(O άνθρωπος με το ξυρισμένο κεφάλι)
του André Delvaux
deman.jpg

Μια από τις πιο σημαντικές ταινίες στην ιστορία του σύγχρονου Βελγικού κινηματογράφου, μια ταινία ορόσημο, το De man die zijn haar kort liet knippen / The Man Who Had His Hair Cut Short, αντιμετωπίστηκε στην εποχή του με σκεπτικισμό και εχθρότητα. Η αφήγηση έχει ως κεντρικό χαρακτήρα τον Govert Miereveld, έναν καθηγητή, ο οποίος παράφορα ερωτεύεται την Fran, μια μαθήτρια του. Όμως τα συναισθήματα αυτά του καθηγητή ποτέ δεν θα εκφραστούν με καθαρότητα, θα παραμείνουν κρυφά και θα στοιχειώσουν την καθημερινότητα του, θα καθορίσουν τη ψυχική του διάθεση, θα διαταράξουν την πνευματική του ισορροπία.
Η απλότητα στη σκηνοθετική γραμμή, η απουσία κάθε είδους σκηνοθετικής επιτήδευσης, η λεπτομερειακή απεικόνιση της καθημερινότητας και το φανταστικό στοιχείο, η απουσία των γενικών πλάνων και η εμμονή του σκηνοθέτη στην καταγραφή μόνο ενός μέρους του δραματικού χώρου, ορίζουν το σκηνοθετικό ύφος του André Delvaux. Επιλέγοντας να κινηθεί στο χώρο του "μαγικού ρεαλισμού", ο σκηνοθέτης ενσωμάτωσε στις εικόνες της ταινίας, αναφορές σε ζωγράφους όπως οι Magritte και Paul Delvaux. Εδώ η διάκριση ανάμεσα σε υποκειμενικό και αντικειμενικό σταδιακά εξαλείφεται. Εδώ ο χώρος του πραγματικού υπονομεύεται από μια μεταφυσική διάσταση που εξαπλώνεται και που στο τέλος κυριαρχεί. Μια ατμόσφαιρα "κανονικότητας" που αρχικά υπάρχει στις εικόνες της ταινίας, στη συνέχεια εξαϋλώνεται. Είναι μια απροσδιόριστή αίσθηση του ανοίκειου και του παράδοξου που θα διαλύσει σιγά -σιγά αυτή την ατμόσφαιρα "κανονικότητας" και θα επιτρέψει το φανταστικό να εισβάλλει στη σκηνή…
Η Marion Hänsel σημειώνει για την ταινία: "Ήταν η πρώτη βελγική ταινία που είδα. Ήμουν 16 χρονών και ποτέ δεν τη ξέχασα. Δεν έμοιαζε μ' αυτά που συνήθως έβλεπα στα γουέστερν, στις γαλλικές κωμωδίες ή στις ταινίες του ιταλικού νεορεαλισμού. Στην ταινία μιλούσαν μια παράξενη γλώσσα, όμως αυτή ήταν η δική μου η γλώσσα. Οι εικόνες της έδειχναν μια παράξενη πόλη και μια παράξενη χώρα, όμως ήταν οι δική μου πόλη και η δική μου χώρα. Η ταινία έδειχνε τους καθημερινούς κόσμους που ήξερα, μ' ένα τρόπο διαφορετικό. Ο ρυθμός όπως επίσης και η μελωδία αυτών των κόσμων, βρισκόταν σ' ένα άλλο επίπεδο της πραγματικότητας και με τραβούσαν σ' ένα "άλλο τόπο".
Όπως και ο κεντρικός χαρακτήρας ο Govert, αισθανόμουν ίλιγγο, ήμουν βυθισμένη σε μια κατάσταση αποχαύνωσης, δεν μπορούσα να αντισταθώ και αυτό μ' ευχαριστούσε. Δεν ήταν η Fran που με είχε αποπλανήσει, ήταν η ταινία που με είχε παγιδεύσει στον ιστό της. Χρόνια αργότερα, αισθάνθηκα μια παρόμοια ζάλη, όταν είδα την ταινία Last Year at Marienbad του Alain Resnais. Ακόμα νιώθω τη σαγήνη που αισθάνθηκα την πρώτη φορά. Γι' αυτό επέλεξα αυτήν την ταινία."
Ο André Delvaux γεννήθηκε το 1926 και σπούδασε Γερμανική Φιλολογία, και παράλληλα Πιάνο και Σύνθεση. Δούλεψε ως καθηγητής της Γαλλικής και Ολλανδικής Λογοτεχνίας. Όντας καθηγητής γύρισε μαζί με τους μαθητές του, τις πρώτές του ερασιτεχνικές ταινίες. Δίδαξε σε σεμινάρια για τον κινηματογράφο, έκανε ντοκιμαντέρ σχετικά με τον κινηματογράφο στη Βελγική Τηλεόραση και συχνά συνόδευε, στο πιάνο, προβολές ταινιών του βωβού κινηματογράφου. Ήταν στη δεκαετία του 60 που ο Delvaux μπαίνει πραγματικά στο κινηματογράφο. Οι ταινίες που γύρισε χαρακτηρίζονται από ένα μουσικό και ονειρικό ύφος και συχνά βασίζονται σε λογοτεχνικά έργα (μεταξύ των οποίων και των Johan Daisne, Julien Gracq, Suzanne Lilar, Marguerite Yourcenar). Σε αντίθεση με την κυρίαρχη τάση στο χώρο του Βελγικού κινηματογράφου -όπου οι περισσότερες ταινίες είναι ρεαλιστικά κοινωνικά ντοκιμαντέρ- οι ταινίες του Delvaux κινούνται στο χώρο "μαγικού ρεαλισμού", όπου τα φανταστικά και ποιητικά στοιχεία κυριαρχούν.  Φιλμογραφία: Forges (1956/ μ.μ), Haagschool (1962/ μ.μ.), De man die zijn haar kort liet knippen (1965), Les interprètes (1968/μ.μ.), Un soir, un train (1968), Rendez-vous à Bray (1971), Belle (1973), Met Dieric Bouts (1975/μ.μ.), Een Vrouw tussen Hond en Wolf (1979), To Woody Allen, from Europe with Love (1980), Benvenuta (1983), Babel Opera (1985), L'Oeuvre au noir (1988), 1001 Films (1989).
Δ.Μ.

The Man Who Had His Hair Cut Short/ De man die zijn haar kort liet knippen
Σκηνοθεσία: André Delvaux.
Σενάριο: André Delvaux, Anna De Pagter (από το βιβλίο του Johan Daisne)
Φωτογραφία: Ghislain Cloquet
Μουσική: Frédéric Devreese.
Παίζουν: Senne Rouffaer, Beata Tyszkiewicz, Hector Camerlynck, Luc Philips, Hilde Uytterlinden, Annemarie Van Dijk, Hilda Van Roose, François Bernard…
Διάρκεια: 94', 1965, Ασπρόμαυρη, 35 mm, Βέλγιο