(μια παρουσίαση)

Μέσα στο διεθνές τοπίο του κινηματογράφου, όπου η κυριαρχία της χολιγουντιανής βιομηχανίας είναι σχεδόν απόλυτη ελάχιστα είναι τα σημεία αντίστασης. Και αναμφίβολα μέσα σ’ αυτά συγκαταλέγεται και η Γαλλία. Λόγοι ιστορικοί (το σινεμά γεννήθηκε στην Γαλλία) πολιτιστικοί (τα Cahiers du Cinema και η nouvelle vague), η παράδοση (το φεστιβάλ Καννών είναι το σημαντικότερο φεστιβάλ εδώ και δεκαετίες), ένα καλά οργανωμένο δίκτυο κρατικής υποστήριξης και φυσικά η πάντα απαραίτητη υποστήριξη των θεατών έχει επιτρέψει την ύπαρξη ενός κινηματογράφου που αντιστέκεται στην τυποποίηση.
Είναι μια πλουραλιστική και πολύμορφη κινηματογραφία που σέβεται την παράδοση του δημιουργού (Τριπλός πράκτορας, Eric Rohmer, Η ώρα του λύκου, Michael Haneke), που ενθαρρύνει νέες ενδιαφέρουσες παρουσίες να κάνουν τα βήματα τους στον χώρο (Από τότε που έφυγε ο Οτάρ, Julie Bertucelli). Αυτή η κινηματογραφία δεν αρνείται την επαφή με το ευρύ κοινό: Ένα σινεμά περιπετειώδες (Γοητευτικοί ταξιδιώτες, Jean-Paul Rappeneau), με έμφαση στην εικόνα (Blueberry, Jan Kounen) που πολλές φορές βυθίζεται στην σκοτεινή μελαγχολία της serie noir.
Σίγουρα σε μια τέτοια κινηματογραφία το κωμικό κατέχει μια ιδιαίτερη θέση: κωμωδίες που χαρακτηρίζονται από μια ιδιαίτερη αίσθηση του κωμικού(Μετά από σας…, Pierre Salvadori, Η καρδιά των αντρών, Marc Esposito), έκφραση και αντανάκλαση του κοινωνικού τοπίου και των κοινωνικών η εθνικών ιδιαιτεροτήτων (Το τανγκό των Rashevski, Sam Garbarski).
Το πολύπλοκο πλέγμα των διαπροσωπικών σχέσεων (Μένω ! , Diane Kurys), οι σκοτεινές και αθέατες όψεις της σεξουαλικότητας (Nathalie…, Αnne Fontaine), και το πάντα ενδιαφέρον κοινωνικό τοπίο αποτελούν μια σαφή και διακριτή θεματική συνιστώσα στην γαλλική κινηματογραφία. Ποπ κουλτούρα (Τζάνις και Τζον, Samuel Benchetrit), θέατρο (Παιχνίδια ελιγμών, Abdellatif Kechiche), σύγχρονη λογοτεχνία (Φόβος και τρόμος, Alain Corneau, Η θάλασσα της λησμονιάς, Claire Devers), κινούμενα σχέδια (Η προφητεία των βατράχων, Jacques-Rémy Girerd) και κόμικς (Blueberry, Jan Kounen) επιβεβαιώνουν ότι αυτή η κινηματογραφία παραμένει πάντα ανοικτή στις διαφορετικές μορφές τέχνης.
Αυτό το πολύμορφο και πολυποίκιλο τοπίο της γαλλικής κινηματογραφίας παρουσιάζει το Φεστιβάλ κινηματογράφου. Παράλληλα όμώς με το πλούσιο πανόραμα των τάσεων του σήμερα, μια αναδρομή στο παρελθόν γίνεται με οδηγό όχι της εικόνες όπως θα περίμενε κανείς, αλλά τις μουσικές που συνόδευσαν κλασικές ταινίες του γαλλικού κινηματογράφου.
Η μουσική του 17ου αιώνα (Όλα τα πρωινά του κόσμου, Alain Corneau), η τζαζ του Miles Davis (Ασανσέρ για δολοφόνους, Louis Malle) και καθιερωμένοι κινηματογραφικοί συνθέτες όπως οι Michel Legrand (Δέρμα γαϊδάρου, Jacques Demy), Francis Lai (Ένας άντρας και μια γυναίκα, Claude Lelouch), Georges Delerue (Ζυλ και Ζιμ, François Truffaut) που κατέχουν μια σημαντική θέση στο σύγχρονο μουσικό τοπίο, αποτελούν το ευπρόσδεκτο συμπλήρωμα από το παρελθόν.
Όλες αυτές οι ταινίες του αφιερώματος είναι μια καλή ευκαιρία για τους φίλους του κινηματογράφου να περιπλανηθούν στο πάντα πλούσιο σε εικόνες, εμπειρίες και ιδέες τοπίο του γαλλικού κινηματογράφου, και να διαπιστώσουν ότι για τους Γάλλους σκηνοθέτες το σινεμά πέρα από την λαϊκότητα του είναι πάντα η έβδομη των τεχνών.

1. Μετά από σας… (Après vous…) του Pierre Salvadori (Auteuil, Garcia, Kiberlain)
“Ήμουν δεμένος με την ταινία μου, υπήρχε σ’ αυτήν η ιστορία μιας φιλίας που γεννιόταν, μια ιστορία αγάπης και ακόμη η διαρκής αυτή ένταση που προερχόταν από το συναίσθημα της προδοσίας του Antoine έναντι του Louis.”
Pierre Salvadori

2. Blueberry, του Jan Kounen (Cassel)
“Ως μέρος της έρευνας για την κινηματογραφική μεταφορά του γουέστερν Blueberry έκανα αρκετά ταξίδια για να μελετήσω τους Ινδιάνους Σαμάνους. Αυτοί είχαν τεράστια συνεισφορά διαφωτίζοντας και εφοδιάζοντας με, μ’ ένα φρέσκο βλέμμα πάνω στην ταινία. Για μένα προσωπικά αυτή ήταν η πιο ολοκληρωμένη περιπέτεια τόσο από την ανθρώπινη πλευρά όσο και από την σκηνοθετική, που είχα ποτέ το προνόμιο να βιώσω.”
Jan Kounen

3. Γοητευτικοί ταξιδιώτες (Bon Voyage) του Jean-Paul Rappeneau (Adjani, Dépardieu)
“ Τριανταπέντε χρόνια μετά την πρώτη μου ταινία, την La vie de château, επιστρέφω στην περίοδο του πολέμου, που είναι εκείνη της παιδικής μου ηλικίας. Ο,τι είδα, άκουσα, έζησα, οι ταραχές στη ζωή των συνομήλικών μου, είναι πράγματα που έμειναν βαθιά χαραγμένα μέσα μου. Το La vie de château τοποθετείται το 1944, στο τέλος του πολέμου. Το Γοητευτικοί Ταξιδιώτες εκτυλίσσεται στην αρχή του πολέμου, τον Ιούνιο του 1940”
Jean-Paul Rappeneau

4. Η καρδιά των αντρών (Le cœur des hommes) του Marc Esposito (Darmont, Darroussin)
“Θέλω να σκηνοθετήσω μια ρεαλιστική κωμωδία γι’ αυτούς τους άνδρες “παλαιού τύπου” που έρχονται αντιμέτωποι με τις γυναίκες του σήμερα. Χάρη σ’ αυτές ανακαλύπτουν, στην καμπή της ζωής τους, πως το μυστικό της ευτυχίας δεν είναι η εξουσία, το χρήμα ή η κοινωνική ανέλιξη, αλλά ο έρωτας. Κι αυτό είναι εξαιρετικό νέο.”
Marc Esposito

5. Η Χορωδία (Les Choristes) του Christophe Barratier (Jugnot, Berléand)

6. Παιχνίδια ελιγμών (L’escquive) του Adbellatif Kechiche (Forestier)
“Είναι τόσο στιγματισμένες οι συνοικίες των προαστίων, ώστε θεωρείται σχεδόν επανάσταση το να τοποθετήσουμε εκεί οποιαδήποτε δράση χωρίς να περιλάβουμε ομαδικούς βιασμούς, ναρκωτικά, κορίτσια με καλυμμένα πρόσωπα και καταναγκαστικοί γάμοι. Εγώ, έτσι γι αλλαγή, είχα την επιθυμία να ακούσω να μιλούν για αγάπη και θέατρο.”
Abdellatif Kechiche

7. Janis και John (Janis et John) του Samuel Benchetrit (Trintignant, Cluzet, Lopez)
“ Είχα πολλά να κάνω ακόμα με αυτή τη γυναίκα, ήταν μέσα σε όλα μου τα σχέδια. Οι επόμενες ταινίες μου θα είναι σίγουρα λοιπόν πολύ αρσενικές. Αληθινά, κάναμε αυτή την ταινία μαζί και αισθάνομαι ένα φρικτό πόνο. Η πρώτη μου αντίδραση, όταν έμαθα αυτό που συνέβη, ήταν να αναβάλλω την προβολή. Αλλά ο ίδιος ο Jean-Louis Trintignant είναι που επέμεινε να γίνει η προβολή όπως είχε κανονιστεί. Αυτή η ταινία όφειλε να αποκαλύψει την Μarie. Το μοντάζ είναι αυτό που είχε προβλεφτεί από την αρχή, με τελευταίο πλάνο την Μarie μπροστά στον ουρανό και να μας κοιτάζει. Μια από τις μεγάλες μου τύψεις είναι το γεγονός ότι εκείνη δεν μπόρεσε να δει την πρώτη μου ταινία.”
Samuel Benchetrit

8. Μένω ! (Je reste !), της Diane Kurys (Marceau, Perez)
“Σ’ αυτή την ταινία , και είναι κάτι εντελώς καινούριο για μένα, άφησα μεγάλο χώρο στον αυτοσχεδιασμό. Νομίζω ότι θα οδηγούμαι όλο και περισσότερο προς αυτή τη δυνατότητα, δηλαδή του να μην ακινητοποιώ τα πράγματα, του να είμαι διαθέσιμη, έτοιμη να αντιληφθώ αυτό που θα προτείνουν οι ηθοποιοί εκφραζόμενοι ελεύθερα. Αυτή την ευκολία προσαρμογής την οποία ζητάμε από τους ηθοποιούς και τους τεχνικούς, πρέπει να την έχουμε πρώτα εμείς οι ίδιοι μέσα μας.”
Diane Kurys

9. Les marins perdus της Claire Devers (Trintignant, Giraudeau, Tautou)
“Για μένα, ο κόσμος των ναυτικών ήταν μια μεταφορά σ’ έναν κλειστό αντρικό κόσμο, μέσα στον οποίο οι άνδρες προστατεύονται για να μην διακινδυνεύσουν σ’ ένα ερωτικό παιγνίδι με μια γυναίκα, σε μια προσωπική, μοναδική και ατομική ιστορία”.
Claire Devers

10. Nathalie … της Anne Fontaine (Béart, Ardant, Dépardieu)
“Στην αρχή, διάβασα ένα σενάριο του Philippe Blasband που πραγματευόταν τη σχέση μιας γυναίκας και μιας πόρνης. Επρόκειτο για μια ιστορία εκδίκησης, παγίδευσης ενός συζύγου που δεν εμφανιζόταν παρά μόνο στο τέλος. Αυτό που μου κίνησε το ενδιαφέρον ήταν η περίπτωση μιας παντρεμένης γυναίκας που χρησιμοποιούσε τις υπηρεσίες μιας επαγγελματίας πόρνης και βίωνε, χωρίς να το έχει στην πραγματικότητα αποφασίσει, τον έρωτα μέσω κάποιας άλλης.”
Anne Fontaine

11. Φόβος και τρόμος (Stupeur et tremblements) του Alain Corneau (Testud)
“Το μυθιστόρημα της Amélie Nothomb με ενδιέφερε λόγω του ύφους του, του στυλ του, των θεμάτων του και εξαιτίας του γεγονότος ότι η ιστορία τοποθετείται στην Ιαπωνία. Απ’ όλα τα ταξίδια που έχω κάνει, το ταξίδι στην Ιαπωνία είναι xωρίς αμφιβολία το πιο ακραίο, πολύ περισσότερο από την Κίνα ή την Ινδία. Είναι η χώρα όπου το μυστήριο του άλλου φαντάζει πιο μεγάλο.
(…) Και ύστερα, είχα τη σφοδρή επιθυμία να αναπαραστήσω γυναικείους χαρακτήρες. Τέλος, η επεξεργασία του θέματος επέτρεπε την δημιουργία μιας ταινίας τελείως ελεγχόμενης, με μια μικρή ομάδα, χωρίς βαρύ οικονομικό κόστος, γεγονός που με απελευθέρωνε τελείως έτσι ώστε να προωθήσω ασυνήθιστες ιδέες, όπως για παράδειγμα, να γυρίσω την ταινία στα γιαπωνέζικα!”
Αlain Corneau

12. Η ώρα του λύκου (Le temps du loup) του Michael Haneke (Huppert)
“Πόσο ποιοτικός είναι ο πολιτισμός μας; Μέχρι ποιο σημείο θα άντεχαν οι “αιώνιες αξίες” μας; Πώς θα συμπεριφερόμασταν μεταξύ μας σε παρόμοια περίπτωση; Αυτό προσπάθησα να προσεγγίσω στην ταινία, ήθελα να κάνω μια ταινία απαλλαγμένη από τις θεαματικές σκηνές του είδους των ταινιών καταστροφής”.
Michael Haneke

13. Τριπλός πράκτορας (Triple Agent) του Eric Rohmer

14. Η προφητεία των βατράχων (La prophétie des grenouilles) του Jacques-Rémy Girerd
“Η Προφητεία των βατράχων είναι ένας κοινωνικός κωμικοτραγικός μύθος που θέτει ερωτήματα σχετικά με την ανεκτικότητα, την οικολογία, τη δυσκολία της συμβίωσης, το άγχος της δικτατορίας… Είναι επίσης μια όμορφη ιστορία αγάπης ανάμεσα σε δυο παιδιά.”
Jacques-Rémy Girerd

15. Ασανσέρ για δολοφόνους (Ascenseur Pour L’echafaud) του Louis Malle
“Ήμουν τρελός με την τζαζ … η μουσική επένδυση της ταινίας Ascenseur είναι μοναδική. Είναι μία από τις λίγες μουσικές επενδύσεις ταινίας πού απόλυτα έχουν αυτοσχεδιαστεί… Προβάλλαμε αυτά τα τμήματα για τα οποία είχαμε επιλέξει να υπάρχει μουσική επένδυση και αυτός [Miles Davis] έκανε πρόβα με τους μουσικούς…. Μεταμορφώθηκε η ταινία… όταν η μουσική προστέθηκε, φάνηκε σαν η ταινία ξαφνικά να απογειώθηκε”
Louis Malle

16. Peau d' âne (Δέρμα γαϊδάρου) του Jacques Demy
“Ο Demy θα μπορούσε να μου ζητήσει τα πάντα . Τίποτε δεν ήταν δυνατό να μειώσει τον ενθουσιασμό που μου δημιουργούσε η ιδέα τού να δουλέψω μαζί του. Δεν υπάρχουν πολλοί σκηνοθέτες που σου γεννούν τη λαχτάρα να τους ακολουθήσεις στον κόσμο τους. (…) Για να επανέλθω στο Δέρμα γαϊδάρου, ο Demy θα μπορούσε να μου προτείνει ένα οποιαδήποτε άλλο παραμύθι, ακόμα και πολύ πιο σκληρό. Θα τον είχα ακολουθήσει.”
Catherine Deneuve

17. Le Tango des Rashevski (Το τανγκό των Rashevski) του Sam Garbarski

18. Un Homme et Une Femme (Ένας άντρας και μια γυναίκα) του Claude Lelouch
“Βλέπω τονρόλο της μουσικής ως κάτι που αντιπροσωπεύει τα συναισθήματα του ασυνείδητου. Ενώ η αφήγηση της ιστορίας εκφράζει το στοιχείο του συνειδητού.”
Claude Lelouch

19. Tous les Matins du Monde (Όλα τα πρωινά του κόσμου) του Alain Corneau
“Η ταινία είναι για ένα άνδρα του οποίου η ζωή κάποτε φαινόταν χωρίς όρια και που τώρα τα πρωινά του είναι μετρημένα. Είναι μια απλή ιστορία που αποτελείται από τρία στοιχεία: μουσική, έρωτας και μετάνοια. Μας υπενθυμίζει ότι η μουσική, όπως κάθε τέχνη, είναι ένα δώρο που ορισμένες φορές απονέμεται σε κάποιους που δεν το αξίζουν.”
από κριτική του Roger Ebert

20. Jules και Jim (Jules et Jim) του François Truffaut
“Στην ταινία υπάρχουν δύο θέματα. Το ένα είναι η φιλία που προσπαθεί να επιπλεύσει . Το άλλο είναι το Αδύνατο –το αδύνατο τού να ζήσεις σ’ ένα τρίγωνο. Η ιδέα του φιλμ είναι ότι το ζευγάρι δεν αποτελεί ικανοποιητική λύση, αποτελεί όμως την μοναδική λύση γιατί απλούστατα δεν υπάρχει άλλη”
François Truffaut

“Μ’ αρέσει η μουσική να κυλά χωρίς διακοπές, όπως οι εικόνες Είναι τόσο δύσκολο να το εκφράσεις αυτό. Λοιπόν θα μπορούσα να πω ότι η μουσική δεν θα έπρεπε να σταματά μια ταινία, κάτι που συμβαίνει όταν η μουσική επένδυση είναι μη μελωδική. Για παράδειγμα όταν χρησιμοποιείς τζαζ ή ποπ μουσική το αποτέλεσμα είναι μη-αφηγηματικό.”
François Truffaut

(δ.τ.)