(Επιλογές από τους φίλους και συνεργάτες του Σινεφίλια)

Αχιλλέας Κυριακίδης
Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΟΤΗΤΑΣ
Αφού είναι καθαρά προσωπικός ο κατάλογος, δικαιούμαι να ξεκινήσω με τη μεγάλη απογοήτευσή μου από τη θέαση ταινιών αγαπημένων μου δημιουργών όπως ο Ουές Άντερσον (Asteroid City), ο Ντέιβιντ Φίντσερ (The Killer), αλλά και, μεγαλύτερη απογοήτευση όλων, ο Μάρτιν Σκορσέζι (Οι δολοφόνοι του ανθισμένου φεγγαριού).
Όσο για ταινίες που αγάπησα πολύ, ο κατάλογός μου είναι μακρύτερος από κάθε άλλη χρονιά (η κατάταξη είναι αλφαβητική), κι αυτό με κάνει πολύ ευτυχισμένο και πολύ αισιόδοξο για το μέλλον του ταπεινού, χαμηλόφωνου, στοχαστικού κινηματογράφου:
Ανατομία μιας πτώσης της Ζυστίν Τριέ
Ζώνη ενδιαφέροντος του Τζόναθαν Γκλέιζερ
Το μπλε καφτάνι της Μαριάμ Τουζανί
Περασμένες ζωές της Σελίν Σονγκ
Πεσμένα φύλλα του Άκι Καουρισμάκι
Τα πνεύματα του Ινισέριν του Μάρτιν ΜακΝτόνα
Το τέρας του Χιροκάζου Κόρε-Έντα
Όσο για τον ελληνικό κινηματογράφο, περιορίζομαι στο να χαιρετήσω την εντυπωσιακή πρώτη ταινία της Ασημίνας Προέδρου, Πίσω από τις θημωνιές.

* Ο Αχιλλέας Κυριακίδης είναι σκηνοθέτης, κριτικός κινηματογράφου, συγγραφέας και μεταφραστής. Μεταξύ άλλων έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για τις "Τεχνητές αναπνοές", με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης, για τη μετάφραση των πεζογραφικών "Απάντων" του Χόρχε Λουίς Μπόρχες (στην οριστική έκδοση των "Ελληνικών Γραμμάτων"), με το Διεθνές Βραβείο Καβάφη Μετάφρασης, το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Γαλλόφωνης Λογοτεχνίας του ΕΚΕΜΕΛ, για τη μετάφραση του μυθιστορήματος "Στο cafe της χαμένης νιότης" του Πατρίκ Μοντιανό.  Σχετικά πρόσφατα έργα του είναι :  Το μουσείο των τύψεων και άλλα διηγήματα (Εκδόσεις Πατάκη 2018),  Ο Χόρχε Λούις Μπόρχες και η αγωνία της μετάφρασης (Εκδόσεις Πατάκη, 2019),  Φωτεινό σκοτάδι: Κείμενα για τον κινηματογράφο (Εκδόσεις Πατάκη, 2020),  Έλγκαρ - Είκοσι τέσσερις παραλλαγές (Εκδόσεις Πατάκη, 2021),  Το Oulipo και η ευφορία της μετάφρασης (Ύψιλον, 2022).

Νίκος Σαββάτης
It was a very good year
Τα καλύτερα φιλμ του 2023; Άραγε έχει νόημα ο απολογισμός της χρονιάς, όταν το πού και το πότε είδαμε σινεμά -από δω κι από κει, σε αίθουσες, φεστιβάλ και πλατφόρμες- αφορούσε περισσότερο στην ίδια τη διανομή των φιλμ και τις "μεθοδεύσεις της" , παρά στη δημιουργικότητα και τις δυσκολίες της παραγωγής τους; Γιατί αν εξαιρέσουμε την "αντεπίθεση της αυτοκρατορίας" με το "Φαινόμενο Barbenheimer"-το "δημιουργικό μάρκετινγκ" δύο αντίπαλων αμερικάνικων στούντιο που βγάζοντας τα δυνατά χαρτιά τους ,"Barbie" και "Oppenheimer", ταυτόχρονα στις αίθουσες, έκαναν αστρονομικές εισπράξεις- για τί άλλο θα θυμόμαστε το κινηματογραφικό 2023 εκτός από το ότι ήταν μια "εύρωστη" χρονιά; Στη διάρκεια της οποίας, για άλλη μια φορά, εμείς τουλάχιστον καταφέραμε να δούμε λιγότερες από τις ταινίες που μας ενδιέφεραν και περισσότερες από αυτές που δεν χρειαζόταν να τις δούμε. Κι έτσι λίγο πριν η κλεψύδρα του 2023 εξαντληθεί, κι ελπίζοντας ο καινούργιος χρόνος να αποδειχτεί καλύτερος τόσο για την τέχνη του σινεμά όσο για την κινηματογραφοφιλία μας, η δική μας λίστα -χωρίς ιεράρχηση, δημοσιογραφικές δεοντολογίες, ή αυταπάτες ότι μπορεί να είναι κάτι παραπάνω από "διασκέδαση"- μόλις και προλαβαίνει να ξαναθυμηθεί, γιατί κάποιες από τις ταινίες που είδαμε σε αίθουσες, φεστιβάλ ή πλατφόρμες- μαζί με κάποιες άλλες που τις λησμονούμε, μάς έκαναν να επιθυμήσουμε να σταματήσει ο χρόνος εκεί που ήταν. Ιδού:
-"Οι δολοφόνοι του ανθισμένου φεγγαριού" Martin Scorsese, γιατί η ουτοπική εγκυκλοπαίδεια του μέλλοντος στο λήμμα "ταινιάρα" θα βάλει την αφίσα της, ασχολίαστη.
-"Cerrar los ojos", Victor Erice, γιατί στα 83 του χρόνια ο Ισπανός δημιουργός δεν χρειάζεται πια να αναζητήσει το "πνεύμα του μελισσιού", απλά βυθίζεται στον βασιλικό πολτό της τέχνης του σινεμά.
-"Η υπέροχη ιστορία του Χένρυ Σούγκαρ" μαζί με τις άλλες τρεις μικρού μήκους του Wes Anderson πάνω σε διηγήματα του Roald Dahl, (" Ο Κύκνος", "Δηλητήριο", "Εξολοθρευτής αρουραίων"),γιατί κάποια στιγμή πρέπει να προβάλλονται σε ενιαίο πρόγραμμα ως μοναδική απόπειρα σκηνοθεσίας αυτού που ονομάζουμε " η απόλαυση του κειμένου".
-"Η ανατομία μιας πτώσης", Justine Triet, για τη θηλυκή δύναμη που επενδύει στην κοινωνική μυθοπλασία και το δικαστικό δράμα "σεναρίου και ηθοποιών".
-" Ζώνη ενδιαφέροντος", Jonathan Glazer, γιατί αναζήτησε έναν άλλο τρόπο να κινηματογραφήσει την "κοινοτοπία του ιστορικού εφιάλτη".
-"Πεσμένα φύλλα", Aki Kaurismäki, γιατί οι μοναχικές ψυχές κάποια στιγμή δικαιούνται να ενωθούν μ' ένα τάνγκο πάνω στα νεκρά φύλλα του φθινοπώρου της κινηματογραφοφιλίας.
-" Η τελευταία παμπ", Ken Loach, γιατί μάλλον είναι ο αποχαιρετισμός ενός αγαπημένου και συνεπούς δημιουργού πάνω στη νότα ότι "ο αγώνας συνεχίζεται".
-" Ένα καινούργιο αύριο", Nanni Moretti, γιατί ακόμα κι αν το μεταπανδημικό μας αύριο δεν συμπεριλαμβάνει χορό στο δρόμο, η ιδέα μιας αυτοαναφορικής/ιδεολογικής μουσικής κωμωδίας είναι υπερπολίτιμη.
-"Τέρας/Monster", Χιροκάζου Κορέεντα, γιατί όντως ο Ιάπωνας δημιουργός είναι TEΡAΣτιος αφηγητής οικογενειακών - κοινωνικών κωμικο-δραμάτων.
-" Δεν υπάρχουν αρκούδες", Τζαφάρ Παναχί, γιατί το ιρανικό νέο κύμα των διαφωνούντων, εξακολουθεί ακόμα να μας αφορά πολύ.
-" Μην περιμένεις πολλά από το τέλος του κόσμου", Radu Jude, μαζί με το λίγο παλιότερο μικρού μήκους του, "The Potemkinists":
γιατί είναι ό,τι πιο ερεθιστικά αναρχικό μάς έδωσε το νέο ρουμανικο σινεμά.
-"Κόκκινος ουρανός", Christian Petzold, για την ευαισθησία ενός "μοτσάρτιου-ρομερικού" συναισθηματικού ντιβερτιμέντο που το "καλοκαιρινό συναίσθημα" δεν μπορεί να διασκεδάσει την πολιτισμική/οικολογική μελαγχολία του.
- "Οι Παραβατικοί", Rodrigo Moreno, γιατί είναι θαυμάσιο δείγμα αργεντίνικης "νουβέλ βαγκ", ποτισμένο στην κινηματογραφοφιλία, την ποίηση και τη μουσική. Στη μνήμη του Jacques Rozier, που έφυγε στις 2 Ιουνίου 2023.
- "Επιστροφή στη Σεούλ", Davy Cou, γιατί ήταν ένα περίπλοκο και στυλιζαρισμένο "νεανικό" φιλμ ενηλικίωσης της ηρωίδας και χειραφέτησης του Γαλλο-Καμποτζιανού δημιουργού του, το τελευταίο φιλμ στο οποίο συμφωνήσαμε με τον μεταστάντα φίλο μας Μισέλ Δημόπουλο.
-"Rotting in the Sun", Sebastián Silva , γιατί τα γκέι φιλμ μάς αρέσουν όταν είναι ευφυή και ριψοκίνδυνα, αυτοκριτικά πάνω στην ίδια τους την προκλητικότητα και - όπως ειδικά αυτό- απαισιόδοξα για τη ματαιότητα της κουλτούρας του ίνσταγκραμ.
-"Io Capitano", Matteo Garrone, για τον τρόπο με τον οποίο ο Ναπολιτάνος δημιουργός σμιλεύει από την άμμο της ερήμου έναν μικρό ήρωα, πρωταγωνιστή μιας μεταναστευτικής οδύσσειας από την Υποσαχάρια Αφρική ως τη Σικελία.
-"Μουσική", Angela Schanelec, γιατί όλες οι αφηγήσεις οδηγούν στον Οιδίποδα και γίνονται ακόμα πιο ουσιαστικές με την υπέρβαση της μουσικής.
Αυτή η λίστα κινδυνεύει να γίνει ατέλειωτη σαν τη λίστα των κατακτήσεων του Ντον Τζοβάννι. Γι' αυτό σταματώ εδώ με μια βιαστική αναφορά σε μερικά ντοκιμαντέρ.
" Η φανταστική πατρίδα μου" Patricio Guzmán, Xιλή, 2022.
"Ο Μαρξ μπορεί να περιμένει", Marco Bellochio, Iταλία, 2021.
"Ολη η ομορφιά και η αιματοχυσία", Laura Poitras, ΗΠΑ, 2022.
"Retratos Fantasmas", Kleber Mendonça Filho, Βραζιλία, 2023.
" This Much I Know to Be True", Andrew Dominik, HB, 2022.
Αυτό ήταν λοιπόν. Και το πρώτο πράγμα που έχω παραγγείλει στον Άγιο Βασίλη για το 2024 είναι περισσότερα, δημιουργικά ντοκιμαντέρ. Και πολύ γρήγορα την πρόσβαση στα πολλά καλά φιλμ του 23, τα οποία παραμένουν αόρατα.

*Ο Νίκος Σαββάτης έχει εργαστεί ως μεταφραστής, δημοσιογράφος, παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών, σεναριογράφος, σκηνοθέτης, επιμελητής κινηματογραφικών εκδόσεων. Έχει διδάξει ιστορία/αισθητική του κινηματογράφου και φιλμική ανάλυση στο Πανεπιστήμιο Πατρών και τα τελευταία χρόνια  οργανώνει ένα θεωρητικό σεμινάριο κινηματογράφου και  διατηρεί το σάιτ  Σεμινάριο Κινηματογράφου Με τον Νίκο Σαββάτη .

Μαρία Γαβαλά
Από τις ταινίες που κυκλοφόρησαν στις αίθουσες το 2023.
Χωρίς σειρά αξιολόγησης.
Οι Δολοφόνοι του Ανθισμένου Φεγγαριού (Killers of the Flower Moon) του Μάρτιν Σκορσέζε
Ενα Καινούργιο Αύριο (Il Sol dell'Avvenire) του Νάνι Μορέτι
Κόκκινος Ουρανός (Roter Himmel) του Κρίστιαν Πέτσολντ
Ξερά Χόρτα (About Dry Grasses) του Νούρι Μπιλγκέ Τσεϊλάν
Πεσμένα Φύλλα (Kuolleet Lehdet | Fallen Leaves) του Ακι Καουρισμάκι
Σεντ Ομέρ (Saint Omer) της Αλίς Ντιόπ
Το Τέρας (Monster) του Χιροκάζου Κόρε-έντα
Τυχερό Αστέρι (Broker) του Χιροκάζου Κόρε-Εντα
Master Gardener του Πολ Σρέιντερ

Anselm του Βιμ Βέντερς
Ολη η Ομορφιά και η Αιματοχυσία (All the Beauty and the Bloodshed) της Λόρα Πόιτρας
Η Φανταστική Χώρα Μου (Mi País Imaginario) του Πατρίσιο Γκουζμάν

* Η Μαρία Γαβαλά είναι κριτικός κινηματογράφου, συγγραφέας, μεταφράστρια και σκηνοθέτις. Μεταξύ άλλων έχει γράψει και τα "Τα κορίτσια της πλατείας" (2006), "Από γυαλί" (2011) , "Ο λεμονόκηπος" (2012). Το 2018 εκδόθηκε το μυθιστόρημα της Κόκκινος σταυρός (εκδόσεις Πόλις). Το 2022 εκδόθηκε το μυθιστόρημα της Ο μικρός Γκοντάρ.


Τάσος Γουδέλης
Οι 10 καλύτερες ταινίες του 2023, χωρίς αξιολογική σειρά:
«Reality» της Τίνα Σάτερ
«Tár» του Τοντ Φιλντ
«Ανατομία Μιας Πτώσης» της Ζιστίν Τριέ
«Καθαρτήριο» του Βασίλη Μαζωμένου
«Ένα Καινούργιο Αύριο» του Νάνι Μορέτι
«Οι Δολοφόνοι του Ανθισμένου Φεγγαριού» του Μάρτιν Σκορσέζε
«Ιερή Αράχνη» του Αλί Αμπάσι
«Οπενχάιμερ» του Κρίστοφερ Νόλαν
«Πίσω από τις Θημωνιές» της Ασημίνας Προέδρου
«Στα Ίχνη του Δολοφόνου» του Νταμιάν Σιφρόν

* Ο Τάσος Γουδέλης είναι συγγραφέας, σκηνοθέτης, κριτικός κινηματογράφου και ένας εκ των εκδοτών του περιοδικού Το Δέντρο. Έχει γράψει τις συλλογές διηγημάτων: "Αρπακτικά" (1990), "Πρωινή επίσκεψη" (1993), "Σκιές γυναικών" (1996), "Ο ύπνος του Άλφρεντ" (1999), "Η γυναίκα που μιλά" (2002) (κρατικό βραβείο Διηγήματος & βραβείο Διηγήματος του περιοδικού "Διαβάζω"), "Η παρουσία" (2010), Απόσταση αναπνοής (2017), το μυθιστόρημα "Οικογενειακές ιστορίες" (2006), και τις μελέτες για σκηνοθέτες του κινηματογράφου: "Όρσον Ουέλς" (1985), "Αφοι Ταβιάνι" (1986) και "Τζων Χιούστον" (1988). "Η γοητεία των υποσχέσεων" (εκδ.Πατάκης) είναι η πιο πρόσφατη συλλογή διηγημάτων του.

Θωμάς Λιναράς
Οι καλύτερες ταινίες του 2023 (i migliori film del 2023) - πάντα στον αστερισμό της ρήσης του Μάνου Χατζιδάκι: αν θες να είσαι αντικειμενικός, να είσαι απολύτως υποκειμενικός.
Χρόνια είχαμε να δούμε σε μια χρονιά τόσες πολλές πολύ καλές ταινίες! Τουτέστιν πληροφορούμε τις διάφορες κακιασμένες Κασσάνδρες που διαλαλούν τη σταδιακή φθορά και το επικείμενο «τέλος» του σινεμά και των κινηματογραφικών αιθουσών, πως το σινεμά ζει και βασιλεύει και τον κόσμο κυριεύει! Οι ταινίες που ακολουθούν τη δωδεκάδα δεν υπολείπονται ούτε σε αξία ούτε σε σημασία. Στηρίξτε τις αίθουσες με κάθε τρόπο, γιατί εκεί είναι ο φυσικός χώρος προβολής των ταινιών!
Καλή (καλύτερη ) Χρονιά σε όλες και όλους!

1-Το τέρας (Monster) Χιροκάζου Κορε-έντα (Hirokazu Kore-eda)
2- Ξερά χόρτα (About Dry Grasses) Νούρι Μπίλγκε Τσευλάν (Nuri Bilge Ceylan )
3- Πεσμένα φύλλα (Fallen Leaves) Άκι Καουρισμάκι (Aki Kaurismaki)
4-Τρίτος παγκόσμιος πόλεμος (World War III) Ουμάν Σεγιεντί (Human Seyyedi)
5- Οι δολοφόνοι του ανθισμένου φεγγαριού (Killers of the Flower Moon) Μάρτιν Σκορσέζε (Martin Scorsese)
6- Το μπλε καφτάνι (The Blue Caftan) Μαριάμ Τουζανί (Maryam Touzani)
7- Τυχερό αστέρι (Broker) Χιροκάζου Κορε-έντα (Hirokazu Kore-eda)
8- Ένα καινούριο αύριο (Il sol dell’ Avvenire) Νάννι Μορέτι (Nanni Moretti)
9- Η χώρα του Θεού (Godland) Χλίνουρ Πάλμασον (Hlynur Pálmason)
10-Η γη της επαγγελίας (Bastarden) Νικολάι Αρσέλ (Nikolaj Arcel)
11-Ανατομία μιας πτώσης (Anatomy of a Fall) Ζιστίν Τριέ (Justin Triet)
12- Στο γραφείο καθηγητών (Das Lehrerzlmmer) Ιλκέρ Τσατάκ (IIker Catak)
Ευλογία (Benediction) Τέρενς Νταίηβις (Terence Davis)
Σεντ Ομέρ (Saint Omer) Άλις Ντιοπ (Alice Diop)
Τόρι και Λοκίτα (Tori and Lokita) Ζαν-Πιερ & Λυκ Νταρντέν (Jean-Pierre & Luc Dardenne)
Κόκκινος ουρανός (Afire) Κρίστιαν Πέτζολντ (Christian Petzold)
Τα οχτώ βουνά (Le otto montagne / The Eight Mountains) Φέλιξ Βαν Γκρόνιγκεν & Σαρλότ Βαντερμίς (Felix Van Groeningen & Charlotte Vandermeersch)
Τα πνεύματα του Ινισέριν (The Banshees of Inisherin) Μάρτιν ΜακΝτόνα (Martin McDonagh)
Αρκούδες δεν υπάρχουν (No Bears) Τζαφάρ Παναχί (Jafar Panahi)
Οι παραβατικοί (Los Delincuentes) Ροντρίγκο Μορένο (Rodrigo Moreno)
Η Βαλέρια παντρεύεται (Valeria Mithatenet) της Μιχάλ Βίνικ (Michal Vinik)
Ο εχθρός δίπλα μου (As Bestas) Ροδρίγκο Σορογκογιέν (Rodrigo Sorogoyen)
Πράσινα σύνορα (Green Border) Ανιέσκα Χόλαντ (Agneszka Holland)
Η τελευταία νύχτα του Φράνκο Αμόρε (L’ ultima notte di Amore) Αντρέα ντι Στέφανο (Andrea di Stefano)
Νοσταλγία (Nostalgia) Μάριο Μαρτόνε (Mario Martone)
Χτύπος στην καλύβα (Knock at the Cabin) M. Nάιτ Σιάμαλαν (M. Night Shyamalan)
Περασμένες ζωές (Past Lives) Σελίν Σονγκ (Celin Song)
Το ήσυχο κορίτσι (The Quiet Girl) Κολμ Μπέρεντ (Colm Bairéad)
Ουτάμα, το σπίτι μας (Utama) Αλεχάντρο Λοάιζα Γκρίσι (Alejandro Loayza Grisi)
Ζώνη ενδιαφέροντος (The Zone of Interest) Τζόναθαν Γκλέηζερ (Jonathan Glazer)

Καλύτερη ελληνική ταινία: Πίσω από τις θημωνιές της Ασημίνας Προέδρου.

P. S. Εκτός καταλόγου και συναγωνισμού το αριστούργημα -κατά την ταπεινή μας γνώμη- της φετινής χρονιάς είναι η ταινία Ζωή (Hayat) του Τούρκου σκηνοθέτη Ζεκί Ντεμίρκουμπουζ (Zeki Demirkubuz) που καταγράφει με μπρεσονική καθαρότητα τους «παράξενους δρόμους της αγάπης». (Δεν προβλήθηκε -και ούτε πρόκειται- στις αίθουσες, παρά μόνο δύο φορές-του δημιουργού της παρόντος- στο 64Ο Φ.Κ.Θ.).

Δύο βιβλία και ένας δίσκος ανάμεσα στα καλύτερα της χρονιάς: Πεδιάδες (The Plains) τουΤζέραλντ Μαρνέιν (Gerald Murnane) εκδ. Καστανιώτη, Dissipatio H. G. του Γκουίντο Μορσέλι (Guido Morselli) εκδ. Loggia & το Hackney Diamonds των ογδοντάρηδων (!)- 80plus (!) Rolling Stones.

* Ο Θωμάς Λιναράς είναι κριτικός κινηματογράφου. Μεταξύ άλλων υπήρξε επιμελητής βιβλίων των εκδόσεων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και ένας εκ των ιδρυτών της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης. Μια συλλογή κριτικών κειμένων του είναι η έκδοση Κινηματογραφικά δεινά: Από τον Βιμ Βέντερς στον Γιασουχίρο Όζου, εκδόσεις Εντευκτηρίου. Το 2019 εκδόθηκε η μονογραφία Stalker: Το μεγάλο πουθενά, από τις εκδόσεις Σαιξπηρικόν.

Θόδωρος Σούμας

Ξένες παραγωγές μυθοπλασίας.
Ξερά χόρτα, του Τσεϊλάν.
Οπενχάιμερ, του Νόλαν.
Το τέρας, του Κόρε Έντα.
Οι δολοφόνοι του ανθισμένου φεγγαριού, του Σκορσέζε.
Asteroid City, του Γουές Άντερσον.
Green border, της Ανιέσκα Χόλαντ.
Τα οκτώ βουνά, των Φ.Β.Γκρόνινγκεν και Σ.Βαντερμίς.
Κόκκινος ουρανός, του Πέτσολντ.
Γυρίσματα της τύχης, του Γούντι Άλεν.
Η φάλαινα, του Αρονόφσκι
Στη φωτιά, του Τραν Αν Χουνγκ.
Ο εχθρός δίπλα μου, του Σορογκόγιεν
Περασμένες ζωές, της Σελίν Σονγκ.
Τυχερό αστέρι, του Κόρε Έντα
Το χρονικό ενός εφήμερου έρωτα, του Εμανουέλ Μουρέ.
Poor Things, του Λάνθιμου
Τόρι και Λακίντα, των αδελφών Νταρντέν
Ανατομία μιας πτώσης, της Ζυστίν Τριέ
Η αυτοκρατορία του φωτός, του Μέντες
Τar, του Τοντ Φιλντ
Επιστροφή στη Σεούλ, του Νταβί Τσου
Η τελευταία νύχτα του Φράνκο Αμόρε, του Αντρέα Ντι Στέφανο
Ο αντίπαλος, του Αλάμι

Ντοκιμαντέρ
Άνσελμ, του Βιμ Βέντερς.
Η αδελφότητα της καπνιστής σάουνας, της Άνα Χιντς.
Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία, της Λόρα Πόιτρας

* Ο Θόδωρος Σούμας είναι κριτικός κινηματογράφου. Είναι συγγραφέας των βιβλίων Εθνικές κινηματογραφίες, στιλ και σκηνοθέτες, Αιγόκερως (2009), Κινηματογράφος και έρωτας, Αιγόκερως (2005), 12 Ευρωπαίοι σκηνοθέτες, Αιγόκερως (1999). Tο 2019 κυκλοφόρησε Το ημερολόγιο ενός αδέξιου εραστή (εκδόσεις Βακχικόν). Το 2021 κυκλοφόρησε το  Κινηματογραφικοί Δημιουργοί”(εκδόσεις Αιγόκερως).

Σωτήρης Ζήκος
Ξένες
ΞΕΡΑ ΧΟΡΤΑ Σκην.: Νούρι Μπιλγκέ Τσεϊλάν (Τουρκία, Γαλλία, Γερμανία, Σουηδία)
Βρισκόμαστε και πάλι σ' έναν “κλειστό” μικρόκοσμο της Ανατολίας όπου επικρατεί μια αίσθηση ματαιότητας. Όπως και λέγεται ρητά κάποια στιγμή: «Οτιδήποτε όμορφο σε αυτόν τον κόσμο, παγιδεύεται στους ιστούς που υφαίνουμε». Και το βιώνει αισθητικά και διαισθητικά και ο θεατής μέσα από τόσα και τόσο όμορφα τοπία της φύσης αλλά και τόσα σοφά λόγια που λέγονται στις πιο καθημερινές περιστάσεις “μεταξύ τυρού και αχλαδιού” κι όμως τα συνηθίζεις -μιθριδατικά- από σκηνή σε σκηνή, σαν να μην έχει αυτή ομορφιά και η σοφία παρά μια εξωτερική σημασία στη μοίρα και την προοπτική ζωής των προσώπων αυτής της ιστορίας, αυτής της περιοχής κι αυτής της εποχής... τα οποία νιώθουν συνεχώς ότι η η αληθινή ζωή “ είναι αλλού”.

ΣΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ Σκην.: Ιλκέρ Τσατάκ (Γερμανία)
Πρόκειται για μια άκρως ιδιαίτερη μυθοπλασία συνεχούς δραματουργικής έντασης με απανωτά, σωρρευτικά και κλιμακούμενα ηθικά διλήμματα. Όπου η πρωταγωνίστρια δασκάλα Κάρλα Νόβακ καλείται να “πάρει θέση” και μαζί της και ο θεατής που την παρακολουθεί κατά πόδας... αν βρισκόταν στη θέση της: σε σύγχρονα και επιτακτικά ζητήματα, παιδαγωγικά και μη, ας πούμε “καταχρηστικού δικαιωματισμού” χωρίς σαφή όρια, που προκαλούν στο πεδίο ευθύνης ενός σχολικού περιβάλλοντος με πρώτο και βασικό κανόνα αυτόν της “μηδεινικής ανοχής” έντονα συναισθήματα, τα οποία κινδυνεύουν να εκτρέψουν πρόσωπα και πράγματα εκτός ελέγχου.

ΠΕΣΜΕΝΑ ΦΥΛΛΑ Σκην.: Άκι Καουρισμάκι (Φινλανδία, Γερμανία)
Η πιο απλή, μινιμαλιστική, καθαρή, ανεπιδήτευτη και αληθινή ταινία... σε μια εποχή που οι “καλλιτεχνίζοντες” μακρυγορούν και φλυαρούν ασύστολα!

ΕΧΘΡΟΣ ΔΙΠΛΑ ΜΟΥ, Ο Σκην.: Ροντρίγκο Σορογκόγιεν (Ισπανία, Γαλλία)
Μια ταινία τόσο αυθεντική ως προς τον κόσμο της και το θέμα της, φτιαγμένη με “φυσικά υλικά” και τα πιο βασικά, παραδοσιακά μέσα κινηματογραφικής σκηνοθεσίας, που σε απορροφά στιγμή με στιγμή, σκηνή με σκηνή, ώσπου “βρίσκεσαι εκεί” ως βλέμμα εντός της και πείθεσαι για την αλήθεια της σαν να βλέπεις ντοκιμαντέρ, αλλά ένα συναρπαστικό ντοκιμαντέρ, που αποτελεί μια σύνθεση (με τη μουσική έννοια του όρου) των όσων κατέγραψε μια μικρή, ορατή κάμερα, έστω περιορισμένα, και μια μεγάλη, αόρατη κάμερα, σαν “πνεύμα” αυτού του τόπου, απεριόριστα!

ΠΝΕΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΝΣΕΡΙΝ, ΤΑ Σκην.: Μάρτιν ΜακΝτόνα (Ιρλανδία, Ην. Βασίλειο, ΗΠΑ)
Σαν μια παραλλαγή πάνω στο ίδιο θέμα μιας λαϊκής μπαλάντας που ξεκινάει αναφερόμενη στο τέλος μιας μακράς φιλίας που αναστάτωσε μια κοινότητα. Κι όπου από στροφή σε στροφή εμπλέκονται κι άλλα πρόσωπα αυτής της μικρής κοινότητας -τόσο άνθρωποι, όσο και ζώα!
Όπως κάποιες ιστορίες που λέγανε παλιά οι θαμώνες, σαν κουτσομπολιά, στις ιρλανδικές παμπ, όταν τους έπιανε ο οίστρος μετά από μερικές μπίρες για “να σπάει η ρουτίνα τους”. Και κάθε φορά που αφηγούνταν την ίδια ιστορία προσέθεταν και κάποιο νέο στοιχείο στην επανάληψη, ιλαρό ή τραγικό, ή και ιλαροτραγικό, γουστόζικο ή τρομακτικό, για “ν' ανάψουν τα αίματα”, ή και έδιναν αφηγηματικά μια ερμηνεία γιατί συνέβη αυτό και το άλλο.

TAR Σκην.: Τοντ Φίλντ (ΗΠΑ)
Υπάρχει, νομίζω, ένα βασικό μοτίβο “εισόδου” και ενδελεχούς διερεύνησης ενός κοινωνικού πεδίου μέσα από έναν κεντρικό και “εκκεντρικό”χαρακτήρα, όπως είναι εδώ ο κόσμος των μεγάλων συμφωνικών ορχηστρών και των μαέστρων τους, με κεντρικό χαρακτήρα μια εξαιρετικά πολυτάλαντη και δυναμική γυναίκα, την παγκόσμιας κλάσης μαέστρο Lydia Tár... όπου ακλουθεί και η διαδικασία μιας αναπόδραστης εσωτερικής φθοράς τόσο στην καριέρα και τον ιδιωτικό βίο αυτού του εμβληματικού χαρακτήρα, όσο και του “κόσμου” που εκπροσωπεί! Σαν το (επερχόμενο) τέλος μιας εποχής... των περασμένων μεγαλείων του κόσμου της συμφωνικής μουσικής!

ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, Η Σκην.: Χλινούρ Παλμασόν (Δανία, Ισλανδία, Γαλλία, Σουηδία)
Ένα αλλιώτικο κινηματογραφικό ταξίδι μύησης στα «τρομακτικά πανέμορφα» τοπία της Ισλανδίας. Τόσο πανέμορφα που μοιάζουν τρομακτικά. Τρομακτικά και πανέμορφα. Σαν ένας άλλος πλανήτης -επί της Γης! Τέλη του 19ου αιώνα, τότε που ακόμα η Ισλανδία ήταν υπό (μερική μόνο στην κατοικημένη περιοχή) Δανική κυριαρχία. Αλλά κι ένας τόπος τόσο... αλλόκοσμος, όπως θα ήταν ο κόσμος πριν την εμφάνιση του ανθρώπου, σαν μια χώρα (αποκλειστικά) του θεού!

Και
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΜΙΑΣ ΠΤΩΣΗΣ Σκην.: Ζιστίν Τριέ (Γαλλία)
ΑΡΚΟΥΔΕΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ Σκην.: Τζαφάρ Παναχί (Ιράν)
ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ Σκην.: Κρίστιαν Πέτζολντ (Γερμανία)

Ελληνικές
ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΘΗΜΩΝΙΕΣ Σκην.: Ασημίνα Προέδρου (Ελλάδα, Γερμανία, Βόρεια Μακεδονία)
BLACK STONE Σκην.: Σπύρος Ιακωβίδης (Ελλάδα)
ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ, Η Σκην.: Βάλερι Κοντάκος (Ελλάδα, Καναδάς)

* Ο Σωτήρης Ζήκος είναι κριτικός κινηματογράφου. Διετέλεσε διευθυντής και αρχισυντάκτης σε κινηματογραφικά (και όχι μόνο) περιοδικά. Έχει γράψει σενάρια για ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους.

 
Δημήτρης Κερκινός
Ξένες ταινίες
Μέρες Ξηρασίας (Kurak Günler) του Εμίν Αλπέρ
Η Χώρα του Θεού (Godland) του Χλινούρ Παλμασόν
Πεσμένα Φύλλα (Kuolleet Lehdet | Fallen Leaves) του Ακι Καουρισμάκι
Η Τελευταία Παμπ (The Old Oak) του Κεν Λόουτς
Το Μπλε Καφτάνι (Le Bleu du caftan) της Μαριάμ Τουζανί
Ξερά Χόρτα (About Dry Grasses) του Νούρι Μπιλγκέ Τσεϊλάν
Τα Πνεύματα του Ινισέριν (The Banshees of Inisherin) του Μάρτιν ΜακΝτόνα
Τυχερό Αστέρι (Broker) του Χιροκάζου Κόρε-Εντα
Η Βαλέρια Παντρεύεται (Valeria Is Getting Married) του Μιχάλ Βίνικ
Ράδιο Μέτρονομ (Metronom) του Αλεξάντρου Μπελκ

Ελληνικές ταινίες
Πίσω από τις Θημωνιές της Ασημίνας Προέδρου

Ντοκιμαντέρ
Μυστικός Πράκτορας (The Mole Agent) του Μάιτ Αλμπέρντι
Η Φανταστική Χώρα Μου (Mi País Imaginario) του Πατρίσιο Γκουζμάν
Τέσσερις Κόρες (Olfa's Daughters) της Κάουτερ Μπεν Χανιά

Παράλληλο κύκλωμα (Φεστιβάλ)
Zone of Interest (Jonathan Glazer), UK
Blaga's Lessons (Stephan Komandarev), Bulgaria-Germany
Critical Zone (Ali Ahmadzadech), Germany-Iran
Inshallah a Boy (Amjad Al Rasheed), Jordan
Blackbird, Blackbird, Blackberry (Elene Naverani), Georgia
The Delinquents (Rodrigo Moreno), Argentina
Pictures of Ghosts (Kleber Mendonca Filho), Brazil - Documentary
Disco Boy (Giacomo Abruzzesse), France-Italy-Belgium-Poland

*Ο Δημήτρης Κερκινός είναι υπεύθυνος Αφιερωμάτων και του Survey Expanded στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Δώρος Δημητρίου
Ξένες ταινίες:
Γυρίσματα της τύχης, του Γούντι Άλεν
Ανατομία μιας πτώσης, της Ζυστίν Τριέ
Οι δολοφόνοι του ανθισμένου φεγγαριού, του Σκορσέζε
Οπενχάιμερ, του Νόλαν
Ο Τέταρτος Επιβάτης του Αλεξ ντε λα Ιγκλέσια
Στο Γραφείο Καθηγητών (The Teachers’ Lounge) του Ιλκέρ Τσατάκ
Ενα Καινούργιο Αύριο (Il Sol dell'Avvenire) του Νάνι Μορέτι
Fallen Leaves του Aki Kaurismäki

Κυπριακή: Embryo Larva Butterfly του Κύρου Παπαβασιλείου
Κυπριακή μικρού μήκους: Acceptance του Mark Kassinos
Ελληνική μικρού μήκους: Έλευσις του Τάκη Μπαρδάκου
Ντοκιμαντέρ: Θόδωρος Αγγελόπουλος, Νίκος Παναγιωτόπουλος: Ο Καθένας και η Μουσική του των Αντώνη Κόκκινου και Γιάννη Σολδάτου
&
The Hidden Children of Colonization του Dominique Regueme
Animation/παιδικό: Δύο Φίλοι και Ενας Ασβούλης (Knutsen & Ludvigsen 2 - Det store dyret) των Ρούνε Σπάανς, Γκάνχιλντ Ενγκερ
Ταινία που έγινε από παιδιά: «Μνήμης Αντίσκηνο», μαθητές του Περιφερειακού Λυκείου Λιβαδιών Λάρνακας, Κύπρος

Τέλος, κάποιες παλιές που είδα ή ξαναείδα και ξεχώρισα:
Alphaville: Une Étrange Aventure de Lemmy Caution του Γκοντάρ
Fish Tank της Andrea Arnold
Amarcord του Φελίνι
Ugetsu Monogatari του Kenji Mizoguchi
Das Boot του Wolfgang Petersen
Room at the Top του Jack Clayton

* Ο Δώρος Δημητρίου είναι ένας από τους καλλιτεχνικούς διευθυντές του φεστιβάλ "Εικόνες και Όψεις του Εναλλακτικού Κινηματογράφου" (Λευκωσία), μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Κιν/φου Κύπρου, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της CIFEJ (μέλος της ECFA), αντιπρόεδρος και επιμελητής εκδηλώσεων του Φωτογραφικού Σωματείου «Φωτοδός» και επιμελητής κινηματογραφικών εκδηλώσεων στο Πολιτιστικό Εργαστήρι Αγίων Ομολογητών. Διατηρεί μαζί με τον Φοίβο Δεληβοριά την διαδικτυακή ιστοσελίδα «Σινεκείμενα», με κείμενα για τον κινηματογράφο.

Γιάννης Μουγγολιάς
Τέλος μιας ακόμη χρονιάς και να βουτάς στις ταινίες που είδες για να επιλέξεις τις καλύτερες ταινίες σου είναι μια δημιουργική διαδικασία και μια πολύ καλή αφορμή για να υπογραμμίσεις και να ξαναδείς κάποιες από αυτές. Γιατί το σινεμά είναι μια πολύ σπουδαία υπόθεση που εκτός από την ανάμνηση της παρθενικής φοράς και της έκπληξης της πρώτης προβολής, χωρά και την επανάληψη και την προσεκτική δεύτερη και τρίτη θέαση. Άλλωστε μαθητές είμαστε, βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας και μέσα μας και μαθαίνουμε. Ακόμα κι όταν έχουμε το βλέμμα το βράδυ στραμμένο στη μεγάλη οθόνη. Ταινίες λοιπόν στον κινηματογράφο μαζί με τους στίχους του Μίλτου Σαχτούρη:
… και το βράδυ
στον κινηματογράφο
βλέπεις
ό,τι δεν είδες το πρωί
το χαρούμενο κηπουρό
το αληθινό αυτοκίνητο
τα φιλιά με το αληθινό ζευγάρι
ότι δεν αγαπάει το θάνατο
ο κινηματογράφος

Οι 10 καλύτερες ξένες ταινίες

1.«Περασμένες ζωές» της Σελίν Σονγκ
2.«Το μπλε καφτάνι» της Μαριάμ Τουζανί
3.«Πεσμένα φύλλα» του Άκι Καουρισμάκι
4.«Ξερά χόρτα» του Νούρι Μπιλγκέ Τζεϊλάν
5.«Ράδιο Μετρονόμ» του Αλεξάντρου Μπελκ
6.«Το ήσυχο κορίτσι» του Κολμ Μπερέιντ
7.«Το Τέρας» του Χιροκάζου Κορέντα
8.«Close» του Λούκας Ντοντ
9.«Στο γραφείο των καθηγητών» του Ιλκέρ Τσατάκ
10.«Ανατομία μιας πτώσης» της Ζιστίν Τριέ

Εκτός της δεκάδας, αξίζουν αναφοράς οι ταινίες «Ο όρκος του Παμφίρ» του Ντμίτρο Σουκολίτκι Σόμπτσουκ, «Με τα μάτια της Νταλβά» της Εμανουέλ Νικό, «Σεντ Ομέρ» της Αλίς Ντιόπ, «Ένα όμορφο πρωινό» της Μία Χάνσεν-Λοβ, «Τα πνεύματα του Ινσέριν» του Μάρτιν Μακ Ντόνα, «Ευλογία» του πρόσφατα χαμένου Τέρενς Ντέιβις και «Τόρι και Λοκίτα» των αδερφών Ζαν-Πιέρ και Λικ Νταρντέν, ενώ λόγω της μεγάλης μου αγάπης στον Κεν Λόουτς θα σημειώσω ότι την τελευταία του ταινία «Η τελευταία παμπ» μέχρι που έγραφα αυτές τις επιλογές δεν την είχα δει ακόμα.
Ως ταινία αποκάλυψη θα επιλέξω τη βρετανική ταινία «How to have sex» της Μόλι Μάνινγκ Γουόλκερ που είδα στο 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας» για την τόλμη, τη φρεσκάδα και την ενέργεια του σκηνοθετικού αυτού ντεμπούτου που γυρίστηκε στα Μάλια της Κρήτης και αποτελεί και ελληνική συμπαραγωγή. Μια άλλη, διαφορετική ταινία για το σεξ, δοσμένη με τον τρόπο που περιμέναμε αλλά δεν βλέπαμε έως τώρα.
Ως ταινία απογοήτευση, θα επιλέξω το «Asteroid City» του Γουές Άντερσον γιατί ένας μέχρι τώρα αγαπημένος σκηνοθέτης («Οικογένειας Τενενμπάουμ», «Έρωτας του Φεγγαριού») λοξοδρομεί και προσπαθεί να εκβιάσει τον θαυμασμό μου, παγιδευόμενος στο έντονο στυλιζάρισμά του, στην ασύλληπτη έκρηξη ευφυίας του, στο φιλόδοξο εικαστικό του όραμα και στην αλά κόμικς αισθητικής σάτιρά του, και απομακρύνεται πλήρως από το αυθεντικό συναίσθημα και την γνήσια αυτοσχεδιαστική ματιά του.
Ως ταινία ελπίδα, θα επιλέξω την ελληνική ταινία της Ασημίνας Προέδρου «Πίσω από τις θημωνιές» γιατί αυτή τη σπουδαία ελληνική ταινία πρέπει να τη φυλάξουμε με πολλή αγάπη και προσοχή αφού, ειδικά στις συντηρητικές μέρες που ζούμε, είναι πραγματική ελπίδα μια σκηνοθέτρια να θίγει με τέτοια ζωντάνια, θάρρος και συγκλονιστική ειλικρίνεια πολλά ανέγγιχτα θέματα για το πρόσωπο της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, μεταξύ των οποίων και το θέμα της μετανάστευσης.

Οι 3 καλύτερες ελληνικές ταινίες
Στην κατηγορία αυτή θα κυριαρχούσε η ταινία «Πίσω από τις θημωνιές» αλλά επειδή την επέλεξα ως ταινία – ελπίδα, οι επιλογές διαμορφώνονται ως εξής:
1.«Έμμονες ώρες στον τόπο της πραγματικότητας» της Ρέας Βαλντέν
2.«Εξέλιξη» του Περικλή Χούρσογλου
3.«Φόνισσα» της Εύας Νάθενα

Τα 5 καλύτερα ντοκιμαντέρ
1.«Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία» της Λόρα Πόιτρας
2.«Τέσσερις κόρες» της Κάουτερ Μπεν Χανιά
3.«Η βασίλισσα της Νέας Υόρκης» της Βάλερι Κοντάκου
4.«Η αδελφότητα της καπνιστής σάουνας» της Άνα Χιντς
5.«Η φανταστική χώρα μου» του Πατρίτσιο Γκουζμάν

* Ο Γιάννης Μουγγολιάς είναι δημοσιογράφος με έμφαση σε θέματα μουσικής, κινηματογράφου και λογοτεχνίας. Ήταν εμπνευστής και επί πολλά χρόνια καλλιτεχνικός υπεύθυνος του διεθνούς φεστιβάλ "Jazz+Πράξεις" της Πάτρας.

Σπύρος Γάγγας
(i) Οι δέκα καλύτερες ξένες ταινίες της χρονιάς (με αξιολογική σειρά):
Πεσμένα Φύλλα (Kuolleet Lehdet (Fallen Leaves) του Ακι Καουρισμάκι
Ένα Καινούργιο Αύριο (Il Sol Dell’Avvenire) του Νάνι Μορέτι
Οι Δολοφόνοι του Ανθισμένου Φεγγαριού (Killers of the Flower Moon) του Μάρτιν Σκορσέζε
Γυρίσματα της Τύχης (Coup de Chance) του Γούντι Αλεν
Κόκκινος Ουρανός (Roter Himmel) του Κρίστιαν Πέτσολντ
Ανατομία Μιας Πτώσης (Anatomie D' Une Chute) της Ζιστίν Τριέ
Το Μπλε Καφτάνι (Le Bleu du caftan) της Μαριάμ Τουζανί
Η Τελευταία Παμπ (The Old Oak) του Κεν Λόουτς
Τα Πνεύματα του Ινισέριν (The Banshees of Inisherin) του Μάρτιν ΜακΝτόνα
Ζώνη Ενδιαφέροντος (The Zone of Interest) του Τζόναθαν Γκλέιζερ

(ii) Ντοκιμαντέρ:
1. Η Φανταστική Χώρα Μου (Mi País Imaginario) του Πατρίσιο Γκουζμάν
2. Ολη η Ομορφιά και η Αιματοχυσία (All the Beauty and the Bloodshed) της Λόρα Πόιτρας

(iii) Αξιοπρόσεκτες ελληνικές:
Black Stone του Σπύρου Ιακωβίδη
Καθαρτήριο του Βασίλη Μαζωμένου

(iv) Πέντε παλαιότερες και σπουδαίες ταινίες που ανακάλυψα μέσα στο 2023:
Ένα πολύ περίεργο κορίτσι της Νέλλυ Κάπλαν, 1969
Ολίβια της Ζακλίν Οντρύ, 1951
Ωροσκόπιο του Μπόρο Ντράσκοβιτς, 1969
Los Angeles plays itself του Τομ Άντερσεν, 2003
Ο σκελετός της κυρίας Μοράλες του Ροζέλιο Γκονζάλες, 1960

(v) Κορυφαία αφιερώματα σε παράλληλο κύκλωμα:
1.How to be a human: Films by Aki Kaurismäki (MUBI)
2.A mischievous rebellion: Films by Nelly Kaplan (MUBI)

* Ο Σπύρος Γάγγας διδάσκει κοινωνιολογία και σπουδές κινηματογράφου στο Deree-The American College of Greece. Παράλληλα, ασχολείται με την κριτική κινηματογράφου και έχει δημοσιεύσει για το ιαπωνικό σινεμά καθώς και για την σχέση κινηματογράφου και κοινωνίας. Μικρότερα κείμενά του για τον κινηματογράφο φιλοξενήθηκαν στο περιοδικό «Το Δέντρο». Έχει διατελέσει πρόεδρος του Edinburgh University Film Society (1992-1993). Είναι δημιουργός του κινηματογραφικού μπλογκ Vanguard Cinema.

Βασίλης Κρουστάλλης
Με το σινεμά μαθαίνεις τον κόσμο. Αρκετές αξιόλογες ταινίες και το 2023 από πολλές διαφορετικές γωνιές του κόσμου. Αρκετές βρήκαν το κοινό τους, αρκετές βρήκαν ένα ειδικότερο κοινό. Ακολουθούν (σε αξιολογική σειρά) 10 από τις πιο αξιοπρόσεκτες ταινίες που προβλήθηκαν στις ελληνικές αίθουσες το 2023, από πρωτοεμφανιζόμενες σκηνοθέτριες και σκηνοθέτες ως βετεράνους σκηνοθέτες που μας άφησαν στην διάρκεια του έτους. Ελπίζω να είναι η λίστα η αφορμή για (επ)ανακάλυψη κάποιων από αυτών.
1. Ευλογία (Benediction) του Τέρενς Ντέιβις
2. Ανατομία Μιας Πτώσης (Anatomie D' Une Chute) της Ζιστίν Τριέ
3. Joyland του Σαΐμ Σαντίκ
4. Γυναικείες Κουβέντες (Women Talking) της Σάρα Πόλεϊ
5. Μέρες Ξηρασίας (Kurak Günler) του Εμίν Αλπέρ
6. Ενας Αλλος Κόσμος (Un Autre Monde) του Στεφάν Μπριζέ
7. Μπελ: Ο Δράκος και η Πριγκίπισσα (Belle) του Μαμόρου Χοσόντα
8. Blue Jean της Τζόρτζια Οκλεϊ
9. Ο Αρχοντας των Μυρμηγκιών (Il Signore Delle Formiche) του Τζιάνι Αμέλιο
10. Επικίνδυνη Αποστολή: Θανάσιμη Εκδίκηση Μέρος Πρώτο (Mission Impossible: Dead Reckoning Part One) του Κρίστοφερ Μακουάρι

Ντοκιμαντέρ
1. Ολη η Ομορφιά και η Αιματοχυσία (All the Beauty and the Bloodshed) της Λόρα Πόιτρας
2. Το Πιο Ομορφο Αγόρι του Κόσμου (The Most Beautiful Boy in the World) των Κριστίνα Λίντστρομ, Κρίστιαν Πέτρι
3. Εμμονες Ωρες στον Τόπο της Πραγματικότητας της Ρέας Βαλντέν
4. Η Αδελφότητα της Καπνιστής Σάουνας (Smoke Sauna Sisterhood) της Ανα Χιντς

* O Βασίλης Κρουστάλλης είναι κριτικός κινηματογράφου (Zippy Frames, Film is A Fine Affair, High on Films) και ερευνητής.

Νίκος Οικονομίδης
Οι δολοφόνοι του ανθισμένου φεγγαριού, Martin Scorsese
Asteroid City , Wes Anderson
John Wick κεφάλαιο  4,  Chad Stahelski
Πεσμένα φύλλα, Aki Kaurismaki
Περασμένες ζωές, Celine Song
Βαβυλώνα, Damien Chazelle
Οπενχάιμερ, Christopher Nolan
Τα πνεύματα του Ινισέριν, Martin McDonagh
Tár, Todd Field
Master Gardener, Paul Schrader

Και από αυτές που είδα φέτος χωρίς κανονική προβολή:
It Is Night in America, Ana Vaz
Pacifiction, Albert Serra
Ennys Men, Mark Jenkin
The Eternal Daughter, Joanna Hogg

* Ο Νίκος Οικονομίδης είναι σινεφίλ. Υπήρξε συντάκτης του κινηματογραφικού περιοδικού Οθόνη.

Χριστιάνα Ιωάννου
Την φετινή μου λίστα την αφιερώνω στο Πάνθεον, την μοναδική ανεξάρτητη αίθουσα που έχει απομείνει για εμάς του Λευκωσιάτες και στον Γιώργο που με κόπο μας προσφέρει καλό κινηματογράφο.

Ο θρίαμβος της χρονιάς:
Poor Things – Γιώργος Λάνθιμος

Και άλλες 5:
Killers of the Flower Moon - Martin Scorsese
Fallen Leaves - Aki Kaurismäki
Last Summer – Catherine Breillant
Do Not Expect Too Much of the End of the World – Radu Jude
Anatomy of a Fall – Justine Trier

Καθώς φεύγει το 2023 περιμένω ακόμη να δω το:
The Zone of Interest – Jonathan Glazer

Η απογοήτευση της χρονιάς:
The Killer – David Fincher

3 ελληνικές ταινίες που ξεχώρισα:
Κάμπια Νύμφη Πεταλούδα – Κύρος Παπαβασιλείου
Η Μονοκατοικία – Ιωακείμ Μυλωνάς
Animal – Σοφία Εξάρχου

Και 3 μικρού μήκους:
Midnight Skin - Μανώλης Μαυρής
Αερολίν - Αλέξης Κουκιάς-Παντελής
Kiddo – Μιχάλης Κίμωνας

* Η Χριστιάνα Ιωάννου είναι σκηνοθέτρια, επιμελήτρια προγραμμάτων και μέλος της προκριματικής ομάδας του διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Κύπρου, επιμελήτρια του Φεστιβάλ Εικόνες και Όψεις του Εναλλακτικού Κινηματογράφου και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Υπήρξε καλλιτεχνική διευθύντρια του Cyprus Contemporary Film Centre.

Αχιλλέας Ντελλής
Οι καλύτερες ταινίες που είδα
Barbie της Γκρέτα Γκέργουιγκ
Ανατομία Μιας Πτώσης (Anatomie D' Une Chute) της Ζιστίν Τριέ
Past Lives, Celine Song
Το μπλε καφτάνι (Le Bleu du caftan) της Μαριάμ Τουζανί
Τα πνεύματα του Ινισέριν (The Banshees of Inisherin) του Μάρτιν ΜακΝτόνα
Asteroid City, Wes Anderson

Ελληνικἠ ταινία
Πίσω από τις Θημωνιές της Ασημίνας Προέδρου

Η απογοήτευση της χρονιάς
Οπενχάιμερ, του Νόλαν

Ανακαλύψεις μέσα στο 2023
Ταινίες του Jacques Becker (Les amants de Mpontparnasse/1955, The Hole/1960), του William Wyler (The Heiress/1949), του Rene Clement (Jeux Interdits/1952)

* Ο Αχιλλέας Ντελλής είναι κριτικός κινηματογράφου, συνεργάτης του Σινεφίλια [Cinephilia.Gr]. Αρθογραφεί τακτικά στην έντυπη και διαδικτυακή έκδοση του περιοδικού Φρέαρ [http:/ / frear.gr/ ]

Ζωή-Μυρτώ Ρηγοπούλου

Η πιο αγαπημένη μου ταινία του 2023 είναι τα Πεσμένα Φύλλα του Άκι Καουρισμάκι.
Και ακολουθούν (το Poor things του Λάνθιμου δεν το έχω συμπεριλάβει επειδή βγαίνει επισήμως το 2024, αλλιώς θα ήταν σίγουρα στη λίστα – είναι εξαιρετικό!):
Αρκούδες δεν υπάρχουν του Τζαφάρ Παναχί
Το Μπλε Καφτάνι της Μαριάμ Τουζανί
Περασμένες ζωές της Σελίν Σονγκ
Η Τελευταία Παμπ του Κεν Λόουτς
Η Χώρα του Θεού του Χλινούρ Παλμασόν,
Ξερά Χόρτα του Νούρι Μπιλγκέ Τσεϊλάν
Ζώνη ενδιαφέροντος του Τζόναθαν Γκλέιζερ
Ράδιο Μέτρονομ του Αλεξάντρου Μπελκ
Ανατομία μιας πτώσης της Ζυστίν Τριέ
Οι δολοφόνοι του ανθισμένου φεγγαριού του Μάρτιν Σκορτσέζε

Ταινίες από Φεστιβάλ που ελπίζω ν’ αποκτήσουν και διανομή:
Κλείσε τα μάτια σου του Βίκτορ Ερίθε
Χαμένα παιδιά της Μισέλ Ζακόμπ
Αγόρι, δόξα τω Θεώ του Αμτζάντ Αλ Ρασίντ
Τα μαθήματα της Μπλάγκα του Στέφαν Κομαντάρεφ
Δαγκωματιά του Ρομέν ντε Σεν-Μπλανκά
Κόκκινα δωμάτια του Πασκάλ Πλαντ
Σχιστά μάτια του Άντονι Σιμ

Ελληνικές ταινίες:
Animal της Σοφίας Εξάρχου
Fingernails του Χρήστου Νίκου
Το καλοκαίρι της Κάρμεν του Ζαχαρία Μαυροειδή
Μέντιουμ της Χριστίνας Ιωακειμίδη

Κινούμενα σχέδια για μεγάλους:
Ο μικρός Νικολά: τι περιμένουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι των Αμαντίν Φρεντόν και Μπενζαμέν Μασούμπρ

Ντοκιμαντέρ:
Mighty Afrin: Ιn the time of floods του Άγγελου Ράλλη
Dancing on the edge of a volcano του Cyril Aris
Life is beautiful του Μοχάμαντ Τζαμπαλί
Το πιο όμορφο αγόρι του κόσμου των Kristina Lindström & Kristian Petri
Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία της Λόρα Πόιτρας
Prison blues του Δομήνικου Ιγνατιάδη
Η τελευταία προσευχή των Βίκη Αρβελάκη, Κατερίνα Μπικάκη
Οι δικοί μου άνθρωποι της Άννας Ρεζάν
Η φωνή της Ντομίνικα Μοντεάν-Πάνκοβ
ΑΚΟΕ/ΑΜΦΙ: Η Ιστορία Μιας Επανάστασης (*Να κοιμάμαι στο στήθος του…) του Ιωσήφ Βαρδάκη
Ο θερμαστής του Στέλιου Μπουζιώτη

* Η Ζωή- Μυρτώ Ρηγοπούλου είναι ψυχολόγος, κριτικός κινηματογράφου και μεταφράστρια. Είναι επίσης συγγραφέας του βιβλίου Καλοί καιροί, εκδ. Κέδρος (2005).

Καλλιόπη Πουτούρογλου

Αίθουσες
About Dry Grasses, Nuri Bilge Ceylan
Anatomie d’une chute, Justine Trier
Poor Things, Γιώργος Λάνθιμος
The Zone of Interest, Jonathan Glazer
Saint Omer, Alice Diop
Rotter Himmel, Christian Petzold
Fallen Leaves, Aki Kaurismaki
Monster, Hirokazu Kore-eda
The Old Oak, Ken Loach
Il Sol dell’ Avvenire, Nanni Moretti
Un Beau Matin, Mia Hansen-Love
Retour à Séoul , Davy Chou

Φεστιβάλ (Παράλληλο κύκλωμα)
Mal Viver & Viver Mal, João Canijo
Le gang des Bois du Temple, Rabah Ameur-Zaïmeche
Hayat, Zeki Demirkubuz
Close your Eyes Victor Erice
Do Not Expect Too much of the End of the World, Radu Jude
Totem, Lila Avilés
January, Andrey M. Paounov
Blaga’s Lessons, Stephan Komandarev
MMXX, Cristi Puiu
Disco Boy, Giacomo Abbruzzese
Les enfants perdus, Michèle Jacob

Ντοκιμαντέρ
All the Beauty and the Bloodshed, Laura Poitras
I Like it Here, Ralph Arlyck
Sur l'Adamant, Nicolas Philibert
Έμμονες ώρες στον Τόπο της Πραγματικότητας, Ρέα Βαλντέν
Η βασίλισσα της Νέας Υόρκης» της Βάλερι Κοντάκου

Ελληνικές
Animal, Σοφία Εξάρχου
Κάμπια Νύμφη Πεταλούδα, Κύρος Παπαβασιλείου
Η Μονοκατοικία, Ιωακείμ Μυλωνάς
Midnight Skin, Μανώλης Μαυρής

* Η Καλλιόπη Πουτούρογλου είναι κριτικός κινηματογράφου, βοηθός σύνταξης του Σινεφίλια [Cinephilia.Gr].

Δημήτρης Μπάμπας
(χωρίς αξιολογική σειρά)
I.
Master Gardener, Paul Schrader
Reality, Tina Satter
Suzume, Makoto Shinkai
Κόκκινος Ουρανός (Roter Himmel), Christian Petzold
Σεντ Ομέρ (Saint Omer), Alice Diop
Τυχερό Αστέρι (Broker), Hirokazu Kore-eda
Ενα Ομορφο Πρωϊνό (Un Beau Matin), Mia Hansen-Løve
Βαβυλώνα (Babylon), Damien Chazelle
Τόρι και Λοκίτα (Tori et Lokita), Jean-Pierre & Luc Dardenne
Επιστροφή στη Σεούλ (Retour à Séoul), Davy Chou
Τα Πνεύματα του Ινισέριν (The Banshees of Inisherin), Martin McDonagh
To Χρονικό ενός Εφήμερου Eρωτα (Chronique d'une Liaison Passagère), Emmanuel Mouret

II.
Οι Δολοφόνοι του Ανθισμένου Φεγγαριού (Killers of the Flower Moon), Martin McDonagh
Χτύπος στην Καλύβα (Knock at the Cabin), M. Night Shyamalan
Ιερή Αράχνη (Holy Spider), Ali Abbasi
Τα Πάνω Κάτω (L'innocent), Louis Garrel

III.
Showing Up, Kelly Reichardt
Le Gang des Bois du Temple, Rabah Ameur-Zaïmeche
MMXX, Cristi Puiu
Hayat (Life), Zeki Demirkubuz
Passages, Ira Sachs
The Breaking Ice, Anthony Chen
The Shadowless Tower, Zhang Lu
Upon Entry, Alejandro Rojas & Juan Sebastián Vasquez
Disco Boy, Giacomo Abbruzzese
In Our Day, Hong Sangsoo
mul-an-e-seo (in water), Hong Sangsoo

IV.
Black Stone, Σπύρος Ιακωβίδης
Ο τελευταίος ταξιτζής, Στέργιος Πάσχος
Κάμπια Νύμφη Πεταλούδα, Κύρος Παπαβασιλείου
Μονοκατοικία, Ιωακείμ Μυλωνάς

V.
Marx può aspettare (2021), Marco Bellocchio
Η βασίλισσα της Νέας Υόρκης, Βάλερι Κοντάκου
Ο θερμαστής, Στέλιος Μπουζιώτης
Η Πρώτη Επίσκεψη, Χριστίνα Χατζηζαχαρίου

Τηλεοπτική Σειρά
We Are Who We Are (2020), Luca Guadagnino

Β! προβολή
Histoire(s) du cinéma (1988), Jean-Luc Godard 

* Ο Δημήτρης Μπάμπας είναι υπεύθυνος σύνταξης του Σινεφίλια [Cinephilia.Gr] και επιμελητής προγράμματος στο φεστιβάλ Εικόνες και όψεις του Εναλλακτικού Κινηματογράφου (Λευκωσία).