Ένα παράθυρο στην αχανή και πολύμορφη κινηματογραφία της ασιατικής ηπείρου ανοίγει φέτος για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ. Παρ' όλο που τα προηγούμενα χρόνια ταινίες από την Ασία φιλοξενήθηκαν στο Φεστιβάλ -κυρίως στο Διεθνές Διαγωνιστικό και στους Νέους Ορίζοντες- φέτος είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζονται, οργανωμένά σ' ένα αυτόνομο τμήμα, μακρινές κινηματογραφίες της Ανατολής. Σιγκαπούρη, Ιαπωνία, Φιλιππίνες, Ταϊβάν, Ινδία, Ταϊλάνδη και Σρι Λάνκα: είναι οι χώρες προέλευσης των ταινιών που προβάλλονται στο ειδικό τμήμα ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΗΝ ΑΣΙΑ του 39oυ Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Έχοντας ήδη διαγράψει μια πετυχημένη διαδρομή στην γενέθλια ήπειρό τους, οι ταινίες αυτές έχουν γνωρίσει τόσο την ευμενή κριτική υποδοχή στα μεγάλα Φεστιβάλ της περιοχής (Τόκιο, Πουσάν, Σιγκαπούρη, Χονγκ Κονγκ) όσο και κάποιου είδους επιτυχία στις αίθουσες.
Αν και η ασιατική κινηματογραφία βρίσκεται τοποθετημένη στο περιθώριο της παγκόσμιας παραγωγής είναι κάποιοι δημιουργοί οι οποίοι γνώρισαν στο παρελθόν επιτυχία στην Δύση -Κουροσάβα, Όσιμα, Γιμού, Σατγιαζίτ Ρέη- που κράτησαν ζωντανό το ενδιαφέρον του δυτικού κοινού. Πέρα όμως από τις ακμάζουσες κινηματογραφικές βιομηχανίες της περιοχής -το Bollywood (την ινδική εκδοχή το Χόλιγουντ) και τον κινηματογράφο πολεμικών τεχνών του Χονγκ Κονγκ- υπάρχουν μία σειρά από τοπικές εστίες αντίστασης στην παγκόσμια κυριαρχία της Χολιγουντιανής αυτοκρατορίας: Εικόνες, λοιπόν, από την Ασιατική ήπειρο που εκφράζουν τις πραγματικές αγωνίες των κατοίκων της ηπείρου, που περιγράφουν -μέσα από ένα προσωπικό βλέμμα- την αληθινή κατάσταση των πραγμάτων. Είναι τα προβλήματα που η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας δημιούργησε, είναι η απορύθμιση των κοινωνιών, είναι η διάρρηξη των παραδοσιακών οικογενειακών δεσμών, είναι η διάλυση του κοινωνικού ιστού, είναι τα αδιέξοδα μιας βίαιης αστικοποίησης που επιβλήθηκε από τα πάνω, είναι τέλος ο βαθμός μηδέν της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων: Τα προηγούμενα καθορίζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται οι σκηνοθέτες του αφιερώματος.
Καθώς η πρόσφατη οικονομική κρίση -με την κατάρρευση των χρηματιστηρίων και την υποτίμηση των εθνικών νομισμάτων- επέτεινε τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα, είναι τελικά η τέχνη του κινηματογράφου που μπορεί να λειτουργήσει ως ένας καταγραφέας της κατάστασης: τόσο της εξωτερικής -οικονομικά προβλήματα, συνθήκες διαβίωσης - όσο και εσωτερικής -η ψυχολογική κατάσταση των ατόμων. Έτσι λοιπόν νέοι σε ηλικία σκηνοθέτες, με σπουδές στη Δύση, συγκροτούν μία ανεξάρτητη φωνή που περιγράφει την κατάσταση -πνευματική και κοινωνική- στην Ασιατική Ήπειρο. Η θεματολογία των ταινιών ποικίλλει αναλόγως της χώρας προέλευσης: η απορύθμιση που ο πόλεμος έφερε (ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΕ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟ/ PURA HANDA KALUWARA -Σρι Λάνκα), η μετάβαση από μια αγροτική κοινωνία σε μια πλήρως βιομηχανοποιημένη και η ζωή στον αστικό χώρο και (ΚΑΡΑΟΚΕ ΜΠΑΡ/ FUN BAR KARAOKE-Ταϊλάνδη, 12 ΟΡΟΦΟΙ/ 12 STOREYS -Σιγκαπούρη), οι συναισθηματικές περιπέτειες και η αναζήτηση του έρωτα (ΔΥΟ ΦΕΓΓΑΡΙΑ/ LAN YUE- Ταϊβάν), η νοσταλγία μιας ειδυλλιακής εποχής πριν την αστικοποίηση και την ενηλικίωση (ΣΤΟΝ ΟΜΦΑΛΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ/ SA PUSOD NG DAGAT -Φιλιππίνες), κριτικές "εκ των έσω" των δομών της κοινωνίας μέσα από τη φόρμα της κωμωδίας (ΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ ΚΥΡΙΕ ΜΑΚΝΤΟΝΑΛΝΤ/ RADIO NO JIKAN -Ιαπωνία), αναζήτηση του σημείου τομής της Δυτικής κλασικής παράδοσης και της κουλτούρας της Ανατολής (ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ/ KALIYATTAM -Ινδία).
Μια ευκαιρία λοιπόν για νέες γνωριμίες, αποτελεί το τμήμα ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΗΝ ΑΣΙΑ: ένα παράθυρο ανοικτό σε νέες ιδέες και σε νέες εικόνες. Η Ασία φέτος δεν είναι μακριά μας. Είναι δίπλα μας.
Δημήτρης Μπάμπας
