Ο Άμος Γκιτάι (Amos Gitai) είναι ένας απο τους πιο ενδιαφέροντες σύγχρονους σκηνοθέτες, μια φωνή αιρετική στον χώρο του Ισραήλ, ένας σκηνοθέτης που με το έργο του απεικονίζει τις αντιφάσεις του, φωτίζει τα σκοτεινά σημεία της σύγχρονης ιστορίας του.
O κινηματογράφος του Άμος Γκιτάι είναι ένα ταξίδι στα μυστικιστικά τοπία της εβραϊκής μνήμης, ένα ρηξικέλευθο σχόλιο πάνω στις θρησκευτικές και ιστορικές παραδόσεις του λαού του, και, ταυτόχρονα, ένα ανατρεπτικό και κριτικό βλέμμα στην κοινωνική πραγματικότητα του σύγχρονου Ισραήλ. Οι ταινίες του έχουν συχνά θέμα τις βαθιές διαχωριστικές γραμμές που τέμνουν την ισραηλινή κοινωνία, ασχολούνται με τις ανοικτές πληγές της...
Γεννήθηκε στη Xάιφα, το 1950, από μητέρα Iσραηλινή και πατέρα Πολωνό. Aπό το 1971 έως το 1975 σπουδάζει αρχιτεκτονική.
Στον πόλεμο του Kιπούρ στρατεύεται, και κινηματογραφεί τον πόλεμο με μια κάμερα super-8 από ένα ελικόπτερο το οποίο καταρρίπτεται από τους Σύρους (αυτή του η εμπειρία θα την απεικονίσει στην ταινία Kippur).
Mετά τον πόλεμο, ολοκληρώνει τις σπουδές του στην αρχιτεκτονική στο πανεπιστήμιο του Mπέρκλεϊ, στην Kαλιφόρνια.
Συνεχίζει να κάνει ταινίες σε διάφορες χώρες του κόσμου και, από το 1977, γυρίζει ντοκιμαντέρ για την ισραηλινή τηλεόραση. Δύo από αυτά, τα Πολιτικοί μύθοι (1977) και House (1980), λογοκρίνονται, ενώ το Hμερολόγιο εκστρατείας (1982), μια κριτική του πολέμου με τον Λίβανο, τον φέρνει σε σύγκρουση με τις Αρχές, και ο Γκιτάι φεύγει για το Παρίσι.
Eκεί, η θεματολογία του εξακολουθεί να μελετά τα θέματα της εξορίας και της μετανάστευσης. Oι ταινίες του ξεπερνούν τα αυστηρά όρια της μυθοπλασίας ή του ντοκιμαντέρ, όπως: Eσθήρ (1985), Bερολίνο-Iερουσαλήμ (1989) Γκόλεμ, το πνεύμα της εξορίας (1992) και Πετρωμένος κήπος (1993).
Tην περίοδο 1992-93 ασχολείται με τη σκηνοθεσία θεατρικών έργων. Aπό την επιστροφή του στο Iσραήλ, το 1993, γυρίζει ταινίες με θέμα την κοινή μοίρα όσων έγραψαν και γράφουν την ιστορία του Iσραήλ, [Give Peace a Chance (1994)], και τα γεγονότα που διαμόρφωσαν την ταυτότητά του, Kιπούρ (1997), Πόλεμος και ειρήνη στο Bεσούλ (1997).
Tέλος, με την "τριλογία των πόλεων", ο Γκιτάι παρατηρεί το σημερινό Iσραήλ, μέσα από τα πορτρέτα τριών μεγάλων, αλλά και πολύ διαφορετικών, πόλεων. Οι ταινίες Devarim, Day After Day και Kadosh, αναφέρονται, η κάθε μια, σε μια πόλη του Ισραήλ (Ιερουσαλήμ, Τελ- Αβίβ, Χάϊφα) εξερευνώντας το ιδιαίτερο πρόσωπο τους.


Αποσπάσματα απο μια συνέντευξη

ΤΟ ΣΙΝΕΜΑ
Νομίζω ότι, κατά κάποιο τρόπο, ο κινηματογράφος, όπως και η ζωγραφική ή η λογοτεχνία για να υπάρξουν χρειάζονται αλληλεπιδράσεις. Και πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για αυτό. Το μεγάλο πλεονέκτημα για το σινεμά σε μια χώρα όπως το Ισραήλ είναι ότι υπάρχουν αυτές οι αλληλεπιδράσεις. Στην χώρα μας επικρατεί μια πολύ δραματική κοινωνική κατάσταση. Και τα φιλμ που πρέπει να δημιουργήσει κανείς πρέπει να γεννιούνται μέσα από αυτές τις αλληλεπιδράσεις. Τότε μόνο θα έχουν την αποδοχή του κοινού. Νομίζω ότι παλιότερα μερικά από τα μεγαλύτερα έργα δημιουργήθηκαν μέσα από παρόμοιους διαλόγους. Έτσι κατά κάποιον τρόπο μέσα σ' αυτές τις καταστάσεις έχεις τις ευκαιρίες να παράγεις εργασία, η οποία θα δώσει μια νέα πρόταση στο κοινό. Νομίζω ότι αυτό είναι το βασικό. Να ακουμπήσεις δηλαδή εκείνο το νεύρο όπου το σινεμά δεν είναι μια καθαρά μηχανή θεάματος ή διασκέδασης, ή μια μηχανή που θα παράγει λεφτά, αλλά σινεμά που θα αγγίζει τα ερωτήματα και τις αντανακλάσεις των πολιτικών γεγονότων.

ΑΤΟΜΙΚΗ ΜΟΙΡΑ
Νομίζω ότι σε μία ταινία δεν παίζει ρόλο μόνο το θέμα, αλλά υπάρχει και η φόρμα, και πρέπει να δουλέυεις και προς τις δυο κατευθύνσεις. Νομίζω ότι μερικές φορές είναι σημαντικό να χρησιμοποιείς την ενότητα του χρόνου για να μην διακόπτεις την ανακάλυψη του συνολικού συμπαντος που προσπαθείς να δημιουργήσεις. Εγώ ζητάω από το κοινό να συν-δημιουργεί μαζί μου και όχι να δημιουργώ εγώ γι' αυτό. Κι αυτό το επιδιώκω μέσα από την ταυτότητα της κίνησης, τη χορογραφία της κάμερας, την κίνηση των ηθοποιών, το ύφος του φωτός, του ήχου, της μουσικής, των γεγονότων, των αντικειμένων κτλ. Κι έτσι δίνω μια κάψουλα, μια ολοκληρωμένη ενότητα, ένα σύμπαν και προσπαθώ να κατασκευάσω μια ταινία με συνεταιριστικό τρόπο και όχι με διδακτικό.

ΠΛΑΝΑ ΣΕΚΑΝΣ
Νομίζω ότι σε μία ταινία δεν παίζει ρόλο μόνο το θέμα, αλλά υπάρχει και η φόρμα, και πρέπει να δουλέυεις και προς τις δυο κατευθύνσεις. Νομίζω ότι μερικές φορές είναι σημαντικό να χρησιμοποιείς την ενότητα του χρόνου για να μην διακόπτεις την ανακάλυψη του συνολικού συμπαντος που προσπαθείς να δημιουργήσεις. Εγώ ζητάω από το κοινό να συν-δημιουργεί μαζί μου και όχι να δημιουργώ εγώ γι' αυτό. Κι αυτό το επιδιώκω μέσα από την ταυτότητα της κίνησης, τη χορογραφία της κάμερας, την κίνηση των ηθοποιών, το ύφος του φωτός, του ήχου, της μουσικής, των γεγονότων, των αντικειμένων κτλ. Κι έτσι δίνω μια κάψουλα, μια ολοκληρωμένη ενότητα, ένα σύμπαν και προσπαθώ να κατασκευάσω μια ταινία με συνεταιριστικό τρόπο και όχι με διδακτικό.

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΣΙΝΕΜΑ
Νομίζω ότι μερικές φορές, ένα απ' τα προβλήματα είναι ότι υπάρχουν γνωστές πορείες και ότι επηρρεάζονται οι δημιουργοί από αυτές, ανακυκλώνοντας παλιές ιδέες από παλιές ταινίες. Και νομίζω ότι χρειαζόμαστε ένα ρεύμα δημιουργών που να παίρνουν στοιχεία κι από άλλα μέσα, όπως τη ζωγραφική, τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία, την αρχιτεκτονική. Βλέπω μερικά από τα φιλμ μου, κυρίως όταν έκανα ντοκιμαντέρ, σαν μια εκσκαφή. Σαν να σκάβεις και να βρίσκεις ένα κόκκαλο ή μία πέτρα. Έτσι η δημιουργία μιας ταινίας είναι μια συνεχής έρευνα. Εγώ είμαι αρχιτέκτονας και νομίζω ότι, όταν κάνεις μυθοπλασία είναι σαν να κάνεις αρχιτεκτονική. Κατασκευάζεις πράγματα. Νομίζω ότι στο σινεμά πρέπει να μην κοιτάμε μόνο την θεματική μας αλλά και τις ερωτήσεις που αφορούν την φόρμα, την γλώσσα των ταινιών μας.

(Αποσπάσματα από μια συνέντευξη στον Στέργιο Zορμπά, Πρώτο Πλάνο #60, 17/11/1999, πηγή δελτίο τύπο του Φεστιβάλ Θεσσαλονικής )

Επιλεκτική Φιλμογραφία
(Tίτλοι στα αγγλικά )
1977 Political Myths (ντοκιμαντέρ)
1980 House (ντοκιμαντέρ)
1981 Wadi (ντοκιμαντέρ)
1982 Field Diary (ντοκιμαντέρ)
1985 Esther
1989 Berlin-Jerusalem
1991 Golem: the Spirit of Exile
1991 Wadi, Ten Years Later (ντοκιμαντέρ)
1993 The Petrified Garden
1994 Give Peace a Chance (ντοκιμαντέρ)
1995 Devarim
1997 Kippur: War Memories (ντοκιμαντέρ)
1997 War and Peace at Vesoul (ντοκιμαντέρ)
1998 Day After Day
1999 Kadosh
2000 Kippur