπιστημίου, ενώ ασχολήθηκε και με την κινηματογραφική κριτική.
Το 1981 η μεσαίου μήκους και γυρισμένη σε super 8 ταινία του με τίτλο Vertigo College (Shigarami Gakuen) συμμετείχε στο φεστιβάλ ερασιτεχνικών ταινιών Pia Film Festival και βραβεύτηκε. Το γεγονός αυτό έστρεψε με πιο αποφασιστικό τρόπο τον Kiyoshi Kurosawa προς τον κινηματογράφο, αποφασίζοντας πλέον να ασχοληθεί επαγγελματικά μ' αυτόν.
Στις αρχές της δεκαετίας του 80 εργάστηκε σαν βοηθός σκηνοθέτη στο πλευρό γνωστών σκηνοθετών της εποχής όπως οι Shinji Somai, Kazuhiko Hasegawa και Juzo Itami (Tampopo). Το στυλ του Kiyoshi Kurosawa επηρεάστηκε από το ύφος του Shinji Somai, ενός από τους πιο σημαντικούς ιάπωνες σκηνοθέτες της δεκαετίας του 80, αλλά και από τον Juzo Itami, ο οποίος εμφανίζεται στις πρώτες ταινίες του ως κομπάρσος.
Σ' αυτήν την περίοδο συνέχισε να γυρίζει ταινίες σε super 8.
Την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία με τίτλο The Kandagawa Wars την γύρισε το 1983. Η ταινία είναι μια ταινία pinku ή pink eiga (δηλαδή ελαφρό πορνό) ένα αρκετά διαδεδομένο είδος στον χώρο του ιαπωνικού σινεμά. Ελαφρό πορνό είναι και η επόμενη του ταινία γυρισμένη το 1985 The Excitement of the Do-Re-Mi-Fa Girl, ταινία που προκάλεσε το ενδιαφέρον των κριτικών. Η ταινία αυτή συντέθηκε από τα υπολείμματα μιας απορριφθείσας από το στούντιο ταινίας με τον εύγλωττο τίτλο Seminar of Shyness στην οποία πρωταγωνιστής ήταν ο Juzo Itami. Σ' αυτή οι σκηνές σεξ εναλλάσσονται με φιλοσοφικές συζητήσεις και οι επιρροές από τον Jean - Luc Godard είναι έντονες. Η σκηνοθεσία ταινίων pink eiga δεν είναι κάτι ασυνήθιστο στον χώρο του ιαπωνικού σινεμά, αφού με τέτοιες ταινίες κατά καιρούς έχουν ασχοληθεί αρκετοί σημαντικοί ιάπωνες σκηνοθέτες στα πρώτα βήματα τους.
Η επόμενη του ταινία Sweet Home (1989) είχε ως παραγωγό τον σκηνοθέτη Juzo Itami και ως υπεύθυνο του make up και των ειδικών εφέ τον θρύλο του Χόλιγουντ Dick Smith (ο οποίος έχει συμμετάσχει μεταξύ άλλων και στις ταινίες The Exorcist, Scanners, Altered States).
Ο Kiyoshi Kurosawa σ' αυτήν την πρώτη περίοδο της καριέρας του -από τις αρχές της και σχεδόν μέχρι την ταινία Cure- θα ασχοληθεί κυρίως με τα κινηματογραφικά είδη (ταινίες τρόμου ή yakuza), μια στρατηγική επιβίωσης αρκετά κοινή σ' όλη τη νέα γενιά των Ιαπώνων σκηνοθετών. Πέρα από τις καθαρά κινηματογραφικές ταινίες, τις τηλεταινίες αλλά και τηλεοπτικές σειρές (όπως το Shoot Ghost Story μια τηλεοπτική σειρά με ιστορίες φαντασμάτων), ένα πολύ μεγάλο μέρος του έργου του αποτελείται από ταινίες που μετά από μια πολύ σύντομη προβολή σε κινηματογραφική αίθουσα διανέμονται ως βιντεοταινίες: όπως η σειρά Suit Yourself or Shoot Yourself, μια σειρά βιντεοταινιών που συνδυάζει δράση, κωμωδία, μιουζικάλ, σασπένς και στοιχεία noir.
Οι ρυθμοί της παραγωγικότητας του είναι πολλές φορές δαιμονιώδεις: χαρακτηριστική είναι η χρονιά 1999 όταν ο Kiyoshi Kurosawa συμμετείχε με ταινίες του στα τρία πιο σημαντικά φεστιβάλ (Βερολίνο, Κάννες, Βενετία) -μια επίδοση εξαιρετικά σπάνια για σκηνοθέτη. Μεγάλο μέρος του έργου, που υπερβαίνει τις 30 ταινίες, είναι άγνωστο στο δυτικό κοινό, αφού ελάχιστες τηλεοπτικές ταινίες ή βιντεοταινίες προβάλλονται στα διεθνή φεστιβάλ. Στις ελάχιστες περιπτώσεις που αυτό συμβαίνει, οι θεατές ανακαλύπτουν μικρά αριστουργήματα όπως στην περίπτωση της ταινίας Seance.
Ο Kiyoshi Kurasawa έχει ασκήσει μια πολύ έντονη επιρροή στο σύγχρονο τοπίο του ιαπωνικού σινεμά. Στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα μεταξύ των γυρισμάτων ταινιών διδάσκει σκηνοθεσία και συγγραφή σεναρίου στην κινηματογραφική σχολή The Film School of Tokyo, (Eiga Bigakko). Μαθητές του ήταν αρκετοί γνωστοί νέοι ιάπωνες σκηνοθέτες όπως ο Takashi Shimizu (Ju-on).

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ
Η ταινία που τον σύστησε στο δυτικό κοινό ήταν το Cure (1997). Αν και το σενάριο γράφτηκε πολύ πριν την κυκλοφορία της ταινίας Seven, το Cure κινείται στον ίδιο χώρο μ' αυτή και δημιουργεί μια ανάλογη ατμόσφαιρα. Είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ που εστιάζει στην προσωπικότητα ενός ντετέκτιβ ο οποίος ερευνά μια σειρά αποτρόπαιων δολοφονιών. Γι' αυτές κύριος ύποπτος αποδεικνύεται ότι είναι ένας παράξενος νεαρός που πάσχει από αμνησία. Υπνωτική και καθηλωτική στην αφήγηση της, η ταινία βυθίζει τον θεατή μέσα σ' ένα σύμπαν όπου το Κακό έχει την μορφή των απωθημένων επιθυμιών που ζουν επιτακτικά ικανοποίηση.
Το Serpent's Path και το Eyes of the Spider -δύο από τις βιντεοταινίες που σκηνοθέτησε την επόμενη χρονιά (1998)- προκάλεσαν επίσης την προσοχή των κριτικών. Και οι δύο αναπτύσσονται γύρω από το μοτίβο της εκδίκησης: στην πρώτη ο κεντρικός χαρακτήρας ένας γκάνγκστερ, μέλος της yakuza (ιαπωνικής μαφίας) εκδικείται τον βιασμό και της δολοφονίας της κόρης του, ενώ στη δεύτερη βοηθά έναν πατέρα να βρει τον δολοφόνο της δικής του κόρης. Αν και η πρώτη είναι μια κλασική γκανγκστερική ταινία γεμάτη βία και μια σκοτεινή ατμόσφαιρα, η δεύτερη μεταδίδει μια λιγότερο μελαγχολική διάθεση.
Το 1999 ο Kiyoshi Kurosawa επισκέπτεται το είδος της "οικογενειακής" ταινίας. Όπως επισημαίνει μια κριτική το Αναζητώντας νέα ζωή/ License to Live "είναι ένα οικογενειακό μελόδραμα χωρίς οικογένεια", με ήρωα ένα νεαρό που ξυπνά από το κώμα μετά από μια δεκαετία και προσπαθεί να ανασυγκροτήσει την διαλυμένη του οικογένεια. Δείγμα ωριμότητας του σκηνοθέτη η ταινία είναι πολύ μακρυά από την βία και τον τρόμο που χαρακτηρίζει αρκετές από τις ταινίες του, επικεντρώνοντας στην ασταθή ψυχολογική κατάσταση του νεαρού της ήρωα.
Το Χάρισμα /Charisma που σκηνοθέτησε την ίδια χρονιά είναι μια ευκαιρία για τον σκηνοθέτη να αναδείξει ένα οικολογικό προβληματισμό. Έχει ως κεντρικό χαρακτήρα έναν αστυνομικό που περιφερόμενος σ' ένα δάσος έρχεται σ' επαφή με τους παράξενους ενοίκους του. Στο κέντρο της προσοχής όλων βρίσκεται ένα δηλητηριώδες δένδρο. Σ' αυτή την ταινία ο σκηνοθέτης επιστρέφει στους πειραματισμούς που χαρακτηρίζουν την πρώτη περίοδο της καριέρας του, χωρίς βέβαια να παραλείπει να υποτάσσεται στις συμβάσεις ενός κινηματογραφικού είδους, μιας περιπέτειας. Σε δηλώσεις του ο σκηνοθέτης της περιγράφει ως "μια ταινία τύπου Indiana Jones όπου ο θησαυρός είναι ένα δένδρο".
Αξίζει να σημειωθεί ότι το σενάριο της ταινίας Charisma γράφτηκε με μια υποτροφία που κέρδισε το 1992 από το Ινστιτούτο Sundance.
Η τρίτη ταινία της ίδιας χρονιάς το Barren Illusions είναι μια παραγωγή του The Film School of Tokyo και γυρίστηκε με την ενεργή συμμετοχή των μαθητών του Kiyoshi Kurosawa στην σχολή, κάτι που πιθανώς εξηγεί και το θέμα της: μια ομάδα νεαρών που ζουν τις δυσκολίες μιας μοναχικής νεανικής ζωής (ένα θέμα που ο σκηνοθέτης θα αντιμετωπίσει ξανά στην ταινία Kairo). Θεωρείται από την κριτική ως η πιο σκοτεινή και αινιγματική ταινία του. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Kurosawa αποδίδει ένα φόρο τιμής στον Jean Renoir και στην ταινία Η Μεγάλη χίμαιρα, αφού το Barren Illusions είναι ο γιαπωνέζικος τίτλος της κλασικής ταινίας.
Το 2000 σκηνοθετεί μια από τις καλύτερες τηλεοπτικές δουλειές του το Seance μια διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Mark McShane και remake μιας βρετανικής ταινίας του 1964 από τον Bryan Forbes. Ταινία φαντασμάτων το Seance είναι μια καθαρή ταινία τρόμου -μόνο που εδώ ο τρόμος δεν προκαλείται από το φάντασμα αλλά από την αδυναμία ενός ζευγαριού να υπερβεί το τέλμα της κοινής οικογενειακής τους ζωής.
Το 2001 ο Kiyoshi Kurosawa θα βραβευθεί με το βραβείο της FIPRESCI (Διεθνής Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου) στις Κάννες για την ταινία του Kairo (ο ιαπωνικός τίτλος σημαίνει Κύκλωμα): "Για την πρωτοτυπία του βλέμματος πάνω στον "εικονικό" κίνδυνο του κόσμου των υπολογιστών". Η ταινία είναι, όπως και η προηγούμενη, μια ιστορία φαντασμάτων μόνο που τώρα τα φαντάσματα δεν προέρχονται από την μετά-θάνατο ζωή, αλλά από το internet. Εστιάζοντας στις υπερ- επικοινωνιακές όψεις μιας τεχνολογικά ανεπτυγμένης σύγχρονης κοινωνίας, ουσιαστικά επικεντρώνεται στις δυσάρεστες και τραγικές πλευρές της: την βαθύτατη μοναξιά και στην απομόνωση που καταδικάζεται κυρίως η νέα γενιά.
Το 2003 σκηνοθετεί το Doppelganger μια ταινία με πολύ έντονα τα κωμικά στοιχεία που έχει ως κεντρικό θέμα τις περιπλοκές που προκαλεί η διπλή υπόσταση του ήρωα της, ενός απορροφημένου από την δουλειά του επιστήμονα. Η ταινία έχει μια απροσδόκητα φωτεινή και ευχάριστη όψη, λαμβανόμενου υπόψη του παρελθόντος του σκηνοθέτη.
Η πλέον πρόσφατη ταινία του με τίτλο Jellyfish /Bright Future (2003) είναι ίσως η ωριμότερη ταινία του. Αν και ο Kiyoshi Kurosawa την αποκαλεί "μια ταινία με τέρατα" ουσιαστικά είναι μια ταινία για μια επιφανειακά απαθή νεολαία που αναζητά ένα δρόμο στην ζωή. Ο νεαρός ήρωας, μόνος και ανεξάρτητος στην ζωή, επιζητά την ασφάλεια μιας πατρικής παρουσίας και επιδιώκει ένα "λαμπρό μέλλον". Γυρισμένο με ψηφιακή κάμερα το Bright Future είναι διάστικτο από ένα αιρετικό και αντισυμβατικό πολιτικό προβληματισμό.
Αυτή την εποχή ο Kiyoshi Kurosawa ολοκληρώνει την ταινία Ghost Cop.

Δημήτρης Μπάμπας