b_505X0_505X0_16777215_00_images_1718_utopia-and-correction.jpg

Κάτω από τον τίτλο «Ουτοπία και Διόρθωση» / (Utopie und Korrektur), το Αυστριακό Μουσείο Κινηματογράφου και η Viennale '17 παρουσιάζουν ταινίες από δύο συγκεκριμένες δημιουργικές περιόδους του σοβιετικού σινεμά: από τη δεκαετία του 1920 και του 1930, καθώς και την εποχή κατά τη διάρκεια και μετά την πολιτιστική «Ανάσταση» μετά τον θάνατο του Στάλιν. Το αφιέρωμα δεν είναι δομημένο χρονολογικά. Αντίθετα, στοχεύει να προκαλέσει ένα διάλογο μεταξύ κινηματογραφικών ταινιών από δύο σημαντικές εποχές ακμής του σοβιετικού κινηματογράφου: ταινίες που μαρτυρούν τις πολιτικές και αισθητικές ελπίδες της εποχής τους καθώς και τις αποτυχίες και τα αντίποινα με τα οποία αντιμετώπιζαν οι κινηματογραφιστές και οι διανοούμενοι. Ο στόχος είναι να δείξει -ιδίως το 2017, που σηματοδοτεί την 100ή επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης- τόσο τις ουτοπίες όσο και τις "διορθώσεις" τους: τροποποίηση και προσαρμογή των κοινωνικών και καλλιτεχνικών οραμάτων στις επικρατούσες συνθήκες παραγωγής, αλλά και επανασχεδιασμό και αναθεώρηση ιδεών, ιστοριών και ταινιών. Οι ουτοπίες της πρώτης γενιάς σοβιετικών κινηματογραφιστών που «διορθώθηκαν» κατά τη διάρκεια της βασιλείας του τρόμου του Στάλιν αντιστοιχίζονται με τις ελπίδες, τα όνειρα και τις απογοητεύσεις της γενιάς σκηνοθετών οι οποίοι, μετά το θάνατο του Στάλιν το 1953, αναβίωσαν τον σοβιετικό κινηματογράφοτόσο ως προς την αισθητική όσο και ως προς το περιεχόμενο.
Τριάντα ταινίες, που δημιουργήθηκαν μεταξύ 1926 και 1977, οργανώνονται σε 15 διαλογικά ζευγάρια σε αυτή την αναδρομή, την οποία επιμελούνται  δύο από τους κορυφαίους ρώσους ιστορικούς: ο Naum Kleiman (γεννημένος το 1937), ιδρυτής του αρχείου του σκηνοθέτη Sergei Eisenstein για πολλά χρόνια του Μουσείου Κινηματογράφου της Μόσχας και ο Artiom Sopin (γεννημένος το 1988), λέκτορας στο Ρωσικό Κρατικό Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Επιστημών (RSUH).
Ο διάλογος μεταξύ των γενεών δίνει μια νέα άποψη για φαινομενικά οικεία «κλασικά» έργα, που αποκλίνει από την κοινή δυτικοευρωπαϊκή προοπτική και τα τοποθετεί σε ένα νέο πλαίσιο δίπλα σε λιγότερο γνωστές ταινίες. Έτσι το πανόραμα της Σοβιετικής Ένωσης του 1926 - Šestaja čast' mira (A Sixth Part of the World) 1926, Dziga Vertov - μεταλλάχθηκε 40 χρόνια αργότερα στα 235 000 000 από μια ομάδα Λετονών κινηματογραφιστών , που γνώριζαν τις ιδέες του Vertov μόνο από τα γραπτά του. Καθώς οι ταινίες του Dziga Vertov  δεν ανταποκρίνονταν στην έννοια του Σοσιαλιστικού Ρεαλισμού, δεν ήταν προσβάσιμες στους θεατές για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που αντιπροσωπεύει πολλές από τις "διορθωμένες" βιογραφίες καλλιτεχνών της σοβιετικής εποχής που κινούνται μεταξύ της καλλιτεχνικής αναγνώρισης,  απαγόρευσης και εξορίας,  ανακαλύψης και αποκατάστασης.

Οι ταινίες που περιλαμβάνει το αφιέρωμα, οργανωμένες σε ζευγάρια, είναι oι παρακάτω:

Šestaja čast' mira (A Sixth Part of the World) 1926, Dziga Vertov
235 000 000  1967, Uldis Brauns, Biruta Veldre, Laima Zurgina

General’naja linija / Staroe i novoe  (The General Line / Old and New) 1926–29, Sergei Eisenstein & Grigorij Aleksandrov
Tugoj uzel  (The Tight Knot) 1956, Michail Švejcer

Kruževa (Lace) 1928, Sergej Jutkevič
Vesna na Zarečnoj ulice  (Spring on Zare chnaya Street) 1956, Marlen Chuciev & Feliks Mironer

Putevka v žizn' (Road to Life) 1931, Nikolaj Ėkk
Vtoraja popytka Viktora Krochina  (The Second Attempt of Viktor Krokhin) 1977, Igor' Šešukov

Odna  (Alone) 1931, Grigorij Kozincev & Leonid Trauberg
Strannye ljudi (Strange People) 1969, Vasilij Šukšin

Dela i ljudi  (Men and Jobs) 1932, Aleksandr Mačeret
Vremja, vpered (Time, Forward!) 1965, Michail Švejcer & Sof’ja Mil'kina

Garmon' (Accordion) 1934, Igor' Savčenko
Karnaval'naja noč' (Carnival Night) 1956, Ėl'dar Rjazanov

Letčiki  (The Pilots) 1935, Julij Rajzman
Kryl'ja (Wings) 1966, Larisa Šepit'ko

U samogo sinego morja (By the Bluest of Seas) 1935, Boris Barnet
Čelovek idet za solncem (Following the Sun) 1961, Michail Kalik

Semero smelych (Seven Courageous) 1936, Sergej Gerasimov
Neotpravlennoe pis'mo (The Unsent Letter) 1959, Michail Kalatozov

Novaja Moskva (New Moscow) 1938, Aleksandr Medvedkin & Aleksandr Olenin
Ijul’skij dožd’ (July Rain) 1966, Marlen Chuciev

Člen pravitel'stva (Member of the Government) 1939, Aleksandr Zarchi & Iosif Chejfic
Prošu slova! (I Want the Floor) 1975, Gleb Panfilov

Muzykal’naja istorija (A Musical Story) 1940, Aleksandr Ivanovskij &  Gerbert Rappaport
Beregis' avtomobilja (Beware of the Car) 1966, Ėl'dar Rjazanov

Timur i ego komanda (Timur and His Team) 1940, Aleksandr Razumnyj
Spasite utopajuščego (ave the Drowning Man) 1967, Pavel Arsenov

Vesennij potok (Spring of Life) 1940, Vladimir Jurenev
Ključ bez prava peredači (The Key That Should Not Be Handed On) 1976, Dinara Asanova

(πηγή κατάλογος Viennale 2017, απόδοση Δημήτρης Μπάμπας)