(σχόλιο για την ταινία Dracula του Francis Ford Coppola)

Ακόμα μια κινηματογραφική εκδοχή για το γνωστότερο μυθιστόρημα του φανταστικού, τον Δράκουλα/ Dracula του Μπράμ Στόκερ/ Bram Stoker. Η σκηνοθετημένη, το 1992, από τον Φράνσις Φόρντ Κόπολλα/ Francis Ford Coppola εκδοχή γνώρισε στην Ελλάδα απρόσμενη επιτυχία για φιλμ του φανταστικού.
Βασισμένη στην κλασική ιστορία, όπως αυτή παρουσιάζεται στο βιβλίο που κυκλοφόρησε το 1897, η ταινία αποπειράται μια καινούρια ανάγνωση πάνω στο μύθο που απασχόλησε πολλές φορές τους θεατές του σινεμά. Μια ανάγνωση, που διαχωρίζεται από τις προηγούμενες σε αρκετά σημεία και ανανεώνει δημιουργικά ένα μύθο που ήδη είχε αγγίξει τα όρια της επανάληψης και παρωδίας στις πρόσφατες κινηματογραφικές του εκδοχές. Στην ταινία θα συναντήσουμε όλα τα πρόσωπα του μυθιστορήματος και μια αρκετά πιστή απόδοση του. Αυτό όμως που την διαχωρίζει από τις προηγούμενες κινηματογραφικές αποδόσεις του μύθου είναι το βλέμμα του σκηνοθέτη πάνω στα πρόσωπα του κλασικού μύθου.
Η αφήγηση κινείται γύρω από την Μίνα (το ρόλο υποδύεται η Winona Ryder) και τη σχέση της με τον Δράκουλα (στο ρόλο ο Gary Oldman), χαρακτήρας που στις προηγούμενες κινηματογραφικές εκδοχές εμφανιζόταν σε ρόλο παθητικό. Η ταινία εκθέτει σ ένα δεύτερο επίπεδο τα συναισθήματά της γύρω από τον Ξένο επισκέπτη που στοιχειώνει ξαφνικά τα όνειρα της. Το παραπάνω στοιχείο παρουσιάζεται για πρώτη φορά τόσο έντονα ανεπτυγμένο στο σινεμά, μια και οι περισσότερες προηγούμενες κινηματογραφικές εκδοχές εκτίθενται είτε από την πλευρά του Κόμη είτε από την πλευρά του διώκτη του, Βαν Χέσλινγκ (το ρόλο υποδύεται ο Anthony Hopkins).  Ήταν δηλαδή αναγνώσεις του μύθου από την οπτική ενός αρσενικού, που βρίσκεται σε μια διαδικασία αποπλάνησης και κατάκτησης του θηλυκού ή από την πλευρά ενός αρσενικού, που προστατεύει το ανυπεράσπιστο θηλυκό που βρίσκεται σε κίνδυνο από τον γοητευτικό ξένο.
Καθώς ο Δράκουλας εγκαταλείπει τα Καρπάθια για να φτάσει στο Λονδίνο, η Μίνα  και η φίλη της θα μπουν σε μια διαδικασίας απόρριψης του κόσμου που ζουν. Ενός κόσμου σεμνότυφου, στερημένου, αντι-ηδονικού που αγνοεί επιδεικτικά την παρουσία τους και τους επιφυλάσσει ένα παθητικό ρόλο. Η άφιξη του Κόμη θα τις προσφέρει την ευκαιρία της απελευθέρωσης και απόδρασης από τις συμβάσεις του κόσμου που ζουν. Θα βυθίσουν, σιγά-σιγά με πρώτη την Λούσυ (στο ρόλο η Sadie Frost), σ’ ένα παραισθητικό ηδονικό κόσμο, μακριά από την ηθική της βικτοριανής εποχής. Έναν κόσμο γεμάτο σαρκικές απολαύσεις, χωρίς τις ενοχές, που επιβάλει η ανδρική ηθική της κοινωνίας.
Είναι αυτό τα στοιχεία, της παραβίασης δηλαδή των ηθικών κανόνων από την πλευρά των δύο γυναικών και της αποκάλυψης της κρυμμένης σεξουαλικότητας τους, που αποτελούν απειλή για τον ανδρικό περίγυρο της ταινίας. Μια αποκάλυψη, στην οποία ο κόμης Δράκουλας δεν λειτουργεί μόνο ως καταλύτης, αλλά και σαν ουσιαστικό πρόσωπο μια και συμμετέχει ενεργητικά σ’ αυτήν. Η σχέση του με την Μίνα προσφέρει στην αφήγηση τη δυνατότητα για μια πιο εσωτερική ματιά στον ήρωα: μια αποκαλυπτική ματιά που αναζητά τις κρυφές πλευρές ενός ήρωα με σχεδόν σαιξπηρικές διαστάσεις. Μια ματιά πάνω στην μοναξιά ενός προσώπου, καταδικασμένου να περιπλανιέται στους αιώνες, αναζητώντας τη λύτρωση από τον χαμένο έρωτά του. Τα παραπάνω οδηγούν την ταινία σε μια ρομαντική ανάγνωση του μύθου, κυρίως στο δεύτερο μέρος της, όπου ο κεντρικός χαρακτήρας μέσα από τη σχέση του με την Μίνα ορίζεται ως ένα πρόσωπο καταραμένο και αυτοκαταστροφικό. Μια ταινία λοιπόν πάνω στην αποκάλυψη της γυναικείας σεξουαλικότητας και τη μοναξιά του έρωτα, μέσα από την φόρα του φανταστικού σινεμά.

Δημήτρης Μπάμπας

(δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ανδρομέδα τεύχος 16, Μάρτιος- Απρίλιος 1993)