του Κώστα Καπάκα
(μια συνέντευξη στον Γιάννη Φραγκούλη)

Από "μικρομηκάς" ο Κώστας Καπάκας έγινε "μεγαλομηκάς"!! Ξεκίνησε από ταινίες μικρού μήκους για να περάσει στην διαφήμιση και να τολμήσει την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους που σάρωσε τα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας, αλλά, το κυριότερο, έγινε η γέφυρα του παλιού και του νέου ελληνικού κινηματογράφου: η ταινία του θυμίζει ταινία του παλιού κινηματογράφου, αλλά έχει καινούργια γραφή. Η γοητεία μιας εποχής που έχει περάσει, ένας παράνομος έρωτας, κάποιες θύμισες, αυτό είναι το στόρι αυτής της ταινίας που το ελληνικό κοινό της έδειξε την εμπιστοσύνη του. Η συνέντευξη που ακολουθεί προσπαθεί να διερευνήσει την κινηματογραφική ματιά του Κώστα Καπάκα.
Γ.Φ.

Ερ: Θα ήθελα να μας μιλήσεις για τα ερεθίσματα που είχες για να γυρίσεις αυτή την ταινία.

Απ: Έκανα την ταινία μικρού μήκους το ΄88 και πήγε πολύ καλά. Ήταν, λοιπόν, η σειρά μου να κάνω την ταινία μεγάλου μήκους. ’ρχισα να γράφω τα σενάρια για να μπορέσω να κάνω την πρώτη μου ταινία μεγάλου μήκους. Δεν τα κατάφερα γιατί δεν εγκρίθηκαν και εγκατέλειψα αυτή την προσπάθεια. Ασχολήθηκα με την διαφήμιση και παράλληλα σκέφτηκα να γράφω ότι μου έρχεται στο μυαλό, χωρίς να γίνει οπωσδήποτε ταινία. Έγραψα σκηνές που μου άρεσαν από τα παιδικά μου χρόνια, από συγγενείς. Από αυτές τις σκηνές διάλεξα κάποιες που τελικά διαμορφώθηκε σε σενάριο, για αυτό άμα δεις η ταινία είναι κάπως σαν σπονδυλωτή.

Ερ: Οι διάλογοι βλέπουμε ότι έχουν πολλά στοιχεία από εκείνη την εποχή, είναι δουλεμένοι μετά την ολοκλήρωση του σεναρίου;

Απ: Ο κάθε διάλογος δουλεύτηκε μετά. Αυτό, όμως, έρχεται από την άποψή μου για τον κινηματογράφο που λέει ότι πρέπει να αγγίζεις το κοινό, να μπορέσεις να το τραβήξεις και, κατόπιν, να του περάσεις πιο σύνθετα μηνύματα. Είναι όμως λάθος να βάζεις κάποια σύνθετα μηνύματα έτσι ξεκάρφωτα, δεν μπορείς να βάλεις ένα παιδί να πει κάποια μεγάλα νοήματα. Οι διάλογοι είναι απλοί, όπως θα τους έλεγε ο άνθρωπος εκείνης της εποχής, χρησιμοποίησα το λεξιλόγιο της εποχής, γιατί και αυτό έχει αλλάξει, όπως και τα ρούχα.

Ερ: Στο επίπεδο της παραγωγής παρατηρούμε ότι υπάρχουν τα διάφορα σκεύη όπως ήταν τότε, κρυστάλλινα, ραφιναρισμένα, φρόντισες ειδικά αυτό το θέμα;

Απ: Είναι δύσκολο να κάνεις μια ταινία εποχής στην Ελλάδα, και ειδικά του ΄60 που όλοι μας έχουμε τις μνήμες, άποψη του τι είναι λάθος και σωστό. Είναι πιο εύκολο να κάνεις μια ταινία για το 1800, βάζοντας ένα κάρο και φορεσιές, μη ξέροντας πως ακριβώς ήταν. ’κουσα παρατηρήσεις από πολλούς, πολύ συγκεκριμένες που βρήκαν κάποια λάθη. Δουλέψαμε με αγάπη για αυτό και αυτό ξεκινά πάλι από εμένα. Είμαι γενικά παρατηρητικός άνθρωπος. Παρατηρώ τον χώρο, πως δουλεύει ένα πράγμα και είχα απαίτηση να εισάγουμε την πραγματικότητα. Νομίζω ότι είναι θετικό, και θα το συνιστούσα σε όσους επιχειρήσουν να κάνουν ταινία εποχής, είναι να βάζουν πάρα πολλά αντικείμενα και ας μη φανούν. Να μην πάρουν επιλεγμένα αντικείμενα και να τα δείχνουν πολλές φορές. Αμα ο θεατής δει ένα γραμμόφωνο και το ξαναδεί κάπου, τότε θα πει ότι είναι μια φτωχή παραγωγή.

Ερ: Βλέπουμε ότι στην ταινία σου υπάρχουν αναφορές σε ταινίες του Φελίνι, στην συμπεριφορά των παιδιών, η σκηνή του τρένου κ.λπ. Οι επιρροές σου ήταν από εκεί ή και από αλλού;

Απ: Οι επιρροές μου είναι πάρα πολλές. Λόγω της παρατηρητικότητάς μου παρατηρώ τις συμπεριφορές, τα πάντα, επηρεάζομαι από τον Φελίνι, από τους συγγενείς μου, από εσένα που μιλάμε τώρα, από την κόρη μου που είναι τριών χρονών. Αυτό που μου άρεσε στον Φελίνι και κράτησα και εγώ είναι ότι όταν έχουν περάσει πάρα πολλά χρόνια και δεν υπάρχει συνέχεια κρατάμε στη μνήμη μας κάποια πράγματα υπερμεγέθη. Στην ταινία κάποια πράγματα δεν είναι όπως ήταν στην πραγματικότητα, αλλά όπως ήταν στη μνήμη. Δηλαδή η δασκάλα που είναι τεράστια είναι επειδή φαινόταν τεράστια στα μάτια του παιδιού. Η μάνα, που την έβλεπε συνέχεια, είναι πιο κανονική από ότι η δασκάλα.

Ερ: Πως διάλεξες τη Λούλου, μετά από πολλά χρόνια απουσίας, έχοντας όμως κάνει εκπληκτική παρουσία με την Μαρκετάκη;

Απ: Από ότι κατάλαβα διαλέγω τους ηθοποιούς περισσότερο και με τους χαρακτήρες τους. Η Λούλου είναι μια μάνα, είναι συμπαθητική, έχει ένα παιδί, είναι οικεία στον χαρακτήρα, μου άρεσε όπως την είδα, συναντηθήκαμε, μιλήσαμε, ήθελε πολύ τον ρόλο, το βρήκα αυτό ενδιαφέρον και, βλέποντας τις άλλες ηθοποιούς, την διάλεξα.

Ερ: Ο κορμός της ταινίας είναι ένας παιδικός έρωτας που τελικά δεν ολοκληρώνεται.

Απ: Κορμός επίσης είναι το ενδιαφέρον για την αεροπορία, ένα όνειρο που εκπληρώνεται, και ο παιδικός έρωτας που δεν ολοκληρώνεται.

Ερ: Ο παιδικός έρωτας είναι ένα ταμπού, σόκαρε καθόλου;

Απ: Στην Ελλάδα δεν είναι ταμπού, μετά από όσα έχω ακούσει από τους συνεργάτες μου, είναι ένα συνηθισμένο θέμα. Είναι ταμπού να το λες. Είναι πολύ φυσικό, δύο παιδιά που μεγαλώνουν μαζί να ανακαλύπτουν τα σώματά τους. Όχι μόνο δεν σόκαρε, αλλά πολλοί μου είπαν, για το τέλος, ότι θα ήθελαν να είναι μαζί αυτοί οι άνθρωποι. Πιστεύω ότι πολλά ωραία πράγματα έχουν την ομορφιά τους όταν υπάρχουν περιορισμοί.

Ερ: Ο τίτλος πως έχει προκύψει;

Απ: Η μέντα είναι ένα γλυκόπικρο πιοτό που σαν γεύση θα ήθελα να υπάρχει. Είναι ένα ξεχασμένο λικέρ που είχαν πιει όλοι τότε. Δεν ήθελα να περιγράφετε από τον τίτλο η υπόθεση της ταινίας, αλλά να δημιουργεί και κάποια απορία.

Ερ: Ο Χωραφάς είναι ένας μεγάλος ηθοποιός που έχει κάνει καριέρα στο Χόλιγουντ, έχει ξανασυνεργαστεί με Έλληνες σκηνοθέτες, πως ήταν η συνεργασία μαζί του;

Απ: Έχει ξανασυνεργαστεί και θέλει να συνεργάζεται με Έλληνες. Βρήκε κάποια στοιχεία του εαυτού του στο σενάριο, είχε κάνει κάποια από αυτά όταν ήταν μικρός, έλειπε στο εξωτερικό, υπήρχε αυτή η απουσία, όπως αυτή του ήρωα που έχει χάσει ένα κομμάτι απότ η ζωή του, αλλά ήθελα να υπάρχει και κάποιο μεγάλο όνομα για να βοηθήσει την ταινία στο εξωτερικό.

Ερ: Έχεις κάνει ταινίες μικρού μήκους, θα ήθελες να κάνεις μετά από αυτή την ταινία μεγάλου μήκους, μια μικρού μήκους;

Απ: Νομίζω ότι δεν είναι απαγορευτικό. ’μα έχεις μια ιδέα να πεις, τότε πρέπει να την κάνεις.

Ερ: Τι σου αρέσει πιο πολύ, το στένεμα της ταινίας μικρού μήκους ή το άπλωμα της μεγάλου μήκους;

Απ: Νομίζω ότι η μικρού μήκους μου πάει πιο πολύ και για αυτό η ταινία έχει διαφορετικές σκηνές που ενώνονται που θα μπορούσαν να ήταν αυτόνομες, ταινίες μικρού μήκους. Η σκηνή του σχολείου ή του Πάσχα θα μπορούσαν να ήταν ταινίες μικρού μήκους.

Ερ: Η ταινία έχει κάποια ζήτηση στο εξωτερικό, από κάποια Φεστιβάλ;

Απ: Υπάρχει ενδιαφέρον, την έχουν ζητήσει και πρέπει να διαλέξουμε σε ποιόν θα την δώσουμε, δηλαδή αν θα πάει σε μεγάλα Φεστιβάλ, αλλά με τον κίνδυνο να χαθεί,. Πρέπει να αποφασίσουμε αν είναι καλό να την δώσουμε μια μικρή ταινία σε μια μεγάλη εταιρία, και με το πλεονέκτημα να κινηθεί καλύτερα, ή σε μια μικρή εταιρία που προωθεί ταινίες από μικρότερες κινηματογραφίες και να ενδιαφερθεί πιο πολύ για αυτή την ταινία.