του Danis Tanovic
noman2.jpg

-"Ξέρεις ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σ' έναν απαισιόδοξο και έναν αισιόδοξο;"
-(…)
-"Ο απαισιόδοξος πιστεύει ότι τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να είναι πιο άσχημα. Ο αισιόδοξος ξέρει ότι μπορεί να είναι ".
Αποσπάσματα από τους διάλογους της ταινίας No Man's Land

1993. Οι εμφύλιες συγκρούσεις μαίνονται στη Βοσνία. Στο πεδίο της μάχης μία όχι και τόσο απροσδόκητη συνάντηση λαμβάνει χώρα: Ένας Βόσνιος στρατιώτης, ο Ciki, και ο βαριά τραυματισμένος συνάδελφος του θα βρεθούν στο ίδιο όρυγμα μ' ένα Σέρβο ένοπλο, τον Nino. Η σύγκρουση είναι προφανώς αναπόφευκτη και οι λεκτικές επιθέσεις συνοδευόμενες από προσβολές αναμενόμενες.
Αντικείμενο της διαφωνίας τους; Ποια εθνότητα ξεκίνησε πρώτη τον πόλεμο.
Βρίσκονται απομονωμένοι και αποκομμένοι από τις μονάδες τους, στην νεκρή ζώνη των συγκρούσεων. Ένας Γάλλος λοχίας της UNIFOR (ειρηνευτικές δυνάμεις του Ο.Η.Ε.) προσπαθεί να τους βοηθήσει να απεμπλακούν. Ωστόσο δεν είναι και τόσο εύκολο να αγνοήσει τους κανονισμούς, που προσδιορίζουν την συμπεριφορά των ειρηνευτικών δυνάμεων εν καιρώ πολέμου. Οι εντολές που έχουν δοθεί απαγορεύουν οποιαδήποτε εμπλοκή των ειρηνευτικών δυνάμεων. Την κατάσταση παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς και τα διεθνή media.
noman1.jpgΈχοντας στο κέντρο του παραλογισμό του πολέμου, η ταινία του Danis Tanovic είναι μια εκ των υστέρων σατυρική ματιά στις ένοπλες συγκρούσεις. Το έδαφος είναι γνώριμο για τον σκηνοθέτης, ο οποίος ως μέλος της κολεκτίβας των δημιουργών του Σαράγιεβο έχει καταγράψει "εν θερμώ" σε ντοκιμαντέρ την πολιορκία της πόλης και τις ένοπλες συγκρούσεις. Οι απόηχοι από ταινίες όπως το Mash (σκηνοθεσία: Roberd Altman) μπορούν να αναζητηθούν στις εικόνες, καθώς η δραματική πλοκή γρήγορα αποκτά μια αντιπολεμική διάσταση. Αποφεύγοντας τους σκοτεινούς τόνους με τους οποίους απεικονίζεται συνήθως ο πόλεμος, η σκηνοθεσία επιλέγει έντονα και φωτεινά χρώματα, ενώ παράλληλα διανθίζει με κωμικά στοιχεία μια μάλλον τραγική κατάσταση. Εδώ το κωμικό παράγεται τόσο από τους ίδιους χαρακτήρες, όσο και από τον διάχυτο παραλογισμό του περιβάλλοντος. Φαντάζει δε ως η μόνη αντίδραση απέναντι στην τραγωδία του πολέμου.
Ο Danis Tanovic, σκηνοθέτης του No Man's Land, δηλώνει στο site www.kinoeye.org και στο πρακτορείο Reuters: "Συχνά λεω ότι αυτή είναι μια σοβαρή ταινία, με καλή αίσθηση του χιούμορ. Δεν ήθελα να κάνω μια ταινία την οποία να είναι δύσκολο να παρακολουθήσεις και κανένας δεν θα πήγαινε να την δει. Ήθελα να κάνω μία ταινία, η οποία να είναι σκληρή, αλλά όλοι θα πήγαιναν να την δουν.
Είναι μία αντιπολεμική ταινία και έχει παγκόσμια απήχηση. Οι χαρακτήρες σ' αυτή την ιστορία φαίνονται να είναι πολύ όμοιοι. Είναι απλοί άνθρωποι, σχεδόν αντι-ήρωες που έχουν παγιδευτεί στην τρέλα του πολέμου. Ένα άνδρας, που βρίσκεται στην πλευρά της γραμμής του μετώπου ,πολύ εύκολα μπορεί να βρεθεί στην άλλη πλευρά. Μόνο το όνομα είναι διαφορετικό.
(…) [Οι δυτικοί] έκαναν στρατιωτική επέμβαση στη Βοσνία, τέσσερα χρόνια μετά και αφού είχαν χάσει την αξιοπιστία τους. Έσωζαν τους εαυτούς τους ή έσωζαν εμάς; Σταμάτησαν τον πόλεμο μέσα σε 14 μέρες. Ήμασταν θυμωμένοι. Ο χρόνος περνά. Όμως μία αίσθηση πικρίας παραμένει…."

Δ.Μ.