της Laura Karreira
(κριτική: Καλλιόπη Πουτούρογλου)
Η Aurora, πορτογαλίδα μετανάστρια στη Γλασκώβη, δουλεύει σε μια δαιδαλώδη αποθήκη ηλεκτρονικού εμπορίου, ένα κέντρο εκπλήρωσης παραγγελιών, εκτελώντας κάθε μέρα τις ίδιες μηχανικές κινήσεις. Εύρεση και επιλογή προϊόντων από τα ράφια , σάρωση των κωδικών, μεταφορά και παράδοση στην επόμενη αλυσίδα υπηρεσιών που εδώ είναι αόρατη. Όπως αόρατη είναι και η ίδια. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, στιγμιαίες αναλαμπές που επιτείνουν τη μοναξιά στο τέλος της ημέρας, η Aurora, σε αντίθεση με το όνομά της, βυθίζεται αργά αλλά σταθερά σε ένα ύπουλο υπαρξιακό σκοτάδι, σε μια διαρκή πτώση που - παρά τις όποιες αντιστάσεις της- φαίνεται ατέρμονη.
Σκοτεινό πορτρέτο μιας νεαρής γυναίκας που παλεύει για την επιβίωση, το On Falling, πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της Laura Karreira, είναι και το πορτρέτο μιας ολόκληρης γενιάς που μαστίζεται από την οικονομική και κοινωνική επισφάλεια. Η εργασία αποτελεί εξάλλου σταθερό σημείο αναφοράς στην ταινία με έναν τρόπο που θυμίζει έντονα το σινεμά των αδελφών Νταρντέν. Ένα γκρίζο βιομηχανικό περιβάλλον (που παραπέμπει σε εγκαταστάσεις της Amazon) με μια ακαθόριστη αλλά έντονη κινητικότητα, στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται ένα πρόσωπο που η κάμερα παρακολουθεί κατά πόδας. Φυσικοί ήχοι, αφιλόξενοι εργασιακοί χώροι, προσωρινή στέγη, ο καθημερινός επίμονος αγώνας για αξιοπρεπή επιβίωση. Μέσα σε αυτό το γκρίζο και ως επί το πλείστον σιωπηλό τοπίο, ένα γέλιο, μία πρόσκληση, κάποιες σποραδικές συνομιλίες λειτουργούν ως καταφύγιο και λυτρωτική διέξοδο στη μοναξιά και απομόνωση της κεντρικής ηρωίδας. Γιατί η Aurora αντιστέκεται μέσω μιας εσωτερικής διεργασίας (που αποτυπώνεται αριστουργηματικά στο βλέμμα και τις κινήσεις της) και μιας άκρως διακριτικής εξωτερίκευσης, όχι μόνο στον καταναγκαστικό χαρακτήρα μιας χωρίς νόημα και σίγουρα χωρίς προοπτικές εργασίας - που κινηματογραφικά μας πηγαίνει πίσω στους «Μοντέρνους Καιρούς» του Chaplin -, αλλά κυρίως στην αλλοτριωτική φύση μιας οικονομίας που βασίζεται σε αλγόριθμους και είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να περιθωριοποιεί και να αλλοτριώνει. Αυτή τη διακριτική αλλά αγωνιώδη αντίσταση της Aurora στην ολοκληρωτική της πτώση παρακολουθεί η ταινία, μέσα από στιγμιότυπα από τη ζωή της ηρωίδας, μικρά αλλά διόλου ασήμαντα, στη διάρκεια μιας κρίσιμης μεταβατικής εβδομάδας.
Κινούμενη στον χώρο του κοινωνικού ρεαλισμού και με έντονες τις επιρροές από το ντοκιμαντέρ παρατήρησης η Karreira στο On Falling (μετά τις βραβευμένες της μικρού μήκους The Shift και Red Hill) αποτυπώνει χωρίς δραματουργικές επινοήσεις και συναισθηματικές εξάρσεις , με αιχμηρό βλέμμα και ιδιαίτερα ευαίσθητη ματιά , εκφάνσεις μιας τόσο γνώριμης πραγματικότητας. Την εργασιακή ανασφάλεια, τους αόρατους ελεγκτικούς μηχανισμούς στον σύγχρονο εργασιακό χώρο, τις πενιχρές αμοιβές και τις γελοίες επιβραβεύσεις, τη φτωχοποίηση, την κοινωνική απομόνωση, την σωματική και ψυχολογική εξουθένωση μιας ήδη απογοητευμένης γενιάς.
Η Joana Santos, εξαιρετική στην απόδοση των πιο λεπτών ψυχικών αποχρώσεων του άγχους και της παραίτησης που υποβόσκουν κάτω από την εξωστρεφή επιφάνεια, είναι από την αρχή έως το τέλος η ψυχή της ταινίας. Και μπορεί η Laura Karreira να μην την προικίζει με την ηχηρή φωνή διαμαρτυρίας ενός Κen Loach -του οποίου η εταιρεία έχει εύλογα αναλάβει την παραγωγή της ταινίας- την αγγίζει ωστόσο με τόση ευγένεια και διορατική ικανότητα, ώστε να ανοίγει νέους πιο εωτερικευμένους αλλά εξίσου επιδραστικούς δρόμους στον χώρο του ανθρωποκεντρικού πολιτικού σινεμά.
San Sebastian Film Festival 2024