των Guy Nattiv & Zar Amir Ebrahimi
(κριτική: Δημήτρης Μπάμπας)
Κατά αναλογία των πυγμαχικών μελοδραμάτων του κλασικού Hollywood, αυτή η ασπρόμαυρη ταινία εστιάζει στο όχι και τόσο δημοφιλές άθλημα του τζούντο, τοποθετώντας το όμως σ’ ένα πολύ ευρύτερο πολιτικό-κοινωνικό πλαίσιο.
Ιράν. Σήμερα. Εσωτερικό ενός λεωφορείου, μία ομάδα νεαρών γυναικών ντυμένων με αθλητικές στολές. Ήχοι και στίχοι από ένα ραπ τραγούδι. Tbilisi, δηλαδή Τιφλίδα, της Γεωργία. Παγκόσμιο πρωτάθλημα τζούντο γυναικών.
Κεντρική ηρωίδα της αφήγησης, που διαδραματίζεται στο μεγαλύτερο μέρος της στο τατάμι και η σάλα τους κλειστού σταδιού, είναι η Λεϊλά, αθλήτρια του τζούντο, μέλος της εθνικής ομάδας του Ιράν, παντρεμένη και μητέρα ενός αγοριού. Παράλληλα, η αφήγηση εστιάζει και στην προπονήτριά της, Μαριάμ (την υποδύεται η συν-σκηνοθέτις Zar Amir Ebrahimi, ευρύτερα γνωστής από την ταινία Holy Spider) , βετεράνο του αθλήματος και υπεύθυνη της εθνικής ομάδας. Όπως είναι προφανές, υπάρχει μία σχέση ιεραρχίας ανάμεσα στις δύο γυναίκες, με την αθλήτρια να υπόκειται στην εξουσία της προπονήτριας. Καθώς το πρωτάθλημα είναι σε εξέλιξη και η Λεϊλά κερδίζει τους αγώνες προχωρώντας προς τον τελικό, η Μαριάμ δέχεται εντολή να αποσύρει την αθλήτρια. Η αθλήτρια αρνείται να υπακούσει στις εντολές. Η εξέγερση της αυτή απέναντι στις εντολές του καθεστώτος και σ’ αυτές της προπονήτριάς της μοιάζει να τη δυναμώνει. Ωστόσο, παράλληλα, την απομονώνει και τη θέτει εκτός της πατρίδας της…
Η σκηνοθεσία της ιρανής Zar Amir Ebrahimi και του ισραηλινού Guy Nattiv εστιάζει στο πρόσωπο και τις αγωνίες της νεαρής αθλήτριας (που υποδύεται εξαιρετικά η Arienne Mandi). Υπάρχει μία απειλή απέναντί της, που σιγά-σιγά διογκώνεται καθώς ο χρόνος της αφήγησης κυλά: αυτή δεν εκφράζεται παρά από το καθεστώς και τις επιβουλές του, τα εμπόδια και τις απαγορεύσεις που θέτει στην αθλήτρια. Το εμπόδιο που υπάρχει σ’ αυτή την αθλητική δραστηριότητα δεν είναι, όπως θα περίμενε κανείς, η γυναικεία φύση, αλλά οι πολιτικές επιδιώξεις: δεν πρέπει να αγωνιστεί με αντίπαλο ισραηλινή αθλήτρια. Και καθώς η αθλήτρια αρνείται να υπακούσει, τόσο η ίδια όσο και οι οικείοι της τίθενται εν κινδύνω…
Σ’ αυτήν τη σπάνια, ή μάλλον μοναδική, περίπτωση ταινίας, όπου στο κέντρο βρίσκονται αθλήτριες των πολεμικών τεχνών, οι σκηνοθέτες κινηματογραφούν τους αγώνες τζούντο σε ασπρόμαυρο, μ’ ένα τρόπο σωματικό, αλλά καθόλου γυναικείο, ως να είναι ανδρικοί αγώνες πυγμαχίας. Και γι’ αυτό το αφηγηματικό και δραματουργικό πρότυπο γι’ αυτήν την ταινία είναι οι πυγμαχίας ταινίες του κλασικού Hollywood, όπου ο ήρωας παλεύει ενάντια στα εμπόδια και τους επιβαλλόμενους ηθικούς συμβιβασμούς.
Η δραματική πλοκή εστιάζει τόσο στα ηθικά διλήμματα της ηρωίδας -υποταγή ή ελευθερία, όσο και στις διακυμάνσεις της σχέσης των δύο γυναικών. Ωστόσο, από τις δύο γυναίκες ο ηθικά διφορούμενος και με τις περισσότερες εσωτερικές δραματικές συγκρούσεις είναι ο χαρακτήρας της προπονήτριας. Και γι’ αυτό, η δραματική κορύφωση της ταινίας, η στιγμή της απελευθέρωσης, έρχεται όταν μεταστρέφεται η Μαριάμ, η προπονήτρια…
Φεστιβάλ Βενετίας 2023 / Orizzonti
