O Jean-Francois Stevenin /Ζαν Φρανσουά Στεβενεν (1944 – 2021), υπήρξε ένας πολύ ιδιαίτερος σκηνοθέτης, ένας δημιουργός εξαιρετικά πρωτότυπος, ο οποίος, μέσα από μόλις τρεις ταινίες, γυρισμένες το 1978, το 1985 και το 2001, κατάφερε να συγκροτήσει ένα έργο ξεχωριστής και σπάνιας συνοχής. Υπήρξε μια γνώριμη φιγούρα του γαλλικού κινηματογράφου, αφού έχει παίξει ως ηθοποιός σε πολλές ταινίες. Οι τρεις ταινίες που έχει σκηνοθετήσει, είναι το “Passe montagne”/ «Πέρα από το Βουνό», 1978, το “Double Messieurs/ «Δίδυμες Επιθυμίες», 1986 και το “Mischka”/ «Μίσκα», 2002.
Ο Μισέλ Δημόπουλος αποτιμά τη σκηνοθετική του παρουσία : «Θαυμαστής του Κασσαβέτη και του Celine, ο Stevenin εισάγει στο γαλλικό κινηματογράφο έναν αέρα ελευθερίας και ένα αταξινόμητο βλέμµα, ένα ροµαντικό και στοχαστικό κλίμα, µια παράξενη και συγχρόνως οικεία ευωδιά λυρισμού, που πηγάζει απ’ τη ζεστασιά και τη μεστότητα των προσώπων και των σχέσεων τους, µίαν απροσδόκητη κοσµική ποίηση του χώρου και της φύσης.
Και οι τρεις ταινίες του σχοινοβατούν ανάµεσα στο παραμύθι και το χρονικό, το ορεινό γουέστερν και το μυθιστόρημα µαθητείας͵ το προσωπικό έπος και το παρεΐστικο καλαμπούρι.
Και οι τρεις ταινίες του ξεκινούν από τυχαίες συναντήσεις ανδρών που γνωρίζονται για πρώτη φορά ή ξαναβρίσκονται μετά από χρόνια. Συναντήσεις που θα αποκτήσουν αναπάντεχα δυσανάλογη σηµασία, θα εξελιχθούν σε τάσεις φυγής και θα οδηγήσουν τους παλιμπαιδίζοντες ήρωες σε απρόβλεπτες περιπέτειες εκτονωτικές και συχνά ξεκαρδιστικές. Οι καταστάσεις, όµως, όσο αλλόκοτες κι αν είναι, δε γίνονται ποτέ ούτε φτηνές, ούτε κιτς -αντίθετα, στις πιο περιπαιχτικές χειρονοµίες, στους πιο παιχνιδιάρικους διαλόγους, φωλιάζει µια αλήθεια, σε πυρακτωμένη μορφή, αλήθεια που εκπέµπουν οι ήρωες και που έχει να κάνει με την εντοπιότητά τους ως χαρακτηριστικοί Γάλλοι, τυχοδιώκτες µε χαµένο τον μπούσουλα, χασομέρηδες ή «χαβαλέδες στον κόσµο τους», µε την ιδιόμορφη γλώσσα τους και τις εκφράσεις τους, μιαν αλήθεια που είχαµε να νιώσουμε µε τόση ένταση από τον Renoir και τον Pialat...
Ο Jean-Francois Stevenin είναι ένας καλτ σκηνοθέτης.»
O Jean-Francois Stevenin, σε δηλώσεις του κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου στα πλαίσια του 43ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (2002), αναφερόμενος στον Cassavetes επεσήμανε: «Οι ταινίες που με επηρέασαν όταν ήμουν φοιτητής ήταν μεταξύ άλλων αυτές του Cassavetes. Είχα την αίσθηση ότι αυτός ο άνθρωπος μιλούσε για πράγματα που με ενδιέφεραν. Οι ταινίες του αποτέλεσαν για μένα μια ανοιχτή πόρτα. Σκέφτηκα ότι αν κι εμείς κάναμε τέτοιες ταινίες, θα ήταν πολύ ενδιαφέρον. Τότε ένιωσα αυτό το συναίσθημα, ότι αν κάποιος θέλει πολύ κάτι, μπορεί να το πετύχει. Δεν είμαι σταρ, δεν πήγα στο σχολείο, δεν έκανα conservatoire, αλλά ένιωθα ότι όλα αυτά μπορούσα να τα ξεπεράσω, γιατί υπήρχε μια ανοιχτή πόρτα. Και αυτό ήταν κάτι που ο Cassavetes προκάλεσε σε πολύ κόσμο».
Αναφερόμενος στη θεματική των έργων του, που συχνά περιλαμβάνουν τυχαίες συναντήσεις, ο Γάλλος σκηνοθέτης τόνισε: «Οι τρεις ταινίες που έκανα έχουν βάση μερικά τυχαία γεγονότα, μερικές τυχαίες συναντήσεις. Στην τελευταία μου ταινία, το «Μίσκα», αυτό είναι πιο εμφανές. Πρόκειται για απλά ανθρώπινα όντα. Στο «Μίσκα» υπάρχει ένα κοριτσάκι, που φεύγει με τον αδερφό της, να διασχίσουν την Γαλλία, γιατί έχει καιρό να δει τον πατέρα της. Πρόκειται για καθημερινά προβλήματα της ζωής. Για τη μικρή Κλερ, η ζωή της ανοίγει με νέες περιπέτειες».
Οι ταινίες
Mischka (2002)
Όταν πρωτοβλέπουμε τον Μίσκα, είναι ντυμένος με τη ρόμπα του στο πορτ-μπαγκάζ του αυτοκινήτου του γιου του. Όπως όλος ο υπόλοιπος πληθυσμός της Γαλλίας, πηγαίνουν κι εκείνοι νότια για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Κατά τη διάρκεια μιας στάσης σε σταθμό ανεφοδιασμού της εθνικής οδού, ο Μίτσκα εξαφανίζεται.
Ο γιος του δεν πολυστεναχωριέται, μια που προτιμά να περάσει τις διακοπές του ήσυχα κι ωραία με τη γυναίκα του. Ο Μίτσκα καταλήγει σ' ένα γηροκομείο, όπου ένας νοσοκόμος τού προτείνει να υποδυθεί τον πατέρα του...
Double Messieurs (1986)
Στα 40 του, ο Φρανσουά ζει μια ήσυχη ζωή, με μια συμπαθητική σύζυγο, μια κόρη μαθήτρια στο σχολείο, μια μητέρα συνταξιούχο, και μια καλή δουλειά που του τρώει όλο το χρόνο. Μια μέρα, πέφτει πάνω στον Λεό, ή μάλλον στο πρόσωπο του Λεό που τον κοιτάζει από το εξώφυλλο ενός αστυνομικού μυθιστορήματος. Ο Φρανσουά έχει 25 χρόνια να δει τον Λαό, από τότε που ήταν δυο ατίθασοι και ζωηροί έφηβοι. Ο Φρανσουά
αναζητεί τον Λεό και βρίσκει ένα ενθουσιασμένο "μεγάλο παιδί" που μοιάζει να περίμενε πώς και τι αυτή την επανασύνδεση. Ο Φρανσουά νιώθει έναν ακαθόριστο φόβο, εν τούτοις αποφασίζει να συναντηθεί με τον παλιό του φίλο....
Passe montagne (1978)
Ο Σερζ ζει σ' ένα απομακρυσμένο ορεινό χωριουδάκι. Είναι σε διάσταση με τη γυναίκα του, στην οποία τηλεφωνεί από καιρό σε καιρό. Στο γκαράζ του, επισκευάζει αυτοκίνητα. Μια μέρα, σ' ένα βενζινάδικο της εθνικής οδού, συναντά τον Ζορζ, αρχιτέκτονα από το Παρίσι, ο οποίος που πηγαίνει με φίλους σ' ένα σεμινάριο. Το αυτοκίνητο του Ζορζ έχει πάθει βλάβη. Ο Σερζ προσφέρεται να του το ρυμουλκήσει, κι ο Ζορζ δέχεται. Στο σπίτι του Σερζ, οι ώρες περνούν, αλλά κανένας από τους δύο δεν αναφέρει το αυτοκίνητο και την επισκευή που χρειάζεται. Ο Σερζ λέει στον Ζορζ για την αναζήτησή του στην περιοχή μιας κρυμμένης κοιλάδας, που για να την εξερευνήσει έχει χτίσει ένα ξύλινο πουλί. Οι δύο άντρες αρχίζουν να περπατούν στο χιονισμένο δάσος...
(πηγή κατάλογος του 43ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου και δελτία τύπου. Επιμέλεια Δ.Μ.)
