(Φιλανθρωπία)
του Nae Karanfil
Μία σαρκαστική, ειρωνική προσέγγιση σ’ ένα κοινωνικό προβλήματα της Ρουμανίας, επιχειρεί η σκηνοθεσία σ’ αυτή την ταινία. Το πρόβλημα των ζητιάνων σ’ αυτή τη βαλκανική χώρα είναι ένα από τα πιο δυσεπίλυτα: Θρέφεται από την απελπισία και την απόγνωση, και συχνά εξάγεται και στο εξωτερικό (θυμηθείτε την ταινία του Michael Haneke, Code Inconnu). Μην περιμένετε όμως εδώ να δείτε μόνο το γνωστό στερεότυπο του επαίτη -ένας κακοντυμένος, στα όρια της εξαθλίωσης ηλικιωμένος ο οποίος δεν διστάζει να γίνει φορτικός. Δεν είναι αυτή η περίπτωση του κεντρικού χαρακτήρα στην ταινία.
Καθηγητής φιλόλογος σ’ ένα λύκειο, ο ήρωας θα βρεθεί ξαφνικά μπλεγμένος στα δίκτυα του έρωτα. Καθώς το αντικείμενο του πόθου είναι μία αρκετά νεώτερη του καλλονή, γρήγορα θα βρεθεί αντιμέτωπος με τις οικονομικές απαιτήσεις αυτής της σχέσης. Από το οικονομικό αδιέξοδο θα τον βγάλει ο Don Pepe, ένας ευφυής “δημιουργός” ζητιάνων: κατασκευάζει τους μύθους, που οι επαίτες προβάλλουν προς το απαιτητικό τους κοινό, για να το συγκινήσουν και να κάμψουν τις αντιστάσεις του. Ιδιοφυής και εφευρετικός ο Don Pepe θα “δημιουργήσει” ένα μύθο για τον καθηγητή (και φιλόδοξο συγγραφέα).
Εκμεταλλευόμενη το μοτίβο της απάτης -η επαιτεία δεν είναι παρά μία μορφή εξαπάτησης-, η σκηνοθεσία στήνει παγίδες στον αφελή ήρωα. Έχοντας διαρρήξει τους δεσμούς με το παρελθόν του, υποκύπτοντας στη σαγήνη του χρήματος, την παραφορά του έρωτα και τέλος στη διάθεση του για φιλανθρωπία, ο ήρωας θα βρεθεί αντιμέτωπος με το ψέμα και την απάτη. Για να ανακαλύψει ότι πολύ κοντά στην καταστροφή συχνά βρίσκεται η σωτηρία. Διανθισμένη από κωμικά επεισόδια που στηρίζονται πάνω στις καταστάσεις φιλανθρωπίας, η αφήγηση αποκαλύπτει τους μηχανισμούς της επαιτείας. Όμως πάνω απ’ όλα η ταινία είναι ένα οξύ, δεικτικό σχόλιο για κοινωνίες σε κατάσταση κρίσης: εκεί δηλαδή που υπάρχουν μόνο πρίγκιπες και ζητιάνοι (και ενδιάμεσα βρίσκονται μόνο αδέσποτα σκυλιά).
Δ.Μ.