(μια ανάρτηση στο Facebook)

Nicolas Sevastakis
Ανάρτηση στις 10 Οκτωβρίου 2016
Αντρέι Βάιντα
Ο Αντρέϊ Βάιντα και αυτό που νομίζω πως εκπροσωπεί η τέχνη του: την αγωνία μιας άλλης Ευρώπης να υπάρξει ελεύθερα και πνευματικά, να βρει χώρο για το δικό της δημιουργικό ίχνος χωρίς να συντριβεί ανάμεσα σε μια ορισμένη γερμανική Δύση και στις χορογραφίες της ρωσικής αυτοκρατορίας. Αυτή την ιδιαίτερη πνευματικότητα (η οποία, κακά τα ψέματα, χρωστάει πολλά και στον Καθολικισμό), τη σφετερίστηκαν, εν συνεχεία, οι ιδεολογικοί μηχανισμοί των εθνικιστών-λαϊκιστών στην Πολωνία, στη Τσεχία κλπ. Δεν έγινε κατορθωτή, όπως ήθελαν καλλιτέχνες σαν τον Βάϊντα, η σύνθεση ανάμεσα στον φιλελεύθερο κοσμοπολιτισμό και σε μια ηθική της πνευματικής ελευθερίας. Αυτή η έννοια μιας εσωτερικής, βαθιά βιωμένης ελευθερίας, συγκινούσε τους περισσότερους από τους ετερόδοξους και αντιπολιτευόμενους στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού. Γι αυτό άλλωστε και ο 'φιλελευθερισμός' τους δεν ήταν ο ίδιος με αυτό που εννοούσαν αρκετοί από τους δυτικούς συνομιλητές τους.
Ο Αντρέι Βάιντα, πάντως, είχε και πολλούς που τον αντιπαθούσαν στη χώρα μας. Δεν άντεχαν ούτε καν τους τιτλους των ταινιών του (Άνθρωπος από μάρμαρο, Άνθρωπος από σίδερο..)...Αυτή, όμως, είναι μια άλλη ιστορία, από τις συνηθισμένες και πονεμένες που σχετίζονται με τις κωμικοτραγικές ιδεολογικές μας τζιχάντ (που από την απόσταση του χρόνου, μοιάζουν πλέον με εθνογραφικά παράδοξα για ένα βιβλίο ανεκδότων)

* Ο Νικόλας Σεβαστάκης/ Nicolas Sevastakis είναι καθηγητής Πανεπιστημίου και αρθρογράφος.