(Γκαγκάριν)
των Fanny Liatard & Jérémy Trouilh
(η κριτική της Ζωής- Μυρτώς Ρηγοπούλου)
Ο Γιούρι Γκαγκάριν φυτεύει ένα δένδρο μπροστά από ένα συγκρότημα κοινωνικής στέγασης στο Παρίσι. Ο κόσμος επευφημεί και χειροκροτεί. Ένας δημοσιογράφος ρωτάει ένα αγόρι αν θέλει να πάει στο διάστημα κι εκείνο απαντά πως δεν είναι εύκολο. Πρέπει να ξέρεις πολλά για να τα καταφέρεις, λέει. Λίγες δεκαετίες αργότερα ο 16χρονος Γιούρι, ένοικος του συγκροτήματος Γκαγκάριν, κάνει ό,τι μπορεί για να σώσει «το σπίτι του» απ’ την κατεδάφιση. Το όνειρο του είναι να πάει στο φεγγάρι. Και ίσως να σηκώσει το τηλέφωνο η μαμά του. Οι φίλοι του, Χουσάμ και Ντιανά και η γειτόνισσα του Φαρί είναι οι μόνοι που τον νοιάζονται. Όμως τα πράγματα δεν θα πάνε όπως τα σχεδίαζε και την δύσκολη στιγμή δεν θα είναι δίπλα του κανένας. Πόσο ψηλά μπορεί να σε σηκώσει ένα όνειρο; Και πόσο μακριά βρίσκεται στ’ αλήθεια το φεγγάρι;
Με σκηνοθετική μαεστρία και γλυκόπικρη διάθεση, οι Φανί Λιατάρ και Ζερεμί Τρουί στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία τους, Γκαγκάριν, με έναυσμα μια αληθινή ιστορία, αναμειγνύουν τα είδη και τους τρόπους κινηματογράφησης, τη μυθοπλασία με την πραγματικότητα, τα φουτουριστικά στοιχεία με το ρεαλισμό, για να διηγηθούν ταυτόχρονα την ιστορία ενός κτιρίου, τα όνειρα ενός αγοριού, τις συνθήκες ζωής στα υποβαθμισμένα προάστεια και την αγάπη του ανθρώπου για το φεγγάρι. Πατώντας με άνεση σ’ ένα πολυεπίπεδο, καλοδομημένο σενάριο, που παρά τα πολλά εικαστικά «πλουμίδια» (ή χάρη σ’ αυτά), παραμένει συμπυκνωμένο κι αφαιρετικό στην ουσία του, οι δύο σκηνοθέτες δημιουργούν ένα λεπτοδουλεμένο κέντημα, άρτιο τόσο από πλευράς σύλληψης, όσο και απόδοσης, έτσι που κάποιες λάθος βελονιές να μην αποδυναμώνουν το τελικό αποτέλεσμα και τα συναισθήματα που προκαλεί η θέασή του.
Οι σκηνοθέτες κλείνουν το μάτι στην αμερικανική επιστημονική φαντασία, αλλά και στο γαλλικό σινεμά, δίνουν ψυχή στο κτίριο με ευρυγώνιες λήψεις και τράβελινγκ, κινηματογραφούν το Παρίσι σαν ένα τόπο πραγματικό και ονειρικό ταυτόχρονα, φευγαλέο και δύσκολο να κατακτηθεί, εξίσου επιθυμητό κι επικίνδυνο με το φεγγάρι, έτσι όπως μπορεί να σε σηκώσει ψηλά ή να σ’ αφήσει να πεθάνεις στα έγκατά του. Η κοινωνική/πολιτική διάσταση και η δυναμική των σχέσεων είναι και αυτές εκεί, υπαινικτικές, αλλά καθοριστικές στην εξέλιξη, σε μια ταινία που από επιλογή δεν γίνεται δυστοπική ή καταγγελτική, αλλά παραμένει νοσταλγική, συγκινητική και ανθρώπινη κι αρνείται να το βάλει κάτω παρ’ όλα τα προβλήματα – όταν κάτι γκρεμίζεται το ξαναχτίζουμε, λέει στο τέλος ένα ακόμα αγόρι.
Η ταινία ήταν επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Καννών 2020.
