(Sultana's Dream)
της Isabel Herguera
(κριτική: Δημήτρης Μπάμπας)

Μια γυναικεία φωνή θυμάται και αφηγείται: Ένα εντεκάχρονο κορίτσι κάθεται στο παγκάκι ενός πάρκου. Αισθάνεται ένα επίμονο ανδρικό βλέμμα να την κοιτά. Είναι η στιγμή που ένιωσε ότι είναι γυναίκα.
Μία νεαρή Ισπανίδα περιπλανιέται στην Ινδία. Σ’ ένα βιβλιοπωλείο ,κατά τύχη, ανακαλύπτει το βιβλίο Sultana's Dream / Το όνειρο της σουλτάνας της Begum Rokeya. Βυθίζεται στις σελίδες αυτού του ιδιαίτερου παραμυθιού. Ιδιαιτερότητα του; Είναι ένα φεμινιστικό παραμύθι γραμμένο το 1905, από μια μουσουλμάνα σ την Βεγγάλη, στα αγγλικά. Διαδραματίζεται σε μια φανταστική χώρα των γυναικών, όπου κανένας άνδρας δεν κυκλοφορεί στους δρόμους.
Η αφήγηση αυτής της ταινίας κινουμένων σχεδίων διαδραματίζεται τόσο στη σύγχρονη εποχή όσο και εκτός αυτής: η Inés, η ηρωίδα, μία σκηνοθέτις που γυρίζει ταινίες animation, περιπλανιέται μέσα στις πόλεις του σύγχρονου κόσμου, στο παρελθόν, αλλά και στις σελίδες του παραμυθιού.
Η σκηνοθέτις επιχειρεί καταρχάς να συνομιλήσει με την τρέχουσα πολιτισμική επικράτεια και την woke κουλτούρα. Ένας άξονας είναι ευδιάκριτος στην ταινία: είναι μία φεμινιστική οπτική σχετικά με την θέση των γυναικών μέσα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Εδώ όμως οι γυναίκες δεν υπάρχουν ως καταπιεσμένες, αλλά ως εξεγερμένες που διεκδικούν το δικό τους κόσμο.
Ωστόσο, πέρα από τα προηγούμενα, ό,τι έχουμε μπροστά μας είναι ένα συναρπαστικό οπτικά ταξίδι περιπλάνησης και προσωπικής ανακάλυψης. Οι περίπλοκες σχέσεις της ηρωίδας με τον φίλο της, τον Αμάρ, έναν Ινδό, με τη μητέρα της μία ηλικιωμένη ωκεανογράφο και με τον πατέρα της, ένα σκηνοθέτη που γυρίζει ινδικές ταινίες στη Ρώμη - spaghetti Bollywood. Από την Ινδία στην Ισπανία και από κει στην Ιταλία και το Μπαγκλαντές. Η σκηνοθέτις βυθίζει τον θεατή σε ένα σύμπαν ονειρικό, σχεδόν μαγικό, σ’ έναν κόσμο εξωτικό: από την πραγματικότητα στο παραμύθι, από την αρχαιοελληνική Οδύσσεια στην ινδική μυθολογία, και από κει στη ζωή της Bangladesh συγγραφέας. Ο άξονας του ταξιδιού είναι το παραμύθι, το (φεμινιστικό) νόημα του, η αναζήτηση των ιχνών της δημιουργού της.
Μέσα στο χαώδες αστικό τοπίο των ινδικών πόλεων στους μισοφωτισμένους δρόμους, η ηρωίδα αναζητά αυτόν τον μυστικό κόσμο του παραμυθιού, το βασίλειο των γυναικών, όπου κανένα ανδρικό βλέμμα δεν συνιστά μία επίθεση στη γυναικεία υπόσταση.
Στο εικαστικό μέρος της ταινίας αναφορές από την ινδική εικονογραφία ενσωματώνονται με τρόπο δημιουργικό, ενώ ευδιάκριτες είναι αναφορές στις τεχνικές και τις αισθητικές του κινουμένων σχεδίων της πρωτοπόρου Γερμανίδας Lotte Reiniger. Ό,τι εν τέλει εντυπώνεται είναι ένα συναρπαστικό, σουρεαλιστικό στην υφή του οπτικό ταξίδι, μία συνειρμική περιπλάνηση σε μυθολογίες και ιστορίες τόσο διαφορετικές. Το συνδετικό νήμα; η αναζήτηση μιας γυναικείας ουτοπίας...
Υ.Γ. Άξια επισήμανσης είναι η διάχυτη σινεφιλία της ταινίας με αναφορές (hommage) στον μεγάλο Ινδό Σατγιαζίτ Ρέι και τον Ιταλό Φεντερίκο Φελίνι.

Φεστιβάλ San Sebastian 2023