(σχόλια για την ταινία Intacto του Juan Carlos Fresnadillo) 

Όταν η εφεύρεση της φωτογραφίας μεταφέρθηκε στην αμερικανική ήπειρο από ευρωπαίους μετανάστες, συνάντησε σφοδρές αντιδράσεις από τους ντόπιους ιθαγενείς. Οι Ινδιάνοι αρνιόντουσαν να φωτογραφηθούν, καθώς θεωρούσαν ότι η φωτογραφική μηχανή ήταν ένα νέο όπλο των λευκών: δεν αφαιρούσε όμως την ζωή, όπως συνέβαινε με τα πυροβόλα όπλα, αλλά την ψυχή, αφού η λειτουργία της ήταν αθόρυβη και αφανής. Αυτή η αντίληψη, ότι δηλαδή η φωτογραφία δεν αιχμαλωτίζει μόνο την όψη ενός ανθρώπου αλλά και την ψυχή του, αποτελεί ένα από τα κεντρικά στοιχεία της ταινίας Intacto. Μίας ταινίας που στην πρόσοψη της έχει τον κόσμο των τυχερών παιγνίων, το πάθος του τζόγου, την ψυχολογία και τους χαρακτήρες των παικτών.
Πίσω όμως απ ' αυτή την πρόσοψη θα συναντήσουμε μια παραβολή για το νόημα της ζωής, την αγάπη, τις απρόοπτες περιπέτειες της ψυχής, την συναισθηματική ωρίμανση. Αναμφίβολα αυτή η μικρή ταινία από την Ισπανία μάς αποκαλύπτει ένα αληθινό ταλέντο: τον σκηνοθέτη της Juan Carlos Fresnadillo. Κεντρικό ρόλο στην ταινία κατέχει ένας ηθοποιός του Μπέργκμαν, ο Max von Sydow ως ο "θεός της Τύχης". Ο σκηνοθέτης περιγράφει την ταινία του ως μία μείξη επιστημονικής φαντασίας, φανταστικού, θρίλερ, αστυνομικής ταινίας και ερωτικού δράματος. "Ο έρωτας και η τύχη συνδέονται", δηλώνει. "Στην ταινία η καλή τύχη είναι μία κατάρα". Χρησιμοποιώντας τη φόρμα της φανταστικής ταινίας και διαθέτοντας ορισμένες πρωτότυπες ιδέες (κάτι ιδιαίτερα σπάνιο σήμερα στον κινηματογράφο) κάνει ένα σχόλιο για την ζωή, τις συμπτώσεις και το τυχαίο, την απληστία της ανθρώπινης φύσης, το δαιμονικό κυνήγι της ευτυχίας.
Κεντρικό πρόσωπο της αφήγησης είναι ο μοναδικός επιζών από ένα αεροπορικό δυστύχημα. Όντας τυχερός (λόγω της διάσωσης του) θα προκαλέσει την προσοχή ενός μυστηριώδους πρώην εργαζομένου σε καζίνο. Ταυτόχρονα όμως το παρελθόν του, ως κλέφτη έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον μιας αστυνομικού. Το ζευγάρι των δύο ανδρών θα περιπλανηθεί σε τόπους όπου παράδοξα και ανορθόδοξα τυχερά παιχνίδια διεξάγονται. Εδώ δεν υπάρχει κανενός είδους ικανότητα που να καθορίζει το τελικό αποτέλεσμα: όπως συνήθως συμβαίνει σε ανάλογες ταινίες, όπου ο ικανός παίκτης χάρις στην σοφή στρατηγική του νικά το καζίνο. Νικητής σ' αυτά τα παιχνίδια αναδεικνύεται αυτός που έχει την μεγαλύτερη τύχη. Ένα χαρακτηριστικό τελείως απροσδιόριστο και μη μετρήσιμο. [Για όσους έχουν ασχοληθεί με τα μαθηματικά μόνο η θεωρία των πιθανοτήτων έχει περιγράψει το πλαίσιο και τις συνθήκες του φαινομένου της τύχης]. Ίσως η καλύτερη περιγραφή για το τι συνιστά την τύχη, να είναι η παρακάτω: αποτελεί αυτή το φαινόμενο όπου οι προσδοκίες μας (ρητές ή άρρητες) γίνονται πραγματικότητα.
Έτσι στο σιρκουί των παιχνιδιών στα οποία συμμετέχουν -ο πρώτος ως παίκτης και ο δεύτερος ως μάνατζερ- όλα μοιάζουν να 'ναι ως μια διαρκής έκφραση επιθυμιών, που όλες τους (εκτός από μια) πραγματοποιούνται. Αλλά όπως όλοι γνωρίζουμε κάθε επιτυχία, κάθε ιδιαίτερη ικανότητα έχει πάντα της τίμημα: σ' αυτά τα παιχνίδια τα κέρδη δεν είναι τόσο τα υλικά αγαθά όσο οι φωτογραφίες (δηλαδή οι ανθρώπινες ψυχές). Είναι οι ανθρώπινες ψυχές που θα παιχτούν στον τελευταίο αγώνα, στην τελευταία σύγκρουση ανάμεσα στο νεαρό παίκτη και το ηλικιωμένο ιδιοκτήτη καζίνο.
Για να κατανοήσουμε τον πυρήνα της ταινίας αξίζει μιας ιδιαίτερης επισήμανσης ο χαρακτήρας την νεαρής αστυνομικού. Δυστυχισμένη επειδή έχασε σύζυγο και παιδί σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα (και αφού η ίδια διασώθηκε απ' αυτό), μοιάζει να μεταφέρει τις ανοικτές πληγές της και τις ενοχές της: η διάσωση της έγινε εις βάρος των αγαπημένων προσώπων της, η τύχη της υπήρξε η ατυχία των αγαπημένων της. Είναι η αγάπη τους που την διέσωσε -και αυτή προκάλεσε και τον αφανισμό τους. Αυτό που υπονοεί η αφήγηση είναι ότι κάθε φορά κερδίζουμε κάτι, τότε κάποιος άλλος κάτι χάνει. Η απόλυτη έκφραση της αγάπης προς άλλα πρόσωπα μπορεί να θεωρηθεί ως αυτοκαταστροφή: οδηγεί στον αφανισμό και προκαλεί πόνο.
Αντίθετη είναι η περίπτωση του νεαρού παίκτη: αυτός έσωσε κατά λάθος την αγαπημένη του ανακοινώνοντας την ότι χωρίζουν και αποτρέποντας την να ανεβεί στο μοιραίο αεροπλάνο. Εδώ η απουσία του συναισθήματος θα οδηγήσει καταρχάς στην σωτηρία (;) και εντέλει στον έρωτα: στην κορύφωση της δραματικής πλοκής θα δούμε τον ήρωα να παίζει την ζωή του για να πάρει πίσω την φωτογραφία της αγαπημένης του, δηλαδή την ψυχή της. Αναμφίβολα αυτή είναι μια πράξη ενός αληθινού ερωτευμένου.
Και έτσι όλη η αφηγηματική γραμμή της ταινίας μπορεί να ειδωθεί ως η διαδρομή από την συναισθηματική απάθεια προς την συναισθηματική ωρίμανση του. Τα δε επεισόδια της αφήγησης μπορούν θεωρηθούν για τον νεαρό ήρωα ως οι δοκιμασίες του έρωτα: από την στιγμή που εγκατέλειψε την αγαπημένη του ως την στιγμή που ανακαλύπτει το νόημα της αληθινής αγάπης, προσφέροντας τον εαυτό του για να την κερδίσει. Δηλαδή την Θυσία.
Αυτό υπονοεί η δραματική πλοκή ότι είναι και η αληθινή ουσία της αγάπης: το να προσφέρεις τον εαυτό σου στον άλλον.

Δημήτρης Μπάμπας

Intacto (ε.τ. Άθικτος) (2002)
Σκηνοθεσία: Juan Carlos Fresnadillo
Σενάριο: Juan Carlos Fresnadillo, Andres M. Koppel
Φωτογραφία: Xavier Jimenez
Ηθοποιοί: Eusebio Poncela, Max von Sydow, Paz Gomez, Leonardo Sbaraglia, Antonio Deschent , Monica Lopez, Guillermo Toledo, Alber Ponte.
Διάρκεια: 118'