(Μια νύχτα χωρίς φεγγάρι)
του Artan Minarolli

Οι σκιές του παρελθόντος πέφτουν βαριές στο σήμερα και σ’ αυτή την μάλλον τυπική ερωτική ιστορία, που αφηγείται η ταινία.
Ένας ηλικιωμένος άνδρας και η νεαρή εγγονή του εγκαταλείπουν το χωριό τους κάπου στην ύπαιθρο της Αλβανίας. Ακολουθώντας τα ίχνη και άλλων πριν απ’ αυτούς, κατευθύνονται προς τη θάλασσα, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη στη μετανάστευση. Στο τρένο που επιβιβάζονται η Rudina θα γνωριστεί μ’ ένα νεαρό, τον Gjergi. Μ' έναν απρόοπτο τρόπο, σε μια στάση, το νεαρό ζευγάρι θα ξεχαστεί χάνοντας το τρένο. Αγωνιώντας για την τύχη της εγγονής του, ο ηλικιωμένος θα την αναζητήσει με ένταση και πάθος. Παράλληλα ο Gjergi και η Rudina, προσπαθώντας να βρουν τον ηλικιωμένο άνδρα, θα κατευθυνθούν προς την παραλία απ’ όπου ξεκινούν οι παράνομες μεταφορές των μεταναστών προς τη Δύση. Όμως αυτός ο τόπος κουβαλά ένα ένοχο μυστικό για τον ηλικιωμένο...
Η ταινία αναπτύσσεται σε δύο άξονες: ο πρώτος αναφέρεται στο σήμερα και τη διαδρομή των ηρώων προς τη θάλασσα, ενώ ο δεύτερος στο παρελθόν του ηλικιωμένου. Κοινός τόπος, γι’ αυτές τις δύο παράλληλες αφηγηματικές γραμμές, είναι ο έρωτας ως μια δύναμη που συντρίβει ότι κακόψυχο και ταπεινό τον περιβάλλει. Επικεντρώνοντας, παράλληλα, στο μοτίβο της εξόδου –δραπέτευσης -μετανάστευσης από τη χώρα, ο σκηνοθέτης σχολιάζει και την τάση μιας χώρας που είτε να διώχνει είτε να σκοτώνει τα παιδιά της. Η περιπλάνηση στην ύπαιθρο σχεδιάζει ένα πανόραμα συμπεριφορών και προσώπων και συγκροτεί μια συλλογή σκίτσων που συλλαμβάνουν το σήμερα. Το κεντρικό πρόσωπο της ταινίας, η Rudina, δεν είναι παρά μια προσωποποίηση της ίδιας της πατρίδας της Αλβανίας, μιας χώρας που διαρκώς αναζητά ισορροπία: περιπλανώμενη για πρώτη φορά στη χώρα της, ενηλικιώνεται μ’ ένα τρόπο βίαιο και άγριο. Χωρίς να αγνοεί το παράλογο χιούμορ που κρύβεται σε μια χαοτική πραγματικότητα, η σκηνοθεσία επιλέγει ως προνομιούχες στιγμές της ταινίας τις σκηνές όπου ένας μαγικός ρεαλισμός βαλκανικού τύπου επικρατεί. Το ανοιχτό τέλος της ταινίας μοιάζει να εκφράζει το μετέωρο της σημερινής πραγματικότητας.
Δ.Μ.