Ο Ρομάν Πολάνσκι/ Roman Polanski γεννήθηκε το 1933 στο Παρίσι από Πολωνούς γονείς εβραϊκής καταγωγής. Σε ηλικία 3 ετών η οικογένειά του μετακόμισε στην Κρακοβία. Το 1941 ο πατέρας του εξορίστηκε σε στρατόπεδο εργασίας στην Αυστρία και η μητέρα του στο Άουσβιτς απ' όπου δεν επέστρεψε ποτέ. Ο ίδιος ο Πολάνσκι στη συνέχεια φιλοξενήθηκε από αρκετές Πολωνικές οικογένειες.
Τα γεγονότα της παιδικής ηλικίας ήταν αναμφίβολα τραυματικά. «Απ’ όσο μπορώ να θυμηθώ, η γραμμή μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας ήταν απελπιστικά ασαφής και θολή», δηλώνει για κείνα τα χρόνια. Οι ταινίες του χρησιμοποιούν πολύ συχνά φανταστικά, μη-ρεαλιστικά  στοιχεία ως μια απόπειρα για να μπορέσει ο σκηνοθέτης τους να συλλάβει και να κατανοήσει αυτή τη μη συνήθη πραγματικότητα που έχει βιώσει ως παιδί.
Μετα τον πόλεμο ξαναβρέθηκε με τον πατέρα του, ο οποίος παντρεύτηκε για δεύτερη φορά. Στα 14 του χρόνια, ο Πολάνσκι ξεκίνησε καριέρα ηθοποιού στο θέατρο, σε ραδιοφωνικές παραγωγές και αργότερα σε ταινίες. Παράλληλα, σπούδαζε ζωγραφική και γραφιστική σε σχολή Καλών Τεχνών στην Κρακοβία. Το 1955 ξεκίνησε σπουδές σκηνοθεσίας στην κινηματογραφική σχολή του Lodz. Η πρώτη του ταινία, "The Bicycle", ήταν βασισμένη στην εμπειρία που είχε όταν έπεσε θύμα ληστείας από έναν καταζητούμενο για τρεις φόνους. Ακολούθησε το μονόλεπτο φιλμάκι "A Murder" που προκάλεσε αίσθηση και το "Toothy Smile" που προμήνυαν τα πιο ενοχλητικά θέματα με τα οποία καταπιάστηκε ο σκηνοθέτης στις ταινίες του τη δεκαετία του '60 και του '70.
Επειδή ο Πολάνσκι δεν ολοκλήρωσε τη διατριβή που απαιτούνταν από τη σχολή του, δεν αποφοίτησε ποτέ ουσιαστικά. Παρ' όλα αυτά, προσελήφθη από την εταιρεία παραγωγής Kamera ως βοηθός διευθυντή παραγωγής. Στις αρχές της δεκαετίας του '60 επέστρεψε στην Πολωνία αποφασισμένος να κάνει την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία. Επρόκειτο για το "Μαχαίρι στο Νερό"/ Nóż w wodzie/  Knife in the Water του 1962, μια τεράστια κινηματογραφική επιτυχία, υποψήφια για βραβείο Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Εντυπωσιασμένος από την ταινία, ο παραγωγός Τζιν Γκουτόφσκι εντόπισε τον Πολάνσκι στο Μόναχο και τον έπεισε να τον ακολουθήσει στην Αγγλία. Το 1965 ο Γκουτόφσκι ήταν στην παραγωγή της πρώτης αγγλόφωνης ταινίας του Πολάνσκι, "Αποστροφή"/ Repulsion, η οποία τιμήθηκε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου και έκανε τον Πολάνσκι διεθνώς γνωστό. Ακολούθησε το φιλμ "Νύχτα Δολοφόνων", το οποίο κέρδισε το 1966 τη Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο. Στη "Νύχτα των Βρυκολάκων" του 1967, ο Πολάνσκι είχε και έναν μικρό ρόλο, ενώ πρωταγωνιστούσε η Σάρον Τέιτ, την οποία και παντρεύτηκε. Ο Ρόμπερτ Έβανς από την εταιρεία Paramount Pictures τον προσέγγισε για να σκηνοθετήσει το "Μωρό της Ρόζμαρι" της Ίρα Λέβιν. Το φιλμ του 1968 είναι μια από τις ωραιότερες και πιο επιτυχημένες δημιουργίες του Πολάνσκι.
Η ταινία «Το μωρό της Ρόζμαρυ»/ Rosemary's Baby εντάσσεται έτσι σε μια χαλαρά συνδεδεμένη κινηματογραφική τριλογία του Πολάνσκι σχετικά με τον τρόμο του διαμερίσματος: Η πρώτη είναι η «Αποστροφή» (1965), έπειτα «Το μωρό της Ρόζμαρυ» (1968) και τελευταίος ο «Ένοικος»/  Le Locataire (1976). Το κλειστοφοβικό κλίμα, ο τρόμος που μπορεί να σε βρει μέσα στο σπίτι σου, οι σκοτεινές γωνίες και το σκοτεινό παρελθόν ενός σπιτιού, όλα είναι στοιχεία που εντάσσονται στην προβληματική του Πολάνκσι και στις 3 αυτές ταινίες. Το απειλητικό κλίμα της ταινίας είναι πράγματι πολύ έντονο και τρομακτικό, όπως σημειώνει και ο διάσημος κριτικός κινηματογράφου Ρότζερ Έμπερτ, που έγραψε ότι «η ταινία Το μωρό της Ρόζμαρυ είναι γεμάτη με την αίσθηση ενός ανείπωτου κινδύνου». Και η κριτική του Variety είναι όμως εκθειαστική καθώς αναφέρει ότι «ο Πολάνσκι θριάμβευσε με την πρώτη του αμερικάνικη ταινία» αλλά και ότι «η ερμηνεία της Φάροου είναι εκπληκτική».
Το 1969 μια απίστευτη τραγωδία θα τον σημαδέψει και θα τον αποσπάσει για καιρό από τη δουλειά του. Η σύζυγός του, όντας σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, βρίσκεται άγρια δολοφονημένη στο Μπέβερλι Χιλς από τη συμμορία Manson. Επέστρεψε στην ενεργό δράση το 1971 με την κινηματογραφική μεταφορά του "Μάκβεθ" και την ταινία "Τι;" (1972) σε παραγωγή του Κάρλο Πόντι. Ακολούθησε η μεγάλη επιτυχία "Τσάιναταουν" με πρωταγωνιστή τον Τζακ Νίκολσον. Η ταινία έλαβε 11 υποψηφιότητες για Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και αυτή για το βραβείο Σκηνοθεσίας.
Η επόμενη ταινία του, "Ο Ένοικος" ήταν βασισμένη στο μυθιστόρημα "Le Locataire" του Ρόλαντ Τόπορ. Στο φιλμ ο Πολάνσκι εκτός από την σκηνοθεσία, είχε και τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ήταν ο Τρελκόφσκι, ένας Πολωνός με γαλλική ιθαγένεια ο οποίος τρελαίνεται και καταλήγει στην αυτοκτονία. Η ταινία ακόμη και σήμερα είναι αμφιλεγόμενη, θεωρείται ωστόσο από πολλούς ως αριστούργημα.
Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ, ο Πολάνσκι ενεπλάκη σε ένα σκάνδαλο, αφού κατηγορήθηκε ότι είχε σχέση με μια ανήλικη κοπέλα. Ομολόγησε την ενοχή του και εγκατέλειψε την Αμερική. Πήγε στο Παρίσι, όπου γύρισε την ταινία "Τες, γλυκιά μου ξαδέλφη…" με πρωταγωνίστρια τη Ναστάζια Κίνσκι. Το φιλμ απέσπασε 6 υποψηφιότητες για Όσκαρ, και πάλι για βραβείο Σκηνοθεσίας, και κέρδισε τρία: βραβείο Φωτογραφίας, Σκηνικών και Κοστουμιών.
Μετά από μακρόχρονη απουσία από τον κινηματογράφο, επέστρεψε το 1986 με τους "Πειρατές" με τον Γουόλτερ Ματάου και το "Φράντικ" (1988) με τον Χάρισον Φορντ και τη μελλοντική σύζυγο του Πολάνσκι, Εμανουέλ Σενιέ. Ακολούθησαν τα "Μαύρα Φεγγάρια του Έρωτα" και "Ο Θάνατος και η Κόρη"/ Death and the Maide . Το 1999 ο Πολάνσκι σκηνοθέτησε τον Τζόνι Ντεπ στο θρίλερ "Η Ένατη Πύλη". "Ο Πιανίστας", έδωσε την ευκαιρία στον Πολάνσκι να εξερευνήσει τις Πολωνικές του ρίζες και τα παιδικά του βιώματα.
Ο Πολάνσκι επιστρέφει στην σκοτεινή και τραυματική παιδική του ηλικία, όταν την περίοδο της ναζιστικής κατοχής ζούσε στο γκέτο. Η ταινία είναι βασισμένη στην αληθινή ιστορία του 27χρονου πιανίστα Βλάντισλαβ Σπίλμαν, του οποίου όλη η οικογένεια εξοντώθηκε στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και στο γκέτο. Βραβευμένη με τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ των Καννών, η ταινία έχει ως ήρωα έναν ιδιοφυή Πολωνό πιανίστα Εβραϊκής καταγωγής, οποίος βρίσκεται έγκλειστος στο γκέτο της Βαρσοβίας. Κρύβεται στα ερείπια της πόλης και κατορθώνει να επιζήσει, χάρη σε έναν μουσικόφιλο Γερμανό αξιωματικό.
Πριν επιστρέψει στο είδος του θρίλερ με τον "Αόρατο Συγγραφέα", ο Πολάνσκι μετέφερε στην μεγάλη οθόνη τον "Όλιβερ Τουίστ".


(πηγή δ.τ.)