των Anna Hints & Tushar Prakash
(κριτική: Ζωή- Μυρτώ Ρηγοπούλου)

Μια παρέα ανδρών κάνουν σάουνα και μιλούν για τη στέγη που μόλις έφτιαξαν. Σύντομα η ζέστη θα γίνει ανυπόφορη και οι περισσότεροι θα αποχωρήσουν. Μένουν μόνο δύο νέοι - ο ένας τους ξαπλώνει μπρούμυτα κι ο άλλος φέρνει τα κλαδιά για το παραδοσιακό «μαστίγωμα». Μια αυξανόμενη ένταση κατακλύζει το χώρο κι όταν οι δύο άνδρες θα βγουν έξω στη λίμνη για να δροσιστούν το ανείπωτο μοιάζει να πλέει κι αυτό γύρω τους. Γυρνώντας στη σάουνα ντύνονται, μιλούν ξανά για τη στέγη κι επιστρέφουν στις γυναικείες φωνές που ακούγονται απ’ έξω.
Αν στο ντοκιμαντέρ Αδελφότητα της Καπνιστής Σάουνας, την προηγούμενη δηλαδή ταινία της Άνα Χιντς, το θέμα ήταν τα όσα λέγονται μεταξύ γυναικών, στο Sauna Day, τη μικρού μήκους μυθοπλασία που η Χιντς συν-σκηνοθετεί με τον Τουσάρ Πρακάς η πλοκή αφορά στα όσα δεν λέγονται μεταξύ ανδρών. Η σάουνα προβάλλεται κι εδώ ως χώρος κοινωνικοποίησης και παράδοσης, το εθνογραφικό στοιχείο, όμως, δεν είναι έντονο, ενώ παρά τις εικαστικές ομοιότητες, την παρόμοια αίσθηση της αρχής και μια κοινή αισθητική, το «άπλωμα» κι η αποσπασματικότητα της Καπνιστής Σάουνας, αντικαθίστανται εδώ από μια στοχοθετημένη κι εξαιρετικά συμπυκνωμένη εξερεύνηση του ανείπωτου και των ορίων του ερωτικού διφορούμενου μεταξύ ανδρών που αποκτά ισχύ κι υπόσταση ακριβώς χάρη στους περιορισμούς της φόρμας του μικρού μήκους.
Ελάχιστα πλάνα αρκούν έτσι στους δύο σκηνοθέτες για να μας συμπυκνώσουν τους κοινωνικούς περιορισμούς του ανδρικού ρόλου, καθώς η ομάδα των διαφορετικής ηλικίας ανδρών που συζητάνε ανέμελα για τη σκεπή μοιάζει σχεδόν ανίκανη να μετακινηθεί έξω απ’ τα όρια του πραγματικού, του πρακτικού και εν τέλει του ψυχικά επουσιώδους -έξω δηλαδή απ’ τις επικοινωνιακές συμβάσεις του φύλου τους που η κοινωνία τους έχει θέσει. Και παρ’ ότι η ταινία θα μπορούσε άνετα να συνεχίσει στη ρότα αυτή, σαν μια λούπα που δεν οδηγεί πουθενά όπως ίσως και τα θέλω των πρωταγωνιστών της, οι σκηνοθέτες προχωρούν την τομή, προσθέτοντας στην ειπωμένη ανούσια ιστορία, μια άλλη ανείπωτη με συναισθήματα κι επιθυμία που να μην χρειάζεται λόγια για να γίνει αντιληπτή- παρά μόνο την εικόνα να λειτουργεί ως μεταφορά μιας φαντασίωσης που κυριεύει.
Η αφήγηση αν κι ελλειπτική διαθέτει τώρα ξεκάθαρη αρχή μέση και τέλος, κλιμακώνεται ευφάνταστα, κορυφώνεται καταιγιστικά κι αποσυμπιέζεται διφορούμενα αφήνοντας την πόρτα ανοιχτή σε όλων των ειδών τις ερμηνείες. Η ανάδειξη συγκεκριμένων λεπτομερειών εξάπτει περαιτέρω τη φαντασία του θεατή, ο υπνωτιστικός ρυθμός του «μαστιγώματος» συνιστά εξαιρετικό επίτευγμα υποκατάστατου σεξουαλικής πράξης και το πλάνο των δύο ανδρών που πλησιάζονται κι απομακρύνονται λες απ’ το ρεύμα της λίμνης αποτελεί συμπύκνωση όλων των νοημάτων. Η μίξη επαγγελματιών ηθοποιών με κατοίκους της περιοχής, η στέγη που έχει όντως φτιαχτεί και το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού ενδυναμώνουν περαιτέρω το ευθύβολο της ταινίας αυτής - που επιτρέποντάς μας να αποφασίσουμε εμείς για το σχήμα και τα όρια του υπαρκτού μεγαλώνει σε διάρκεια στο μυαλό μας.
Με άλλα λόγια, η Sauna Day είναι μια δυνατή κι ολοκληρωμένη ταινία μικρού μήκους, απ’ αυτές που θ’ άξιζε να δοθεί στο κοινό η ευκαιρία να τις δει και σε αίθουσα εκτός φεστιβάλ, μια κι οι μικρού μήκους ταινίες πρέπει κάποια στιγμή να γίνουν κι αυτές μέρος της κινηματογραφικής διανομής όπως δεν θα κουραστούμε ποτέ να λέμε.

Φεστιβάλ Καννών (La Semaine de la Critique) 2024