(The Other Way Around)
του Jonás Trueba
(κριτική: Δημήτρης Μπάμπας)

Ένα pop τραγούδι, με ύφος ρομαντικό και μελαγχολικό, για ένα καλοκαίρι που τελειώνει: το τελευταίο καλοκαίρι ενός ζευγαριού. Βράδυ. Στο κρεβάτι ένα ζευγάρι συζητάει για να διοργανώσει ένα πάρτι χωρισμού, κατ’ αντιστοιχία με τo γαμήλια πάρτι. Λίγο αργότερα, πάλι στο κρεβάτι, το ίδιο ζευγάρι, υπό τους ήχους μιας καταιγίδας, βιώνει μια στιγμή συναισθηματική και σωματικής σε εγγύτητας ανάμεσα στους δύο.
Χρησιμοποιώντας ηθοποιούς ήδη οικείους σε όσους τον παρακολουθούν από κοντά -Itsaso Arana και Vito Sanz στους κεντρικούς ρόλους-, ο Jonás Trueba, ο νεαρός Ισπανός δημιουργός, σκηνοθετεί μια ταινία που αποκλίνει από το σκηνοθετικό του παρελθόν: όχι σχετική με τις συναισθηματικές και σωματικές προσεγγίσεις δύο νεαρών (ή όχι και τόσο νεαρών) χαρακτήρων, αλλά μια ταινία για το χωρισμό.
Η χρήση του split screen σε μια αρχική σκηνή μοιάζει να εγκαθιστά σε επίπεδο κινηματογραφικής γλώσσας αυτόν τον χωρισμό. Ωστόσο, αυτό μοιάζει παραπλανητικό...
Η αφήγηση της ταινίας ακολουθεί αυτό το νεαρό ζευγάρι και επικεντρώνεται στις κατά βάση κοινές διαδρομές τους προς το πάρτι χωρισμού. Ένα πάρτι που, όπως είναι προφανές, θα επιβεβαιώσει και θα επικυρώσει τον χωρισμό. Είναι ένας χωρισμός μετά από 15 χρόνια κοινής συναισθηματικής ζωής και τίποτα στη συμπεριφορά του ζευγαριού δεν δείχνει ότι πρόκειται να χωρίσουν. Έχουν ένα υψηλό επίπεδο κατανόησης και συναισθηματικής εγγύτητας - απροσδόκητο ακόμα και γι’ ένα ζευγάρι χωρίς προβλήματα...
Συναντήσεις με τους φίλους και τους συγγενείς τους στους οποίους ανακοινώνουν την απόφαση τους για χωρισμό -η δυσκολία και η αμηχανία τού να αναγγείλεις ένα χωρισμό- και οι προετοιμασίες για το πάρτι συνιστούν την αφηγηματική ύλη της ταινίας. Τα ερωτήματα τού γιατί χωρίζουν, αναδύονται συνεχώς και καθώς μένουν αναπάντητα -μια μόνο η στιγμή που μπορούμε να αισθανθούμε απόσταση και συναισθηματική ψυχρότητα- είναι αυτά που προκαλούν το αφηγηματικό ενδιαφέρον στον θεατή.
Ένα ακόμα επίπεδο που υπάρχει στην αφήγηση είναι ότι, παράλληλα με τα σχετικά της διοργάνωσης του πάρτι χωρισμού, παρακολουθούμε και τα γυρίσματα μιας ταινίας για το ίδιο το ζευγάρι και την πορεία τους προς τον χωρισμό. Σ’ αυτό το επίπεδο ο άντρας είναι ο ηθοποιός και η γυναίκα η σκηνοθέτις. Τα όρια τού πού ξεκινάει η πραγματικότητα και πού η αναπαράσταση της δεν είναι απόλυτα σαφή -και αυτό είναι ένα επιπλέον ερώτημα που μένει αναπάντητο απασχολεί τον θεατή.
Ό,τι παρακολουθούμε είναι είμαι η δημιουργία μιας ταινίας σε χρόνο πραγματικό και αδυνατούμε ως θεατές να αντιληφθούμε τί συνιστά την αναπαράσταση και τί το αφηγηματικό γεγονός που αναπαρίσταται.
Οι αναφορές στο Bergman αποκαλύπτουν την ενδοχώρα αυτής της ελαφριάς, ευγενικής και χαλαρής στο ύφος συναισθηματικής, ταινίας. Συζητήσεις για τον δανό φιλόσοφο Kierkegaard, για τον φιλόσοφο Stanley Cavell με τις κινηματογραφικές αναφορές: υπάρχει πάντα ένα φιλοσοφικό βάθος στις ταινίες του Jonás Trueba, σ’ αυτόν τον επίγονο του σινεμά του Éric Rohmer‎‎.
Στην ταινία λάμπει η κινηματογραφική παρουσία και η χολιγουντιανή ομορφιά της Itsaso Arana (La virgen de agosto), μιας σταθερής ηθοποιού στη φιλμογραφία του σκηνοθέτη -και είναι αυτή η σωματική της παρουσία που ενισχύει τις χολιγουντιανές αναφορές της ταινίας
Όπως αναφέρεται και σε μια σκηνή της, η ταινία δείχνει μετέωρη και αμήχανη ανάμεσα σε δύο φόρμες: είναι η μια η φόρμα της γραμμικής ταινίας -όπου υπάρχει μια ανακάλυψη και μια αβεβαιότητα (το μοντέλο του Χολιγουντιανού σινεμά)- και η δεύτερη η φόρμα της κυκλικής ταινίας -όπου υπάρχει η διαπραγμάτευση ενός θέματος, αυτό του χωρισμού (το μοντέλο Bergman).
Σίγουρα η πιο σύνθετη στην δομή απ’ όλες τις ταινίες του Jonás Trueba, η ταινία, χωρίς να διαθέτει τη χάρη και την ευφορία των καλύτερων ταινιών του, μέσα από την αμηχανία της, αποκαλύπτει ένα ευρύ πεδίο -αισθητικό, κινηματογραφικό, φιλοσοφικό- έτοιμο προς μελλοντικές εξερευνήσεις για τον δημιουργός της.

Φεστιβάλ Καννών (Quinzaine des cinéastes) 2024