(συνέντευξη στην Καλλιόπη Πουτούρογλου)

ΦΤΙΑΧΝΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ
Η αναζήτηση και η τελική επιλογή του χώρου είναι για μένα η πιο δημιουργική φάση για την κατασκευή μιας ταινίας. Πολύ πριν τη συγγραφή του σεναρίου, από τη στιγμή της σύλληψης της ιδέας ξεκινάει η περιπέτεια της εύρεσης του τόπου στον οποίο θα διαδραματιστεί η ιστορία. Στο Grain μού πήρε δύο χρόνια για να βρω τους χώρους, από το Detroit στο Pitchbourg κι από κει στη Γερμανία και στην Τουρκία.

ΕΠΙΡΡΟΕΣ
Κάνω σινεμά εξαιτίας σκηνοθετών που άγγιξαν υπαρξιακά θέματα, όπως ο Dreyer, o Bresson, o Bergmann και o Tarkofsky. Είναι αυτοί που με παρακίνησαν να ασχοληθώ με τον κινηματογράφο. Όλοι τους ασχολήθηκαν με την ψυχή της ανθρώπινης ύπαρξης, την ανθρώπινη φύση, την πνευματικότητά της.

ΘΕΟΛΟΓΙΕΣ
Τα θρησκευτικά σύμβολα στις ταινίες μου δεν προέρχονται από μια θρησκεία. Πηγάζουν από τη χριστιανική θρησκεία, την ισλαμική, την ιουδαϊκή. Από τη Βίβλο ή την Τορά: πρόκειται στην ουσία για μια κληρονομιά που μοιράζονται πολλοί άνθρωποι. Η οπτική όμως μέσα από την οποία προσεγγίζω τα θεολογικά στοιχεία είναι αυτή του σουφισμού.

Η ΦΥΣΗ
Η οπτική μου απέναντι στα πράγματα δεν έχει αλλάξει. Στο «Μέλι» ο κύριος χαρακτήρας ήταν η φύση. Στο Grain επίσης. Απλά εδώ πρόκειται για μια κατεστραμμένη φύση, που δεν μπορεί πλέον να εξελιχθεί. Μια φύση νεκρή, που δεν έχει μέλλον. Το περιβάλλον είναι εδώ φουτουριστικό, γιατί απλά το υπαγόρευε η ιστορία κι αυτό κάνει την ταινία να φαίνεται διαφορετική. Ωστόσο η υπόθεση είναι πολύ κοντά στην πραγματικότητα που ζούμε. Στις πόλεις δεν μπορούμε να αντιληφθούμε τη ζημιά που έχει υποστεί η φύση. Αν μιλήσεις με αγρότες θα συνειδητοποιήσεις το μέγεθος αυτής της καταστροφής. Προσωπικά έχω γίνει μάρτυρας αυτής της εξέλιξης και αισθάνθηκα ότι δεν μπορώ να κρατήσω πλέον τα μάτια μου κλειστά. Για να τονίσω την παγκοσμιότητα του θέματος χρησιμοποίησα ασπρόμαυρη φωτογραφία. Ήθελα να εξαλείψω τις γεωγραφικές διαφορές και να προβάλω απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη ως ένα ενιαίο σύμπαν.

ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΙΝΕΜΑ
Η έννοια του χρόνου είναι πολύ σημαντική στις ταινίες μου, γιατί πιστεύω ότι ο κινηματογράφος είναι η τέχνη του να οικοδομείς, του να κτίζεις το χρόνο. Δεν πιστεύω ότι ο κινηματογράφος έχει σχέση με την εικόνα και τον ήχο. Πάνω από όλα είναι η τέχνη του να δημιουργείς χρόνο. Υπό αυτή την έννοια το σινεμά είναι ίδιο με τη μουσική. Προσπαθώ να γυρίζω μια σκηνή σε πραγματικό χρόνο. Αυτό είναι που με ενδιαφέρει. Θέλω ο θεατής να αισθάνεται το πέρασμα του χρόνου στις ταινίες μου. Κι ότι αυτός ο χρόνος είναι πεπερασμένος και οδηγεί νομοτελειακά στο θάνατο αλλά και στην αιωνιότητα. Πολύ σπάνια έχουμε συνείδηση του χρόνου που περνάει. Ένα έργο τέχνης πρέπει κατά τη γνώμη μου να μας κάνει να σκεφτούμε ότι είμαστε θνητοί αλλά και αθάνατοι. Μια ταινία πρέπει να σε παρασέρνει με το χρόνο της, ακόμα κι αν πρόκειται να κοιμηθείς στη διάρκειά της. Ο καλός μου φίλος Abbas Kiarostami έλεγε ότι αν μια ταινία καταφέρει να σε κοιμίσει σημαίνει ότι είναι μια καλή ταινία.

ΣΠΟΡΟΣ
Με την ίδια φιλοσοφία αντιμετωπίζω και τη δημιουργία μιας ταινίας. Χρειάζομαι χρόνο για την προετοιμασία και την ολοκλήρωσή της. Το ίδιο συνέβη και με το Grain, που πήρε πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί. Μου αρέσει να δουλεύω με αργούς ρυθμούς γιατί κι από τη φύση μου είμαι ήρεμος άνθρωπος. Δε μου αρέσει να κάνω βιαστικά πολλές ταινίες. Το ίδιο ισχύει και για τη συνεργασία μου με τους ηθοποιούς. Το να επιλέξω τελικά τον Jean- Marc Barr για το Grain δεν είχε να κάνει με το γεγονός ότι είναι δημοφιλής, αλλά με το ότι πέρα από την καταλληλότητά του για τον ρόλο η συνεργασία μας ήταν αποτέλεσμα μιας γνωριμίας που εξελίχθηκε σε μακρά φιλία. Γνωριστήκαμε το 2008 στο φεστιβάλ της Βενετίας και έχοντας δει το «Μέλι» εκδήλωσε ο ίδιος την επιθυμία να παίξει στην επόμενη ταινία μου. Το μόνο που του ζήτησα -όπως και από τους υπόλοιπους ηθοποιούς- ήταν ο διαθέσιμος χρόνος και είμαι ευτυχής που ανταποκρίθηκε.

ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΣΙΝΕΜΑ
Ανήκω σε μια γενιά δημιουργών που από τα μέσα της δεκαετίας του 90 διαμόρφωσε το Νέο Κύμα του σύγχρονου τουρκικού κινηματογράφου. Ξεκίνησα μαζί με σκηνοθέτες όπως ο Zeki Demirkubuz, o Nuri Bilge Ceylan, η Yeşim Ustaoğlu, ο Reha Erdem, αλλά στη συνέχεια οι πορείες μας διαφοροποιήθηκαν. Αν έπρεπε ωστόσο να αναφέρω κάποιους σκηνοθέτες της χώρας μου με τους οποίους αισθάνομαι πιο κοντά αυτοί θα ήταν οι Metin Erksan και Ömer Akad.

(η συνέντευξη δόθηκε στα πλαίσια του 58ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης την Τρίτη 7-11-2017)