(Μόνα και ζυγά)
του Bakthiyar Khudoinazarov
Μια ερωτική ιστορία που υπερίπταται μιας πόλης απεικονίζεται σ’ αυτή τη βραβευμένη με τον Αργυρό Λέωντα του Φεστιβάλ Βενετίας (1993) ταινία.
Το Ντουσαμπέ είναι μια επικίνδυνη πόλη: πυροβολισμοί, ήχοι από βολές πυροβολικού, πτώματα που πλέουν στο ποτάμι. Όμως μια ομάδα ανδρών αψηφούν όλα αυτά: είναι αφοσιωμένοι στο παιχνίδι. Όταν ο Donai έχει χάσει όλα τα λεφτά του στα ζάρια, τότε ποντάρει όλα τα υπάρχοντα του και τα χάνει. Ο κερδισμένος Ibrahim δεν είναι και ιδιαίτερα ικανοποιημένος, αφού τίποτε από τα υπάρχοντα του δεν είναι άξια λόγου. Ωστόσο ξαφνικά εμφανίζεται η Mira, η νεαρή κόρη του Donai και ο Ibrahim, απαιτεί να του παραδοθεί. Όμως ο Daler, ένας από τους άνδρες που συμμετείχαν στο παιχνίδι, την “κλέβει”. Καθώς ο Daler ασκεί την γοητεία του στην Mira, αυτή του ανταποδίδει όλες τις εύνοιες και τις χάρες. Βρίσκοντας καταφύγιο σ΄ ένα τελεφερίκ, οι δύο ερωτευμένοι εν μέσω της πολεμικής ατμόσφαιρας ζουν τις ευδαιμονίες του έρωτα. Βιώνουν δηλαδή το αδύνατο: μια νησίδα ευτυχίας μέσα στο χάος και στην δίνη του πολέμου.
Επικεντρώνοντας σε μια ομάδα χαρακτήρων, ο σκηνοθέτης εστιάζει τόσο στο παράλογο όσο και στην φάρσα, χωρίς όμως ποτέ να χάνει την αίσθηση του περίγυρου. Στο φόντο της δραματικής πλοκής υπάρχει ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος που ταλάνισε το Τατζικιστάν: τα γυρίσματα έγιναν το 1992 όταν ισλαμιστές φονταμεντελιστές μαχόταν τις δυνάμεις του πρώην κομμουνιστή ηγέτη Ναμπιγίεφ. Αν και οι κεντρικοί χαρακτήρες της ταινίας μοιάζουν να υπάρχουν ερήμην των προηγουμένων, ρίχνουν βαριά την σκιά τους. Γνωστός στο ελληνικό κοινό από την ταινία Luna Papa, ο σκηνοθέτης έχει μια ικανότητα να αναδεικνύει τα ιδιαίτερα οπτικά στοιχεία που υπάρχουν σε κάθε κατάσταση. Οι καθρέφτες (ή οι επιφάνειες που αντανακλούν τα πρόσωπα), οι ασυνήθιστες γωνίες λήψεις, το παιχνίδι με τις σκιές, η κίνηση της κάμερας και οι κινήσεις των χαρακτήρων μέσα στο κάδρο, η αξιοποίηση των ιδιαιτεροτήτων των χωρών (όπως του τελεφερίκ), συνιστούν στοιχεία του σκηνοθετικού ύφους.
Δ.Μ.