του Pier Paolo Pasolini

Τοποθετώντας χρονικά την δράση το 1944 και επιλέγοντας ως τόπο της δραματικής πλοκής τη φασιστική δημοκρατία του Σαλό, ο Παζολίνι κάνει μια καθοριστική κίνηση: αφαιρώντας από το μύθο τις αρχικές προθέσεις του συγγραφέα, το μυθιστόρημα του μαρκήσιου Ντε Σαντ αποκτά μια άλλη διάσταση. Συνδέοντας το σαδισμό και την απελευθέρωση της επιθυμίας από κάθε είδους περιορισμό (ηθικό ή άλλο) με τον ιταλικό φασισμό, προσδίδει στο μύθο κάποιες πολιτικές σημασίες. Ταυτόχρονα κάνει ένα σχόλιο για τη φύση της εξουσίας, για τον ολοκληρωτισμό, για τη σχέση έρωτα (;)  και εξουσίας.
Δύο πόλοι είναι ευδιάκριτοι στη δραματική πλοκή: από τη μία πλευρά, οι τέσσερις άνδρες υψηλόβαθμα στελέχη του φασιστικού καθεστώτος και στον αντίποδα τους, η ομάδα των νέων που βρίσκεται έγκλειστη στη βίλα. Ο Παζολίνι, στο κύκνειο άσμα του, εικονογραφεί το μύθο βρίσκοντας αναλογίες με τη Δαντική κόλαση: τον "προθάλαμο της κόλασης" ακολουθούν ο κύκλος των Διαστροφών, των Κοπράνων και τέλος του Αίματος.
Σεξουαλικά όργια, βασανισμοί, ταπεινώσεις, εξευτελισμός της ανθρώπινης ύπαρξης: ορισμένες φορές οι εικόνες της ταινίας προκαλούν την αποστροφή του βλέμματος. Όμως αυτές οι εικόνες, αυτά τα συμβάντα στην αφήγηση και οι κορυφώσεις της δραματικής πλοκής, σήμερα, δυστυχώς, δεν δείχνουν τόσο εκτός εποχής, όπως συνέβαινε τη χρονιά που γυρίστηκε η ταινία: δεν είναι τελικά παρά εκφράσεις των πιο σκοτεινών επιθυμιών του ανθρώπου(;) για κυριαρχία και εξουσία. 
"Είναι η πρώτη φορά που κάνω μια ταινία για το σύγχρονο κόσμο ": η δήλωση προθέσεων από τον σκηνοθέτη προσδιορίζει και τον τελικό στόχο της ταινίας: Μια αλληγορία για τη βία στη σύγχρονη κοινωνία, ένα σχόλιο για την ηθική κατάπτωση του ανθρώπου, μια ενοχλητική υπενθύμιση για τις φρικαλεότητες του ολοκληρωτισμού, για τις σκοτεινές περιοχές  της ανθρώπινης ύπαρξης.
Δ.Μ.

Σαλό ή 120 μέρες στα Σόδομα/ Salò o le 120 giornate di Sodoma
Σκηνοθεσία: Πιέρ Πάολο Παζολίνι (Pier Paolo Pasolini)
Σενάριο: Πιέρ Πάολο Παζολίνι (Pier Paolo Pasolini) βασισμένο στο μυθιστόρημα Les 120 Journees de Sodome του Μαρκήσιου Ντε Σαντ, (με τη συνεργασία Σέρτζιο Τσίτι (Sergio Citti))
Φωτογραφία: Τονίνο Ντελί Κόλι (Tonino delli Colli)
Μουσική: Ένιο Μορικόνε (Ennio Morricone)
Παίζουν: Πάολο Μπονατσέλι (Paolo Bonacelli), Τζιόρτζιο Κατάλντι (Giorgio Cataldi), Ουμπέρτο Πάολο Κουιναβάλε (Umberto Paolo Quinavalle), Άλντο Βαλέτι (Aldo Valletti), Κατερίνα Μποράτο (Caterina Boratto)
Διάρκεια: 117’
Ιταλία, 1975