της Cate Shortland

Μέλανας Δρυμός, άνοιξη του 1945. Η ναζιστική Γερμανία έχει μόλις ηττηθεί και η Lore βρίσκεται ξαφνικά αντιμέτωπη με τις ευθύνες της ενήλικης ζωής. Οι γονείς, εμπλεκόμενοι με το ναζιστικό καθεστώς, εξαφανίζονται και η Lore πρέπει, μαζί με τα αδέλφια της, να διασχίσει την κατεχόμενη και χωρισμένη σε ζώνες χώρα, για να πάει στη γιαγιά της, στη Βόρεια Θάλασσα.
Ταινία με θέμα την πορεία προς ενηλικίωση, έχοντας ένθετα στοιχεία από μια περιπετειώδη ταινία δρόμου, η ταινία Lore της αυστραλής Cate Shortland είναι επιπλέον το πορτραίτο ενός 14χρονου κοριτσιού, που ξαφνικά βλέπει τη ζωή της να αλλάζει με τρόπους έντονους και δραματικούς. Με φόντο ένα μαγευτικό τοπίο -τα δάση του Μέλανα Δρυμού και τη γερμανική ύπαιθρο-, η αφήγηση, εστιασμένη πάνω στην ηρωίδα, τροφοδοτείται από μια εφηβεία δύσκολη: οι απόηχοι μιας ταραγμένης οικογενειακής ζωής, οι ευθύνες της ενήλικης ζωής που η νεαρή ηρωίδα -το ρόλο υποδύεται η εξαιρετική  Saskia Rosendahl- ξαφνικά επωμίζεται, το ξύπνημα της θηλυκότητας που την εκπλήσσει και την ταράσσει, το χάος μετά την ήττα, μέσα στο οποίο πρέπει να επιβιώσει. Όμως κυρίως είναι το τέλος μιας εποχής, η κατάρρευση ενός κόσμου και η ανάδυση ενός νέου που έντρομη η ηρωίδα αντιμετωπίζει, είναι οι επώδυνες και τραυματικές διαδικασίες της μετάβασης από το παλιό στο νέο.
Το περιβάλλον, μέσα στο οποίο η ηρωίδα κινείται και μέσα στο όποιο πραγματοποιείται η μετάβαση, περίπλοκο και αξεδιάλυτο: από την μια πλευρά οι απόηχοι του (ναζιστικού) παρελθόντος, τα συντρίμμια της ήττας και η φρίκη της καταστροφής, με τη βία διάχυτη και ανεξέλεγκτη και από την άλλη μια σχεδόν παγανιστική, λυρική αίσθηση της φύσης. Υπάρχει μια αίσθηση γοτθικού παραμυθιού, με την ηρωίδα και τα αδέλφια της να περιπλανιούνται σ’ αυτό το μαγικό δάσος, να διασχίζουν τόπους διάστικτους από τη φρίκη του θανάτου. Το ξύπνημα της σεξουαλικότητας της, συνοδεύεται από θάνατο -«μυρίζεις θάνατο» της λέει ένας άνδρας. Είναι αυτός ο θάνατος, πάντα βρώμικος και φρικτός, που διαποτίζει την ύπαρξή της.
Επιπλέον αυτό που κυρίως αντικρίζει η ηρωίδα στην περιπλάνησή της, αυτό με το οποίο έρχεται σε επαφή είναι το πρόσωπο του Άλλου. Ο «φύλακας άγγελος», ο συνοδός τους και προστάτης τους, έχει την ταυτότητα ενός Εβραίου. Και είναι αυτή η ταυτότητα, και οι φωτογραφίες που τη συνοδεύουν, που της αποκαλύπτουν ένα κρυφό κόσμο, που κάνουν την ενοχή σαφή και έντονη. Αλλά επίσης είναι και η πάλη ανάμεσα στην απώθηση και την αποστροφή από τη μία, και την σεξουαλική έλξη, από την άλλη, που αισθάνεται γι’ αυτόν τον Άλλον, που την μεταμορφώνει μ' ένα τρόπο καθοριστικό. Στην πάλη αυτή οι αντιστάσεις αδύναμες, κάμπτονται η μια μετά την άλλη. Στο τέλος ο νικήτης είναι δεδομένος...
Στο πρόσωπο αυτής της 14χρονης καθρεφτίζονται οι οδύνες για το τέλος μιας εποχής και οι αγωνίες της αλλαγής, της ανάδυσης του νέου. Η σκηνοθεσία συλλαμβάνει με λεπτότητα, ευαισθησία και λυρισμό αυτή τη στιγμή της αλλαγής, στο μεταίχμιο, όταν ο παλιός κόσμος γίνεται συντρίμια, όταν μια χώρα αλλάζει, όταν ένα κορίτσι γίνεται γυναίκα…

Δημήτρης Μπάμπας