του Θόδωρου Σούμα

Μου δόθηκε πρόσφατα η ευκαιρία να δω τις ταινίες του Έλληνα σκηνοθέτη Νίκου Κορνήλιου. Ο Κορνήλιος έχει ζήσει και σπουδάσει για πολλά χρόνια στο Παρίσι, θέατρο, μουσική, κινηματογράφο και αρχιτεκτονική. Έχει γυρίσει τα φιλμ Ισημερία (1991), Το αθώο σώμα (1997), Ο κόσμος ξανά (2002), Η μουσική των προσώπων (2008), Τρίτη (2010), 11 συναντήσεις με τον πατέρα μου (2012), Μητριαρχία (2014) και Το κυπαρίσσι του βυθού (2015). Οι ταινίες Τρίτη, Ο κόσμος ξανά, Ισημερία, 11 συναντήσεις με τον πατέρα μου και το πιο ποιητικό-ατμοσφαιρικό-εφιαλτικό Το αθώο σώμα είναι πιστεύω οι καλύτερες ταινίες του. Μοιάζουν με ένα ψηφιδωτό, ένα μωσαϊκό στο πεδίο των ανθρωπίνων σχέσεων, κινούνται στο χώρο του σινεμά με ηθοποιούς και υπόθεση, κι έχουν και οι πέντε ποιητικές διαστάσεις... 
Εκτιμώ, κάπως σχηματικά, πως ο Ν.Κορνήλιος έχει τρία κινηματογραφικά ύφη, στυλ, ένα ποιητικό, ένα μυθοπλαστικό και ένα ντοκιμαντερίστικο, σε διαφορετικές αναλογίες από ταινία σε ταινία. Όταν κυριαρχεί απόλυτα το ποιητικό, δημιουργεί προβλήματα κι ερωτηματικά (βλ. Το κυπαρίσσι του βυθού)... Πιο επιτυχής είναι ο συνδυασμός δύο ή τριών τεχνοτροπιών, ιδίως των δύο πρώτων, όπου το μυθοπλαστικό μέρος προσδίδει νεύρο και ραχοκοκαλιά στα φιλμ.
Συνολικά βρίσκω πιο πετυχημένες και ολοκληρωμένες αισθητικά πέντε ταινίες του με υπόθεση: Τρίτη, ένα μοντέρνο, εκφραστικό και σύγχρονο, περί σχέσεων φιλμ -οι οποίες διαδραματίζονται στη σημερινή Αθήνα-, απλό και συνάμα σύνθετο. Το Ο κόσμος ξανά, όμορφο φιλμ περιπλάνησης με νέους (στοιχείο από μόνο του ενδιαφέρον), με ποίηση αλλά και αφηγηματικότητα (ραχοκοκαλιά πολύ χρήσιμη στο ποιητικών προεκτάσεων σινεμά του Κορνήλιου). 

Η Ισημερία σαγηνεύει με το πολιτισμικό μπαγκράουντ και τις πολιτιστικές αναφορές, αρχαιοελληνικές και βυζαντινές, μα και τις αναφορές σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες που αναμιγνύονται, συν τις ανθρώπινες σχέσεις που πλέκονται έντεχνα στη μυθοπλασία. Όλα μαζί δίνουν ενδιαφέρον περιεχόμενο και πολλαπλές σημασίες στο φιλμ. 
Οι 11 συναντήσεις με τον πατέρα μου έχουν ευαισθησία, συναίσθημα, ωραία εκφραστική εικόνα, χαρακτήρες κι ατμόσφαιρα... Ίσως το τελευταίο μέρος να μπορούσε να γεμίσει μυθοπλαστικά περισσότερο, με την προσθήκη μιας ακόμη σκηνής. 
Το “δυστοπικό” Αθώο σώμα είναι μορφολογικά ολοκληρωμένο, ποιητικό, ζοφερό κι έχει “ζουμί”, νόημα, και στέρεη αισθητική και ατμόσφαιρα. Γενικότερα προτιμώ περισσότερο τις, σχηματικά, "ποιητικές μυθοπλασίες" του στυλίστα Κορνήλιου, είναι ένα είδος κινηματογράφου που το χειρίζεται καλά... 
Ο Ν.Κ. έχει φτιάξει και δύο docudrama ή αλλιώς docufiction, δηλαδή δυο ταινίες σκηνοθετημένες, μα που εμπεριέχουν αρκετά ντοκιμαντερίστικα δεδομένα και στοιχεία του λεγόμενου άμεσου κινηματογράφου: Το Η μουσική των προσώπων [μια κάπως μονότονη (αντι)παράθεση μονολόγων διαφόρων ανθρώπων -σε γκρο πλαν- που διακατέχονται από απελπισία, αδιέξοδα, μελαγχολία ή οργή] και τη διάρκειας 150 λεπτών, Μητριαρχία, ένα στρατευμένο -σε πολύ έντονο τόνο- στον φεμινισμό, “ψευδοντοκιμαντέρ”, πολύ μεγάλης διάρκειας και ιδεολογικής επιθετικότητας...