(μια συνέντευξη)

Μέλος της νέας γενιάς διευθυντών φεστιβάλ, ο Karel Och βρίσκεται επικεφαλής του Karlovy Vary. Αντιμέτωπος με τις προκλήσεις που κάθε διευθυντής αντιμετωπίζει –τον ανταγωνισμό, το γιγαντισμό, την αγωνιώδη αναζήτηση της πρωτοτυπίας, την ισορροπία ανάμεσα στην αισθητική του κοινού και σε μια πιο επεξεργασμένη- ο Karel Och είχε ως αφετηρία δυο στοιχεία: τη γεωγραφική θέση  του Φεστιβάλ –στο κέντρο της Ευρώπης, άρα μια γέφυρα ανάμεσα στην Δύση και την Ανατολή- και την εμμονή (ή λατρεία) μιας πρώην κομμουνιστικής χώρας για το αμερικάνικο σινεμά. Συνδυάζοντας αυτά τα δύο, το πρόγραμμά του φεστιβάλ δείχνει πλούσιο, εντυπωσιακό στην ποικιλία του, πληθωρικό. Το Φεστιβάλ του Karlovy Vary μοιάζει να ικανοποιεί τον κάθε είδους θεατή –απαιτητικό ή όχι -, και αυτό φαίνεται ότι είναι αρκετό…
Στις γραμμές που ακολουθούν απαντά στις ερωτήσεις του Σινεφίλια για το φεστιβάλ, και ό,τι άπτεται της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του. Παράλληλα, πέρα από την έντονη και ιδιαίτερη σχέση του με το χώρο του ελληνικού σινεμά, ο Karel Och, στο περιθώριο της συνέντευξης, δεν παραλείπει να εκφράσει την εκτίμησή του για τον Δημήτρη Εϊπίδη, διευθυντή του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Δ.Μ.
 
ΔΥΣΗ Ή ΑΝΑΤΟΛΗ;
Προσπαθούμε να είμαστε η γέφυρα ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή. Εξάλλου ένα τμήμα του φεστιβάλ ονομάζεται «the East of the West». Προβάλλουμε τις πιο ενδιαφέρουσες ταινίες πρωτοεμφανιζόμενων ή δευτεροεμφανιζόμενων σκηνοθετών της κεντροανατολικής Ευρώπης αλλά και αντιπροσωπευτικά έργα παλιότερων ανατολικοευρωπαίων σκηνοθετών. Από την άλλη φέρνουμε και ταινίες από τη δυτική Ευρώπη αλλά και νέους σκηνοθέτες από άλλες ηπείρους. Ακολουθούμε κατά κάποιο τρόπο μια μακρά παράδοση. Αυτή η συνεργασία ελπίζουμε να οδηγήσει κάπου.

ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ
Δε βάζουμε όρια και περιορισμούς στον τρόπο επιλογής. Έχουμε μια μεγάλη ποικιλία τμημάτων. Χρειαζόμαστε βέβαια πρεμιέρες για το Διαγωνιστικό. Μας ενδιαφέρει σίγουρα μια δυνατή ιστορία, που δίνεται με τρόπο κάπως πρωτότυπο. Κάτι που δεν πετυχαίνει πάντα εκατό τοις εκατό. Αυτό που προσπαθούμε να δούμε κυρίως είναι η δυναμική ενός νέου σκηνοθέτη. Γι’ αυτό και η προτίμηση μας σε νέους πειραματικούς σκηνοθέτες.

ΤΟ ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΙΝΕΜΑ
Η σχέση μου με τον ελληνικό κινηματογράφο ξεκινάει από πολύ παλιά. Από τότε που επισκεπτόμουν το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Προσπαθούσα πάντα να δω όσο το δυνατόν περισσότερες ταινίες. Παλιότερα οι ελληνικές ταινίες ήταν γεμάτες διαλόγους, κατακλύζονταν από λέξεις. Περιμέναμε την καινούρια ταινία του Παναγιωτόπουλου για να δούμε κάτι διαφορετικό. Και ξαφνικά κάτι αλλάζει. Θυμάμαι ένα άρθρο του Αλέξη Γρίβα στο Screen που έκανε λόγο για τη θετική συμβολή της κρίσης στην άνθιση των τεχνών. Ειδικά στο σινεμά η κρίση έφερε πιο κοντά τους καλλιτέχνες, μια νέα μορφή αλληλεγγύης γεννήθηκε. Χαίρομαι ιδιαίτερα που έχω και προσωπικές φιλίες με κάποιους από τους έλληνες σκηνοθέτες, τους οποίους θεωρώ και μεγάλους καλλιτέχνες. Η καρδιά μου χτυπάει για τους Έλληνες δημιουργούς. Διαβάζω τα σενάρια που μου στέλνουν. Στα έργα τους διακρίνει κανείς κάποια στοιχεία του παλιότερου ελληνικού κινηματογράφου, αλλά και στοιχεία εντελώς καινούρια που συμβάλλουν στην εξέλιξή του. Χάρηκα ιδιαίτερα που προβάλαμε την ταινία του Έκτορα Λυγίζου « Το αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού», την οποία αγάπησα ιδιαίτερα. Υπάρχουν κι άλλοι βέβαια νέοι σκηνοθέτες που τους θεωρώ σημαντικούς. Ο Γιώργος Ζώης έκανε πολύ καλές μικρού μήκους και πρόσφατα διάβασα το νέο του σενάριο που είναι πολύ καλό. Ο Σύλλας Τζουμέρκας είναι επίσης αξιόλογος, αλλά κι άλλοι δημιουργοί. Από τους παλιότερους μου αρέσουν οι ταινίες του Νίκου Παναγιωτόπουλου. Ειδικά το Delivery είναι από τις αγαπημένες μου.

ΤΑ TRAILERS ΤΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ
Η ιδέα των trailers ξεκίνησε από τη δεκαετία του ενενήντα. Συνεργαστήκαμε τότε με σημαντικούς Τσέχους σκηνοθέτες στους οποίους αναθέταμε κάθε χρόνο να γυρίσουν από ένα trailer για το φεστιβάλ. Κάποια στιγμή οι σημαντικοί σκηνοθέτες εξαντλήθηκαν και τότε ζητήσαμε από ένα φίλο του φεστιβάλ, τον Ivan Zacharias, να αναλάβει την υπόθεση των trailers. O Zacharias, που είναι από τους πιο δημιουργικούς σκηνοθέτες στο χώρο της εμπορικής διαφήμισης, είχε την ιδέα να δει τι συμβαίνει με το αγαλματίδιο που δίνουμε ως βραβείο σε προσωπικότητες του χώρου, για τη συνολική τους καλλιτεχνική προσφορά στο σινεμά. Οι ταινίες του είναι μικρές ιστορίες που περιέχουν έντονα το στοιχείο της ειρωνείας, του σαρκασμού, τυπικό χαρακτηριστικό της τσέχικης κουλτούρας. Οι βραβευθέντες δέχτηκαν πρόθυμα να συμμετάσχουν και να επενδύσουν τον προσωπικό τους χρόνο. Μερικοί μάλιστα, όπως η Helen Mirren, συνεργάστηκαν και στο σενάριο. Πρόκειται για εντελώς πρωτότυπα trailers –παραγωγές στο Λονδίνο, στο Λος Άντζελες, στη Βοστώνη -που μας βοηθούν να διαφημίσουμε το φεστιβάλ και που ελπίζουμε να συνεχίσουν να υπάρχουν.

ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΙΝΕΜΑ
Δε βλέπω συγκεκριμένες τάσεις να δημιουργούνται στο χώρο, ίσως και γιατί είμαι τόσο κοντά στις λεπτομέρειες που μπορεί να χάνω τη μεγάλη εικόνα. Σίγουρα ξεχωρίζουν κάποιες κινηματογραφίες, της Ελλάδας για παράδειγμα, της Βραζιλίας. Παλιότερα ήταν αυτή της Ρουμανίας, των Σκανδιναβικών χωρών. Υπάρχουν όμως τόσο διαφορετικές τάσεις και διαφορετικές γενιές που προσεγγίζουν μια τεράστια ποικιλία θεμάτων με διαφορετικό τρόπο που δύσκολα θα μιλούσα για σαφείς ή συγκεκριμένες τάσεις. Ξεχωρίζουν ίσως κάποιοι δεξιοτέχνες δημιουργοί όπως o Ben Wheatley του οποίου το A Field in England, που βλέπουμε στο φεστιβάλ, είναι ένας κατάλογος διαφορετικών ειδών.

ΤΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΣΙΝΕΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα στενή σχέση. Μετά από εννιά χρόνια που επισκέπτομαι το φεστιβάλ του Sundance φέτος διαπίστωσα ότι ήταν από τις καλύτερες χρονιές. Αφού και ο χώρος του ανεξάρτητου αμερικάνικου κινηματογράφου είχε γεμίσει από στερεότυπα, φέτος ανακάλυπτες πραγματικά μικρές, απλές και ειλικρινείς ταινίες. Όπως το Martin Bonner που ενθουσίασε τους πάντες, αλλά και άλλες, όπως το Ain’t Them Bodies Saints, το Bluebird, το Fruitvale Station, το Stand Clear of the Closing Doors. Θα έλεγα ότι η χαρακτηριστική λέξη για όλες αυτές τις ταινίες είναι η απλότητα.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Φέτος στο φεστιβάλ βέβαια, είχαμε κάποιες καινοτομίες. Το Imagina, ένα νέο τμήμα με προγραμματιστή τον Victor Pallak, συγκέντρωσε τις πιο πρωτοποριακές ταινίες, αυτές που βλέπαμε ως τώρα σκόρπιες σε διαφορετικά τμήματα. Κι από ό,τι μαθαίνω πηγαίνει αρκετά καλά. Επίσης αυξήσαμε τις προβολές των ταινιών του Διαγωνιστικού από δύο σε τρεις και γενικά θέλουμε να κάνουμε το φεστιβάλ όσο γίνεται πιο φιλικό, να το απλοποιήσουμε, έτσι ώστε ο θεατής να βρίσκει εύκολα το δρόμο του στην αναζήτηση ταινιών. Και φυσικά, να συνεχίσουμε αυτό που αποτελεί και την πρωτοτυπία του φεστιβάλ, την προβολή των ανεξάρτητων ταινιών της ανατολικής Ευρώπης. Αν τα καταφέρουμε όλα αυτά θα είμαστε ευχαριστημένοι.

(συνέντευξη στην Καλλιόπη Πουτούρογλου, κατά τη διάρκεια του 48ου Φεστιβάλ του Karlovy Vary -2013)