Το 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης απένειμε Χρυσό Αλέξανδρο στην σκηνοθέτιδα Μαρία Γαβαλά, σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Πέμπτης 10 Νοεμβρίου, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, λίγο πριν την προβολή της ταινίας Περί έρωτος, στο πλαίσιο του spotlight που πραγματοποιεί το Φεστιβάλ στην πρωτοποριακή και πολυσύνθετη Ελληνίδα δημιουργό.
Την απονομή έκανε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, ο οποίος μίλησε για το έργο της Μαρίας Γαβαλά, αλλά και για την ίδια: «Θυμάμαι μία αναγεννησιακή γυναίκα, μία ανήσυχη και πολυσύνθετη δημιουργό, η οποία έχει αφήσει πολύτιμη παρακαταθήκη ως σκηνοθέτις, θεωρητικός του κινηματογράφου και συγγραφέας. Σκηνοθέτησε μοναδικές ταινίες, έγραψε κριτικές, μετέφρασε θεωρητικά κινηματογραφικά κείμενα, καθώς και λογοτεχνικά έργα. Παράλληλα, έγραψε δέκα έργα πεζογραφίας, ενώ συμμετείχε με κείμενά της και σε καταλόγους του Φεστιβάλ. Για όλους αυτούς τους λόγους, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης πραγματοποιεί ένα αφιέρωμα στο έργο της με τις ταινίες Περί έρωτος (1982), Το άρωμα της Βιολέτας (1985) και Μαγικό Γυαλί (1988). Οι ταινίες που σκηνοθέτησε η Μαρία Γαβαλά είναι ταινίες-εργόχειρα, με λεπτές, πολύχρωμες κλωστές και απαλά υφάσματα».
Ο κ. Ανδρεαδάκης κάλεσε την κ. Γαβαλά για να παραλάβει το βραβείο της, η οποία, εμφανώς συγκινημένη, δήλωσε πως με χαρά δέχεται αυτό το βραβείο για την ίδια, αλλά και τους συνεργάτες της. Ειδική μνεία έκανε στον Θεόδωρο Σούμα, ο οποίος σκηνοθέτησε το δεύτερο κομμάτι της ταινίας Περί Έρωτος, το κομμάτι με τίτλο Ιάσων, με την ίδια να έχει σκηνοθετήσει το πρώτο, με τίτλο Χρυσάνθη. Συνέχισε ευχαριστώντας και τους Φίλιππο Κουτσαφτή, διευθυντή φωτογραφίας, Μαρίνο Αθανασόπουλο που έκανε τον ήχο, τη Δέσπω Μαρουλάκου, που έκανε το μοντάζ. Ανέφερε, μάλιστα, ότι από το στούντιο της Μαρουλάκου στις παρυφές του Λυκαβηττού, το οποίο είχε πάρει το όνομα «Γερτρούδη» από την ταινία του Καρλ Ντράγιερ, είχαν περάσει πολλά πρόσωπα του νεότερου κινηματογράφου.
Ευχαρίστησε, επίσης, τους ηθοποιούς της ταινίας και ιδίως τη Γιώτα Φέστα, την «ηθοποιό- φετίχ» της, όπως είπε η ίδια: «Με τη Γιώτα δεν έχουμε κάνει μόνο το Περί έρωτος και το Άρωμα της Βιολέτας. Έχουμε κάνει και μία πειραματική ταινία μεσαίου μήκους, όταν ακόμα η Γιώτα ήταν στην Σχολή του Εθνικού Θεάτρου κι εγώ έκανα την τρίτη μου ταινία. Δουλεύαμε από τότε και έχουμε κάνει και μια τηλεταινία». Ανέφερε, επίσης, στις ευχαριστίες της τους ηθοποιούς Μαριτίνα Πάσσαρη, Νίκο Καμτσή, Άκη Σακελλαρίου, Νόνη Ιωαννίδου και Σμαράγδα Διαμαντίδου.
Τέλος, ευχαρίστησε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, για την πρωτοβουλία τους να αποκαταστήσουν τεχνικά τις ταινίες και να τις ψηφιοποιήσουν, «διότι πραγματικά αυτές οι ταινίες ήταν θαμμένες. Δηλαδή, υπήρχαν στα πατάρια, σε περιβάλλον τελείως ακατάλληλο, όπου υπήρχε πολύ μεγάλη φθορά. Αυτές οι ταινίες κάποια στιγμή θα ήταν για πέταμα, αν δεν υπήρχε η μέθοδος της αποκατάστασης και της ψηφιοποίησης. Νομίζω ότι κάποια στιγμή η Ταινιοθήκη της Ελλάδας μάς έδωσε έναν χώρο στην Αγία Παρασκευή, όπου ήταν καταλληλότερο το περιβάλλον, αλλά όχι και το ιδανικότερο».
Αμέσως μετά, αποκάλυψε πως έμεινε άφωνη όταν είδε το αποτέλεσμα των ταινιών που αποκαταστάθηκαν. Το έργο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό: «Πιστεύω ότι οι ταινίες αυτές αποτελούν μία συνέχεια, είναι η ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου» Σημείωσε ότι δεν υπάρχουν μόνο οι ταινίες των γνωστών σε όλους Ελλήνων σκηνοθετών της δεκαετίας του 1970 ή οι πρόσφατες ελληνικές παραγωγές. «Υπάρχουν και οι ενδιάμεσες ταινίες, οι γέφυρες και πρέπει να τις κρατήσουμε, να τις θυμόμαστε».
Οι ταινίες αυτές είναι προϊόν της δεκαετίας του ’80, που σημαίνει ότι υπήρχαν πολλές δυσκολίες στην πραγματοποίησή τους. Οι ταινίες της κ. Γαβαλά έγιναν με χρήματα που συγκέντρωνε δουλεύοντας ως φιλόλογος, ενώ η ίδια μάζευε αντικείμενα και τα έδινε στην παραγωγή για να γυριστεί η ταινία. «Αυτό δεν θα το συνιστούσα σήμερα», είπε γελώντας. «Εν πάση περιπτώσει, ήταν ωραίες εποχές, γιατί δουλέψαμε με πολύ κέφι. Ήταν περίεργα, αλλά παρόλα αυτά κάναμε ταινίες εκείνη την εποχή, μέσα σ’ όλες αυτές τις δυσκολίες και με το χρήμα να πέφτει με το σταγονόμετρο».
Η Μαρία Γαβαλά ολοκλήρωσε τις ευχαριστίες της, κάνοντας ακόμη μία μνεία, αυτή τη φορά στο πρόσωπο που έχει δώσει το όνομά του στην αίθουσα που γινόταν η προβολή, στον Παύλο Ζάννα. «Ήταν ο άνθρωπος, ο οποίος έδωσε χρήματα για την ολοκλήρωση του Περί Έρωτος» είπε. «Είδε το υλικό, έγινε η ταινία και μετά από δύο-τρία χρόνια βοήθησε να γίνει και το Άρωμα της Βιολέτας. Τον ευγνωμονώ για αυτό». Το κοινό χειροκρότησε θερμά τη δημιουργό, ενώ ακολούθησε η προβολή της ταινίας Περί Έρωτος.
(δ.τ.)
