του Νίκου Γραμματικού
(το σημείωμα του σκηνοθέτη)
Γεννήθηκα στη Σαλαμίνα. Πιτσιρικάς έπαιζα κρυφτό σ’ ένα σπήλαιο, που αργότερα έμαθα ότι ήταν το σπήλαιο του Ευριπίδη. Κάπου στη δεκαετία του ’80, ένας Ιάπωνας ναυπηγός εμφανίστηκε στη Σαλαμίνα για να προσκυνήσει τα χώματα, όπου είχε γεννηθεί ο Ευριπίδης. Μαζί με κάποιους φίλους τον συνοδέψαμε στο όρος Αιγάλεω, γιατί επέμενε να δει το σημείο απ’ όπου παρακολούθησε ο Ξέρξης τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Ο άνθρωπος αυτός απήγγειλε τη Μήδεια στο πρωτότυπο (!), εικόνα που έχει χαραχτεί ανεξίτηλα στη μνήμη μου – εικόνα που «τρύπωσε» στην 3η μεγάλου μήκους ταινία μου, τους Απόντες. Κατά κάποιον τρόπο πάντοτε ήθελα να μεταδώσω και στους άλλους αυτό που είχα μέσα μου για τον Ευριπίδη. Το ερέθισμα μού το έδωσε το ντοκιμαντέρ Looking for Richard του Αλ Πατσίνο. Με ένα ανάλογο σκεπτικό ζήτησα από στενούς μου συνεργάτες και φίλους από το παρελθόν – τον Νίκο Παναγιωτόπουλο, τη Γιούλα Ζωϊοπούλου, τον Βαγγέλη Μουρίκη, τον Κωστή Γκίκα - να με ακολουθήσουν σ’ αυτό το ταξίδι, στην αναζήτηση της Μήδειας: Ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ που θα μας χρησιμέψει ως όχημα για να «ανακαλύψουμε» ξανά το έργο, προσεγγίζοντάς το από διαφορετικές γωνίες, να το κάνουμε κομμάτια και να το ανασυνθέσουμε, να διατυπώσουμε τι είναι τελικά αυτό που μπορεί να μας συγκινεί ακόμα και σήμερα και να το μοιραστούμε με τους άλλους.
(...) Πρόθεσή μας είναι να «κινηματογραφήσουμε» το λόγο του Ευριπίδη, να αποδείξουμε ότι τα θέματα που εξερευνά στην τραγωδία του Μήδεια είναι διαχρονικά, να προσπαθήσουμε να «κοιτάξουμε» μέσα από τους ήρωες του έργου και, αν τολμάμε, να διδαχτούμε από τα λάθη τους.
Η θέση του αδύναμου ενώπιον της Αρχής (Μήδεια: «Κρέοντα, μη με φοβάσαι»).
Ο ρόλος του Ξένου (η Μήδεια είναι αδύναμη μπροστά στον βασιλιά Κρέοντα για τον επιπρόσθετο λόγο ότι είναι Ξένη).
Ο λόγος της τιμής, η δύναμη, ο πλούτος, το πάθος ή η λογική.
Η εκδίκηση είναι ένα άλλο κυρίαρχο θέμα στο έργο του Ευριπίδη.
Εσωτερική σύγκρουση: η Μήδεια βιώνει το χειρότερο είδος ψυχικής πάλης που ένας άνθρωπος μπορεί να βιώσει.
Ευτυχία/καταξίωση: ένα από τα κύρια σημεία εστίασης του έργου είναι η σύγκρουση μεταξύ του «ορθολογιστή» Ιάσονα και της «κυριευμένης από τα πάθη της» Μήδειας, που αγγίζει ένα από τα σύγχρονα διλήμματα για το αν η οικογενειακή ευτυχία μπορεί να συνυπάρξει με την κοινωνική καταξίωση.
Η κινηματογράφηση του ντοκιμαντέρ έγινε στους δρόμους της σύγχρονης Αθήνας και η δραματοποίηση του έργου έγινε σε διάφορες άλλες περιοχές, όπως σ’ ένα λατομείο δίπλα σ’ ένα νεκροταφείο πλοίων, στο ίδιο ακριβώς σημείο, όπου το 480 π.Χ. έλαβε χώρα η μάχη της Σαλαμίνας, ακριβώς την ίδια μέρα που σύμφωνα με το μύθο γεννήθηκε ο Ευριπίδης.
(πηγή σημειώσεις για την παραγωγή)