Ο Goran Paskaljevic είναι ένας από τους σημαντικότερους Γιουγκοσλάβους σκηνοθέτες. Ανήκει μαζί με τους Srdjan Karanovic, Rajko Grlic, Goran Markovic, Lordan Zafranovic στη γενιά του 70: μια ομάδα σκηνοθετών, που ανανέωσαν το Γιουγκοσλαβικό σινεμά.
Γεννήθηκε το 1947 στο Βελιγράδι, και στη νεότητα του σπούδασε Αρχιτεκτονική και ασχολήθηκε με την ποίηση. Από το 1967 έως το 1971 σπούδασε στη διάσημη κινηματογραφική σχολή της Πράγας FAMU, σχολή από την οποία αποφοίτησαν, μεταξύ άλλων και οι Emir Kusturica, Srdjan Karanovic.
Η φιλμογραφία του περιλαμβάνει 30 ντοκιμαντέρ και 13 ταινίες μεγάλου μήκους, πολλές από τις οποίες βραβεύτηκαν σε διεθνή φεστιβάλ. Μεταξύ των οποίων και οι ταινίες Beach Guard in Winter (1976, ειδικό βραβείο της κριτικής επιτροπής Φεστιβάλ Βερολίνου), Pure Baruta (ε.τ. Πυριτιδαποθήκη) (1998, Bραβείο FIPRESCI, Φεστιβάλ Βενετίας), Tango Argentino (1992, Βραβείο κοινού, Φεστιβάλ San Francisco) , Twilight Time (1982, Bραβείο UNICEF), Times Of Miracle (1990, Βραβείο FIPRESCI, Φεστιβάλ San Sebastian).
Ο Goran Paskaljevic, το 1992 με την άνοδο του εθνικισμού, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Γιουγκοσλαβία. Παρόλο, που το 1994 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, διατήρησε την επαφή με τη γενέθλια χώρα, εξακολουθώντας να επισκέπτεται το Βελιγράδι. Στην ταινία Πυριτιδαποθήκη, θα εκθέσει την άποψη του για τον εμφύλιο σπαραγμό. Εκεί καταγράφει την ατμόσφαιρα ηθικής παρακμής και σήψης στη Γιουγκοσλαβία του πολέμου, με το βλέμμα ενός εξωτερικού παρατηρητή, ο οποίος όμως βρίσκεται στη δίνη των γεγονότων. Επίσης, το γεγονός της απομάκρυνσής του από την πατρίδα του υπήρξε ο καταλύτης που προκάλεσε την εμπλοκή του και στο επόμενο κινηματογραφικό του σχέδιο: ένα ιδιαίτερο βλέμμα διακρίνουμε στην Πως ο Χάρι έγινε δένδρο, μία ταινία σχόλιο για το μίσος και την αυτοκαταστροφή, στοιχεία που μπορεί κάποιος μπορεί να ανιχνεύσει στη Γιουγκοσλαβική τραγωδία.
Το κινηματογραφικό ύφος του Goran Paskaljevic είναι ένα μείγμα λυρισμού και πολλές φορές ακραίου ρεαλισμού, και οι εικόνες των ταινιών του είναι γεμάτες ενέργεια και πάθος (κάτι που αποτελεί συχνά ένα κοινό τόπο στο γιουγκοσλάβικο σινεμά). Στη δραματική πλοκή το κωμικό γρήγορα μεταλλάσσεται σε τραγικό και αντίστροφα.
Ο Goran Paskaljevic αισθάνεται ότι ως σκηνοθέτης έχει επηρεαστεί ιδιαίτερα από τον ιταλικό νεορεαλισμό (και πιο συγκεκριμένα Vittorio de Sica) αλλά και από ποιητικό ρεαλισμό των Γάλλων σκηνοθετών του Μεσοπολέμου (όπως ο Jean Renoir). Σε δηλώσεις του επισημάνει ότι όλη η ομορφιά του κινηματογράφου προέρχεται από την εγγύτητα στη ζωή και από την ικανότητα του να δημιουργεί μεταφορές, δηλαδή ποίηση. Αρνείται ότι έχει ένα συγκεκριμένο ύφος και θεωρεί ότι κάθε φορά προσαρμόζεται στις ανάγκες της ιστορίας που θέλει να αφηγηθεί. Άτομα χωρίς εξουσία και δύναμη βρίσκονται στο κέντρο των ταινιών του και όλες οι ταινίες του κυριαρχούνται από μία ισχυρή αίσθηση ανθρωπισμού.
(Data: www.paskaljevic.com, Courier,περιοδικό της UNESCO, Φεβρουάριος 2000)
Δ.Μ.
