Σαν μια εικόνα –κείμενα και σχέδια του Περικλή Δεληολάνη
Εκδόσεις Futura
σελ. 320
Η δεκαετία του 80 υπήρξε μια μεταβατική δεκαετία για την κινηματογραφική κριτική. Ο Σύγχρονος Κινηματογράφος το σημαντικότερο ίσως ελληνικό κινηματογραφικό είχε αναστείλει την έκδοση του και μια σειρά από μικρότερης εμβέλειας περιοδικά επίσης είχαν κλείσει. Ένα από τα έντυπα της εποχής που μαζί με τα Κινηματογραφικά Τετράδια διατηρούσε ακέραιες τις αξίες της κινηματογραφιλίας υπήρξε το περιοδικό Οθόνη που εκδιδόταν στη Θεσσαλονίκη από μια ομάδα σινεφίλ. Μέλος αυτής παρέας υπήρξε ο Περικλής Δεληολάνης (1963- 2004).
Η συγκεντρωτική έκδοση των κειμένων του, είναι κάτι πέρα από μια τυπική έκδοση μνήμης. Τα κείμενα του, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία δημοσιεύτηκαν στην Οθόνη, μας υπενθυμίζουν αυτή την μεταβατική περίοδο της κινηματογραφικής κριτικής, αφού αντανακλούν με τον πιο έντονο τρόπο την εποχή τους. Από ένα κινηματογραφικό λόγο που ζητούσε την επικύρωση του εκτός της κινηματογραφικής εικόνας, στην θεωρία, σ’ ένα λόγο και μια γραφή που πρότασσε την αγάπη για το σινεμά, το βίωμα και πολλές φορές αρνούταν να δει έξω από το κινηματογραφικό κάδρο. Διάστικτα αυτά τα κείμενα από την αγάπη για το σινεμά, μαρτυρίες ενός πάθους διατρέχουν χωρίς προκαταλήψεις όλο το φάσμα: ο Ζουλάφσκι και ο Φασμπίντερ, ο Βέντερς και ο Κόπολα, ο Βερχόφεν και ο Μιχάλκωφ. Και δίπλα σ’ αυτά οι εμμονές του συγγραφέα: η επιστημονική φαντασία και οι ταινίες του φανταστικού.
Τα κείμενα του Περικλή Δεληολάνη είναι δοκίμια με πολύ έντονο το προσωπικό στοιχείο, και σε κάποια απ΄ αυτά ο λόγος είναι σε πρώτο πρόσωπο. Αυτός ο ορισμένες φορές βιωματικός λόγος, αναπτύσσεται υπό τη σκέπη της θεωρίας της εποχής (σημειολογία και ψυχανάλυση) που ακόμα δεν έχει σβήσει, τα θεμέλια του όμως είναι μια άκρατη και άναρχη κινηματογραφοφιλία: ο Rolant Barthes και ο Κάπτεν Σποκ, ο Μπατάιγ, ο Γκι Ντεμπόρ, τα κόμικς, ο Μιζογκούτσι, ο Τζάρμους και ο Αλμοντόβαρ.
Σαν κριτικός ο Περικλής Δεληολάνης συνέλαβε στα γραπτά του κάτι από το πνεύμα και την ατμόσφαιρα μιας αμήχανης εποχής: σ’ ένα κείμενο του μιλά για «το σιωπηλό διάστημα του 80, την υποτονικότητα της αναζήτησης, την ύπνωση της έμπνευσης». Είναι γι’ αυτό μάλλον που ο ίδιος κατευθύνθηκε στο χώρο του φανταστικού, αναζητώντας κάτι πέρα από τη συμβατικότητα και την ευταξία του δεδομένου. Τα κείμενα του πάντα υποκλίνονται στην μυστηριακή και κρυπτική γοητεία της ταινίας. Σ’ αυτά, όπως σημειώνει και ο επιμελητής της έκδοσης Γιάννης Δεληολάνης, υπάρχει συχνά ένα «ενοραματικό» στοιχείο: «Κάποιες ενοράσεις αφορούν το σινεμά, και βρήκαν (περιστασιακά) το δρόμο προς τις λέξεις. Και κάποιες άλλες μίλησαν από μόνες τους την γλώσσα των εικόνων». Εδώ τα σχέδια που συμπληρώνουν την έκδοση φωτίζουν, από μια άλλη οπτική γωνία, κείμενα και ιδέες, αποκαλύπτοντας κάτι πέρα από τις «ένοχες απολαύσεις» του συγγραφέα.
Καθώς η δεκαετία έφευγε και οι εποχές άλλαζαν ο ίδιος θα αλλάξει το ύφος της γραφής του και θα κατευθυνθεί στα νέα έντυπα: Σινεμά, Κλικ, Diva. Εδώ τα κείμενα του είναι υποδείγματα ενός άλλου τύπου δημοσιογραφικού λόγου, που όντας αναλυτικός και πληροφοριακός δεν παύει να’ ναι καίριος, κριτικός και βιωματικός. Όμως αυτό το βήμα θα μείνει ανολοκλήρωτο και μετέωρο, ο Περικλής Δεληολάνης θα επιστρέψει πάλι πίσω στη Οθόνη μέχρις ότου και αυτό το περιοδικό να ολοκληρώσει τον κύκλο του και ο ίδιος θα σιωπήσει.
Δημήτρης Μπάμπας
