(Ωρολογιακός μηχανισμός)
του Cyril Schäublin
(κριτική: Δημήτρης Μπάμπας)

“Η ανεξαρτησία της σκέψης και της έκφρασης που βρήκα στους εργάτες της ελβετικής οροσειρά του Ιούρα είχε πολύ έντονη επίδραση στα συναισθήματά μου. Μετά από μια παραμονή λίγο εβδομάδων μαζί τους, οι απόψεις μου για το σοσιαλισμό ξεκαθάρισαν: ήμουν ένας αναρχικός.”
Πιοτρ Κροπότκιν, 1877.

Ήχος από το θρόισμα των φύλλων του δέντρου. Μια ομάδα νεαρών Ρωσίδων συζητάνε για τον ξάδερφο της μιας, ονόματι Πιοτρ Κροπότκιν με τρόπο επιτιμητικό και περιφρονητικό, και σχολιάζουνε τις απόψεις του για την αναρχία.  Κατά τη διάρκεια της συζήτησης τους, αναφέρουν ότι βρίσκεται στην Ελβετία στην οροσειρά του Ιούρα, κέντρο της ελβετικής ωρολογοποιίας.
Αυτή η ιστορική μορφή του διεθνούς αναρχισμού, σε νεαρή ηλικία, επισκέπτεται ως χαρτογράφος την οροσειρά στα πλαίσια της εργασίας του. Η αφήγηση της ταινίας εστιάζει στα σχετικά με την παραμονή του στο τόπο, ένα χωριό έδρα βιομηχανιών ρολογιών, τις συναναστροφές του τόσο με τον κόσμο της εργασίας δηλαδή τους ωρολογοποιούς, όσο και με τον κόσμο της εξουσίας, τους διευθυντές, τους αστυνομικούς, τους ιδιοκτήτες των βιομηχανιών. Πέραν του νεαρού Κροπότκιν, παράλληλα η αφήγηση εστιάζει και σε μια νεαρή εργάτρια η οποία εργάζεται μια βιομηχανία, την Josephine.
Ταινία εποχής, ιδιαίτερη στη μορφή της, η ταινία συγκροτείται από διάφορα στοιχεία ελάχιστα τυπικά για το είδος:  τις ιδέες της εποχής, με έμφαση στον αναρχισμό, τις τεχνολογικές καινοτομίες της,  δηλαδή τη φωτογραφία και τον τηλέγραφο, τις ανθηρές βιομηχανίες της εποχής, της ωρολογοποιίας και στο κοινωνικό πεδίο ό,τι ο Μαρξ περιγράφει ως πάλη τον τάξεων. Παράλληλα, η κατάσταση της εργατικής τάξης της εποχής παρουσιάζεται με τρόπο λεπτομερειακό: οι συνθήκες εργασίας, η αναψυχή της, οι ζυμώσεις στο εσωτερικό της, οι ιδέες που κυριαρχούν, με έμφαση πάντοτε στον αναρχισμό. Η αφήγηση συχνά διανθίζεται από κάποιους κωμικούς τόνους: είναι ένα κωμικό της επανάληψης (π.χ. οι αστυνομικοί που συνεχώς ρυθμίζουν τα ρολόγια του χωριού).
Ο χρόνος, δηλαδή η μέτρηση του βρίσκεται στο κέντρο της αφήγησης. Συνιστά ένα στοιχείο που καθορίζει τη ζωές όλων μέσα σ’ αυτή τη μικρή κοιλάδα, όλων των χαρακτήρων της αφήγησης. Η κατοχή του χρόνου, δηλαδή, ο καθορισμός,  η ρύθμισή του, συνιστά μια  έκφραση της εξουσίας. Η αποτίμηση της διάρκειας του συνιστά χρήμα. Παράλληλα, η “κατασκευή” της μέτρησης του χρόνου, δηλαδή το πως ο χρόνος μετράται, διαρκώς βρίσκεται σε πρώτο πλάνο, με τρόπο λεπτομερειακό και αναλυτικό. Ο θεατής συχνά έχει την αίσθηση ότι παρακολουθεί ένα ντοκιμαντέρ σχετικά με την ωρολογοποιία, τους μηχανισμούς του ωρολογίου, τη λειτουργία και την κατασκευή του.
Από την εικονοποιία της ταινίας απουσιάζουν τα γενικά πλάνα. Αντίθετα, ό,τι παρακολουθούμε είναι τη δράση να συμπιέζεται στις γωνίες του κινηματογραφικού κάδρου, ως να συνιστά μία λεπτομέρεια της εικόνας, της συνολικής εικόνας.  Οι ήχοι του περιβάλλοντος επιβάλλονται της εικόνας: οι ήχοι της φύσης, του ρολογιού, του κουδουνιού, της καμπάνας είναι μια διαρκή υπενθύμιση τού πόσο καθοριστικός είναι ο χρόνος και το περιβάλλον, κοινωνικό και φυσικό. Παράλληλα, μέσα στο ηχητικό τοπίο της ταινίας μια αντίθεση δημιουργείται: από τη μια οι ήχοι του χρόνου (δηλαδή της μέτρησής του) -υπόμνηση του πολιτισμού και της τεχνολογικής εξέλιξης- και από την άλλη οι ήχοι μιας φύσης που γαληνεύει και ηρεμεί.
Δεν υπάρχει ένα κέντρο στην εικόνα, όπου το βλέμμα του θεατή να κατευθύνεται. Αντίθετα, στις περισσότερες των περιπτώσεων, ο σκηνοθέτης οδηγεί το βλέμμα του θεατή στα περιθώρια της εικόνας -ως να υπάρχει κάτι πέραν και εκτός της εικόνας κινηματογραφικού κάδρου. Κατά ένα παρόμοιο τρόπο και η αφήγηση παραμένει έκκεντρη, παρόλο της ύπαρξης των δυο κεντρικών προσώπων -της Josephine και του Κροπότκιν-,  δεν μπορούμε να τοποθετήσουμε κάποιο πρόσωπο στο κέντρο, να εστιάσουμε σ' αυτό. Ό,τι βρίσκεται στο κέντρο σ' αυτή την ιδιόμορφη ταινία εποχής, δεν είναι οι κορυφώσεις της δραματικής πλοκής, ούτε η ψυχολογία των προσώπων, ούτε οι δραματικές συγκρούσεις, ούτε τέλος οι εμβληματικές εικόνες μιας εποχής. Είναι η περιβάλλουσα ατμόσφαιρά της που απεικονίζεται, ό,τι περιγράφει η γερμανική λέξη zeitgeist. Ένας τόπος και ένας χρόνος και το περιρρέον κλίμα του, οι ιδιαιτερότητες του (κοινωνικές και άλλες)...