του  Florian Henckel von Donnersmarck
(οι δηλώσεις του σκηνοθέτη)
dasleben.jpg

Επισκέφτηκα πολλά μέρη όπου ακόμα μπορείς να αισθανθείς το πνεύμα του παρελθόντος... Υπάρχουν μέρη που είναι σε θέση να αποθηκεύσουν συναισθήματα πολύ καλά, και αυτές οι επισκέψεις μου έδωσαν περισσότερα από αυτά που μου έδωσαν όλα αυτά τα βιβλία ου προφανώς είδα κατά τη διάρκεια των χρόνων της προετοιμασίας και τα ντοκιμαντέρ που παρακολούθησα. Αυτό που έπαιξε όμως καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση της θέσης μου ήταν οι συζητήσεις με τους αυτόπτες μάρτυρες από τους Συνταγματάρχες της Στάζι ως τις ιερόδουλες της Στάζι και τους ανθρώπους που πέρασαν 2 χρόνια στα κέντρα κράτησης της Στάζι. Προσπάθησα να συγκεντρώσω όσες περισσότερες "οπτικές γωνίες" γινόταν και γι' αυτό άκουσα πολλές αντιφατικές ιστορίες- στο τέλος όμως είχα την αίσθηση ότι είχα σχηματίσει μία οριστική και συγκεκριμένη άποψη για την εποχή και τα προβλήματά της.
(...) Καθώς περνούσαν τα χρόνια υπήρχαν δύο πράγματα που με οδηγούσαν προς αυτήν την ταινία [Das Leben der Anderen/ Οι Ζωές των Άλλων]. Το πρώτο ήταν οι πολλές επισκέψεις μου στο ανατολικό Βερολίνο σαν παιδί, που σε μεγάλο βαθμό με διαμόρφωσαν. Σαν παιδί οχτώ, εννέα, ή δέκα χρονών το έβρισκα πολύ ενδιαφέρον να αισθάνομαι τον φόβο των ενηλίκων. Και φοβόντουσαν πραγματικά: οι γονείς μου, μόλις πέρασαν τα σύνορα (γεννήθηκαν και οι δύο στην ανατολική Γερμανία και για αυτόν τον λόγο ίσως να τους είχαν συνεχώς κάτω από μεγαλύτερο έλεγχο) και οι φίλοι μας από την ανατολική Γερμανία, όταν άλλοι άνθρωποι τους έβλεπαν να μιλούν με μας, από τη δυτική. Τα παιδιά έχουν αλάνθαστες κεραίες που συλλαμβάνουν συναισθήματα... Νομίζω ότι χωρίς αυτές τις εμπειρίες θα είχα πρόβλημα στην απόδοση του συγκεκριμένου θέματος.
Και, ύστερα, υπάρχει αυτή η εικόνα που δεν θα ξεχάσω ποτέ: κοντινό πλάνο ενός ανθρώπου καθισμένου σε ένα ψυχρό δωμάτιο, να φοράει στα αυτιά του ακουστικά και να ακούει σχεδόν υπερφυσικά υπέροχη μουσική, χωρίς όμως να θέλει να την ακούσει. Αυτός ο άντρας με κυνηγούσε στα όνειρά μου για να καταλήξει τελικά να πάρει τη μορφή του αρχηγού Γκερντ Βίσλερ.
(...) Είχαμε μία πολύ συγκεκριμένη εικόνα για τα χρώματα που θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε. Προσπαθήσαμε να ενισχύσουμε τις τάσεις που κυριαρχούσαν την εποχή του καθεστώτος μέσω της αφαίρεσης. Αφού υπήρχε περισσότερο πράσινο από μπλε εκείνη την εποχή, αποφασίσαμε να παραλείψουμε τελείως το μπλε. Υπήρχε επίσης περισσότερο πορτοκαλί από κόκκινο, οπότε βγάλαμε τελείως το κόκκινο. Η ‘κενότητα’ είναι από μόνη της μία αισθητικά ουδέτερη πρόταση. Εξαιτίας του χαμηλού προϋπολογισμού της ταινίας, δεν μπορούσαμε να κατασκευάσουμε πολλά σκηνικά. Έτσι, όταν δεν είμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε αυθεντική ομορφιά, βασιζόμασταν στην αφαίρεση ώστε να κρατήσουμε την αισθητική ποιότητα σε υψηλό επίπεδο. Για μένα, τα σκηνικά πρέπει να αποτελούν το ιδανικό φόντο πάνω στο οποίο εκδηλώνονται τα συναισθήματα των ηθοποιών, τίποτα περισσότερο αλλά και τίποτα λιγότερο. Ευτυχώς η ομάδα μου συμφώνησε και κινηθήκαμε από την αρχή στις ίδιες κατευθύνσεις...

(πηγή σημειώσεις για την παραγωγή.)