(αποσπάσματα από συνεντεύξεις)

ΗΘΟΠΟΙΟΙ
Εγώ, ο Goran Markovic και ο Rajko Grlic (σ.τ.μ. σκηνοθέτες συμμαθητές του Srdjan Karanovic στην FAMU), είμαστε, νομίζω, σκηνοθέτες που αφιερώνουμε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του χρόνου τους, στην επιλογή των ηθοποιών. Μ' αρέσει να ανακαλύπτω καινούρια πρόσωπα, ή τουλάχιστον να τοποθετώ ορισμένους από τους ηθοποιούς σε καταστάσεις διαφορετικές από αυτές, που συνήθως αντιμετωπίζουν, σε καταστάσεις μη οικείες γι' αυτούς. Όσο πιο πολύ μεγαλώνω, τόσο περισσότερο χρόνο αφιερώνω στην επιλογή των ηθοποιών και στις πρόβες.
Είναι δύσκολο να δουλεύεις με ερασιτέχνες, γιατί δεν γνωρίζουν τον εαυτό τους αρκετά καλά, δεν είναι ικανοί να χρησιμοποιήσουν τον εαυτό τους ως εργαλείο, τα τεχνάσματα της υποκριτικής είναι άγνωστα σ' αυτούς…
Όμως έχουν κάτι που είναι όμορφο για την ταινία: έχουν τυφλή εμπιστοσύνη σ' αυτήν. Ποτέ δεν με πρόδωσαν και το τελικό αποτέλεσμα ήταν πάντα υπέροχο. Οι επαγγελματίες ηθοποιοί συχνά έχουν αμφιβολίες: αν αυτή η κίνηση ή η άλλη έχει το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ;
Όπως έχει πει ο Bertolucci, ένας ο σκηνοθέτης κάνει πάντα την ίδια ταινία. Όμως εγώ είμαι διαφορετικός. Πάντα ήθελα να γυρίζω διαφορετικές ταινίες. Θέλω να ανακαλύπτω χώρους ενδιαφέροντες, μ' αφορμή την ταινία -ή ακόμα να ανακαλύπτω πλευρές του εαυτού μου που βρίσκονται μέσα μου. Νομίζω ότι θα είχα γίνει περισσότερος πετυχημένος ή ακόμα και διάσημος, στον κύκλο των κριτικών ή των φεστιβάλ, αν συνεχώς έκανα ταινίες του ίδιου είδους.
Όπως είπε ο Ivo Andric, "κάποιος μπορεί να μετρήσει την ουρά μόνο του νεκρού λύκου" -αν λοιπόν για παράδειγμα η ταινία Virdzina (1991) ήταν η τελευταία ταινία που είχα σκηνοθετήσει, για έναν μεθοδικό αναλυτή δεν θα ήταν δύσκολο να ανακαλύψει τις ομοιότητες με τις προηγούμενες ταινίες μου. Ανεξάρτητα από το πόσο πολύ προσπαθώ να καλύψω τις ομοιότητες, προσπαθώντας πάντα να κάνω κάτι καινούριο, είναι τελικά δυνατόν να προσδιορίσει κάποιος ότι όλες αυτές οι ταινίες έχουν γίνει από τον ίδιο άνθρωπο.

ΤΟ ΣΙΝΕΜΑ ΩΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙ
Ο κινηματογράφος είναι ένα είδος παιχνιδιού. Για μένα το να κάνω ταινίες σημαίνει ότι μπορώ να δημιουργώ εναλλακτικές ζωές. Τίποτε δεν στέκεται εμπόδιο στη φαντασία. Και αυτό είναι το πιο γοητευτικό. Οι περισσότερες ταινίες υποκρίνονται ότι παρακολουθούν την πραγματική ζωή.
Στην ταινία μου Nesto izmedju/ Something In-Between (1983) ήθελα να δείξω στο κοινό ότι παρακολουθεί ένα παιχνίδι της κοινωνίας. Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι ένα είδος παιχνιδιού -μπορείς να χάσεις, μπορείς να κερδίσεις -όμως ένα παιχνίδι είναι κάτι πολύ σοβαρό. Προσέξτε τα παιδιά όταν παίζουν: μπορούν να κλάψουν εξαιτίας του παιχνιδιού.

ΤΑΣΕΙΣ
Ο πειραματισμός είναι μία από τις τάσεις που διακρίνονται στο έργο μου: η έλξη που αισθάνομαι για πειραματισμό. Δουλεύοντας με ερασιτέχνες, αυτοσχεδιάζοντας, προσπαθώντας να ανακαλύψω διαμέσου του ελάχιστου και του μη επεξεργασμένου, τους αυθεντικούς μας χώρους. Ταυτόχρονα ενώ χρησιμοποιούσα αυτήν τη μέθοδο, προσπάθησα επίσης να παρακολουθήσω τις δημιουργίες της πρόσφατης νεο-φολκλόρ κουλτούρα μας. Όταν ξεκινούσα την καριέρα μου στον κινηματογράφο, μια τέτοια τάση φαινόταν απλοϊκή και αφελής και προσέφερε τη δυνατότητα για παιχνίδια. Οι ταινίες Drustvena igra/ Society Game/ Jeu de société, Pogledaj me, nevernice/ Faithless Woman Look At Me, Miris poljskog cveca / The Fragrance Of Wild Flowers / L'odeur des fleurs des champs και κατά ένα μέρος και η ταινία Za sada bez dobrog naslova / A Film with No Name, είναι ταινίες που ανήκουν σ' αυτήν την ομάδα.
Από το αστικό περιβάλλον και το ενδιαφέρον για τη γενιά μου προέρχονται μια άλλη ομάδα ταινιών που έχω σκηνοθετήσει. Η προηγούμενη γενιά γιουγκοσλάβων σκηνοθετών ενδιαφέρθηκε κυρίως για τα αστικά προάστια και τους περιθωριακούς, γι' αυτούς που δεν είναι ούτε εργάτες ούτε αγρότες. Όπως κάποιοι συνάδελφοί μου έτσι και εγώ, σαν κάτοικος του Βελιγραδίου, επιχείρησα να εντάξω στο έργο μου τον κόσμο από τον οποίο προέρχομαι. Γι' αυτό γύρισα την τηλεοπτική σειρά Grlom u jagode/ Unpicked Strawberries και ταινίες όπως Jagode u grlu/ A Throatful of Strawberries, Nesto izmedju/ Something In-Between -και ακόμα ένα μέρος του Za sada bez dobrog naslova / A Film with No Name.
Η τρίτη ομάδα ταινιών περιστρέφεται γύρω από την αφήγηση -και περιλαμβάνει ιστορίες στις οποίες η αφήγηση ενεργοποιείται από την παράδοση μας, από μύθους -ιστορίες που βρίσκονται κοντά στις εθνολογικές μας εμπειρίες. Τέτοιου είδους είναι οι ταινίες Virdzina και Petrijin venac/ Petria's Wreath. Αυτή η ομάδα ταινιών μπορεί να φαίνεται ποσοτικά ότι είναι η μικρότερη. Όμως δεν έχω αγνοήσει αυτού του είδους τις ταινίες. Δυστυχώς αυτές είναι οι πιο ακριβές, γιατί για την πραγματοποίησή τους απαιτείται η ανακατασκευή μιας περασμένης εποχής, γυρίσματα σε εξωτερικούς χώρους -μια μία λέξη, απαιτείται μεγάλος προϋπολογισμός. Γι' αυτό είναι οι λιγότερες.
Αυτές οι τρεις ομάδες ταινιών, αυτές οι τρεις τάσεις υπάρχουν στο έργο μου.

ΚΡΙΤΙΚΗ
Συχνά σε συζητήσεις ακούω από κάποιον τι του αρέσει και τι δεν του αρέσει στις ταινίες μου. Και μετά κάποιος άλλος λεει τα ακριβώς αντίθετα. Αυτό δυναμώνει τις προσπάθειες μου για να συνεχίσω να κάνω ταινίες "αυτό-εξυπηρέτησης". Πιστεύω ότι οι ταινίες κυρίως αντιμετωπίζονται μέσα από μια ενιαία οπτική. Αν μου επιτρεπόταν, ως δημιουργός, να κριτικάρω τους κριτικούς θα έλεγα ότι ορισμένοι απ' αυτούς προσεγγίζουν τις ταινίες μου μ' ένα ανάλογο τρόπο. Ένας μουσικοκριτικός, για παράδειγμα, αφού ακούσει ένα κουαρτέτο εγχόρδων, ποτέ δεν πρόκειται να αντιπαρατεθεί στον συνθέτη μ' ένα σχόλιο για τη δομή του έργου: "γιατί ο συνθέτης δεν συνέθεσε μία συμφωνία ή μια όπερα;". Ο μουσικοκριτικός, έχοντας συνείδηση του τι είναι ένα κουαρτέτο εγχόρδων, θα εστιάσει τις παρατηρήσεις του στη συγκεκριμένη κατηγορία.
Μ' έχουν ασκήσει σκληρή κριτική για το γεγονός ότι ενδιαφέρομαι γι' ένα θέμα αντί κάποιου άλλου. Η απάντηση στα προηγούμενα είναι ότι ως δημιουργός ασχολούμαι μ 'ένα θέμα που μου προκαλεί το ενδιαφέρον ή ασχολούμαι γιατί μου δίνουν τα χρήματα να γυρίσω ταινία γι' αυτό το θέμα.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ
Μ' αρέσει ο αμερικάνικος κινηματογράφος, γιατί είναι βασισμένος όλος πάνω στο συναίσθημα. Για μένα η μοναδική προσέγγιση, που έχει αξία σε μια ταινία είναι η συναισθηματική προσέγγιση. Καμία άλλη.

ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ
Τώρα που αισθάνομαι ώριμος ως δημιουργός, μετανιώνω. Θα ήθελα να κλείσω την καριέρα μου κάνοντας -για κάθε μια από τις τρεις "τάσεις" μου-, μια ταινία. Και μετά να περάσω το υπόλοιπο της ζωής μου στο πανεπιστήμιο με τους φοιτητές μου.
Δυστυχώς η ωριμότητά μου βρίσκεται σε δυσαρμονία με το δεδομένο τόπο (σ.τ.μ Γιουγκοσλαβία) και χρόνο (σ.τ.μ. πόλεμος). Οι συνάδελφοί μου και εγώ αντιμετωπίζουμε, ταυτόχρονα με τη δημιουργική μας ωριμότητα, μια κινηματογραφική βιομηχανία σε κατάσταση ανέχειας, η οποία δεν μπορεί να μας προσφέρει ούτε τις ελάχιστα ανεκτές συνθήκες εργασίας. Και γι' αυτό αρκετά συχνά οι ταινίες -παρ' όλες τις προσπάθειες των δημιουργών τους- βρίσκονται σε απόσταση τόσο από τις προθέσεις μας, όσο και από τις προσδοκίες και τις ανάγκες της κοινωνίας.

[Αποσπάσματα από συνεντεύξεις του Srdjan Karanovic στους Jean-Baptiste (Le Provencal, 17-10-1983), Carole Cobreil (Globe and Mail, 10-3-1984) και Miroljub Vuckovic. Επιλογή-απόδοση Δημήτρης Μπάμπας.]